De prijsvraag die de gemeente Uden in februari 2009 uitschreef voor de ontwikkeling van de duurzame woonwijk Velmolenbuiten, was een haast onmogelijke opgave. In drie maanden tijd een definitief ontwerp maken voor een revolutionair opgezette wijk.
Nu, ruim een jaar later, staat de ontwikkelaar op het punt de verkoop in te gaan. Want het is gelukt. De winnende partij, Nieuwenhuizen Daandels Bouw in Uden, ging tot het uiterste om binnen de krappe financiële kaders en het nóg krappere tijdsbestek een plan te ontwikkelen dat de standaarden van bouwprojecten in alle opzichten verlegt.
Dat het plan tot de verbeelding spreekt, blijkt ook uit de landelijke waardering. Velmolenbuiten krijgt financiële steun van minister Van Middelkoop (WWI), die het plan wil gebruiken om ervaring op te doen met energiezuinig bouwen.
Gelaagde duurzaamheid
Velmolenbuiten bevindt zich in Uden-Zuid en krijgt 67 woningen: 13 vrijstaande, 22 tweekappers en 32 huur- en koopgarantwoningen. Een belangrijke spil in het winnende ontwerp van Nieuwenhuizen Daandels Bouw was Search Ingenieursbureau uit Heeswijk.
"Dankzij goede samenwerking komt duurzaamheid terug in alle lagen van het plan", stelt Michel Baars, bedrijfsdirecteur van Search Ingenieursbureau. "Kijk bijvoorbeeld naar het stedenbouwkundig ontwerp. Daarbij kozen we voor zongerichte verkaveling. De indeling is zodanig dat elke woning optimaal zonlicht krijgt. Daarnaast is er zongericht gebouwd. Zo heb je in de winter, door binnenvallend zonlicht, minder energie nodig om je huis te verwarmen. En dankzij effectieve zonwering is er ’s zomers geen grote koelbehoefte."
Geen nieuwe technieken
In Velmolenbuiten zijn niet zozeer nieuwe technieken toegepast. Ze zijn ánders toegepast. Michel Baars: "Bij diverse andere projecten is er één collectief systeem voor warmte-koudeopslag. In Velmolenbuiten beschikt iedere woning over haar eigen systeem. Alle tweekappers en vrijstaande woningen kunnen bovendien op termijn energieneutraal worden. Als de techniek van zonnecellen verder ontwikkeld is, zijn deze huizen ideaal daarvoor. Daarnaast hebben ze geen gasaansluiting meer."
Materiaalkeuze
Wat is een ander speerpunt? Baars: "Verantwoorde materiaalkeuzes. Op basis van grondige levenscyclusanalyses hebben we de minst schadelijke materialen gekozen. Daarnaast maken de woningen gebruik van zonnewarmte voor warm tapwater en regeneratie, en is de schil fantastisch geïsoleerd. Dus ook niet overgeïsoleerd. Verder zijn alle woningen bijvoorbeeld voorzien van een niet-elektrische trekbel, waardoor we, op de hele wijk bezien, jaarlijks één huishouden aan energie besparen", aldus Baars.
Duurzaam leven
Via een klankbordgroep zijn potentiële bewoners van de nieuwe wijk nauw betrokken geweest bij de uitwerking van de plannen. Hoewel de woningen duurzaam zijn, staat comfort nog altijd voorop.
Michel Baars legt uit: "In Velmolenbuiten ervaren bewoners de voordelen van duurzaamheid, maar niet de beperkingen. En dat is belangrijk. Want dan willen mensen er ook blijven wonen en dat op zich is een vorm van duurzaamheid. Nieuwenhuizen Daandels Bouw en de architecten hebben de huizen daarom zodanig ingedeeld dat ze op een verantwoorde manier aan te passen zijn aan veranderingen in de leefsituatie."
Als er door gezinsuitbreiding een slaapkamer bij moet komen of is er vanwege ouderdom een slaapkamer op de begane grond nodig dan zijn de woningen daar op berkeend, vertelt Baars. " Een verbouwing veroorzaakt geen grote afvalstroom en de gedemonteerde materialen kunnen hergebruikt worden."
Nieuwe standaard
Diverse partijen leverden een bijdrage aan de plannen voor Velmolenbuiten. Naast Nieuwenhuizen Daandels Bouw en Search, zijn Leenders Architecten en IN bouwkunde en vormgeving erbij betrokken. Gijs Spruijt, directeur van Nieuwenhuizen Daandels Bouw, spreekt van een bijzonder prettige wisselwerking.
Spruijt: "Het is het collectief dat deze haast onmogelijke klus zo uitstekend geklaard heeft. Want vergeet niet dat we maar drie maanden hadden om een definitief ontwerp in te leveren. Een ontwerp dat enerzijds baanbrekend duurzaam moest zijn, maar wel een normale grondexploitatiewaarde had, waardoor we de financiële ruimte voor de duurzame technieken binnen het project zelf moesten creëren."
Uiteraard zonder dat de bewoners de hoofdprijs betalen, benadrukt Spruijt. "Dat is gelukt en daar zijn we trots op. Daarom hopen we ook dat het ontwerp tot ambitie leidt bij gemeentes door het hele land. Velmolenbuiten moet nieuwe standaarden zetten. Want dan is dit project echt een investering geweest."
Excellent gebied
Dat Velmolenbuiten ook landelijk hoge ogen gooit, blijkt wel uit het feit dat het project financiële steun krijgt van minister Eimert van Middelkoop (WWI). Het project is een van de dertien grootschalige innovatieve, energiezuinige bouwprojecten die door Agentschap NL geselecteerd zijn als ‘Excellente gebieden innovatieve energiebesparing in de nieuwbouw’. Het doel hiervan is om op grotere schaal ervaring op te doen met zeer energiezuinige, innovatieve nieuwbouw.
Een belangrijk speerpunt binnen de ontwikkeling van de duurzame wijk is de opdracht om kennis te delen. De gemeente Uden en Nieuwenhuizen Daandels Bouw geven op zeer ambitieuze wijze invulling aan deze voorwaarde via een kennisdossier. Dit is te vinden op de website van de gemeente: www.uden.nl/duurzaambouwen
Meer informatie: www.velmolenbuiten.nl.