Als een van de grootste niet academische ziekenhuizen van Nederland, is het Medisch Spectrum Twente van plan een nieuw ziekenhuis van 75.000m2 te bouwen in het centrum van Enschede. Arup heeft het klimaatconcept opgezet in samenwerking met IAA Architecten.
Het doel van het ontwerp is een ziekenhuis te creëren wat niet alleen een ‘healing environment’ biedt, maar wat ook duurzaam en betaalbaar is.
Prioriteiten hierbij zijn dat het gebouw gezond & veilig moet zijn, het een aangenaam klimaat heeft en dat het duurzaam & betaalbaar is.
Ontwerp
De plattegrond van het gebouw heeft de vorm van een open hand. Een hand die zich opent naar de binnenstad van Enschede. Over de vingers van de hand is een stolp geplaatst zodat tussen de vingers atria ontstaan.
Terwijl de atria de verschillende themas van het ziekenhuis begeleiden dringt de stad via de lichte en hoge ruimten van het gebouw de ziekenhuiswereld binnen. Vanuit die ziekenhuiswereld is er uitzicht op de stadhuistoren en de markt. Twee werelden die dicht naar elkaar toe komen.
De ruimte direct onder de stolp buiten de vingers vormt een buffer tussen buiten en binnen zodat warmteverlies via de gevels en de daken wordt beperkt.
Maatregelen
Een deel van de aan de stolp grenzende binnenruimten zal op overdruk worden gezet zodat de in deze ruimte verse toegevoerde lucht in de atria wordt gestort. Hierdoor zal er in de atria een aangenaam tussenklimaat ontstaan zonder dat hiervoor extra energie nodig is.
Om een gezond en veilig gebouw te creëren zal een actief luchtdrukhiërarchie regime worden toegepast wat betekent dat sommige ruimten op onderdruk staan, andere op overdruk en weer andere in balans zijn. Dit bespaart energie en zorgt voor een intrinsiek beter en veiliger klimaat.
Naast het koelen en verwarmen met ventilatielucht, zal het nieuwe ziekenhuis gekoeld en verwarmd worden met behulp van betonkernactivering. Evenals de Stolp, zorgt betonkernactivering voor een gedempte warmte- en koude vraag.
Sheddak
Uit studies naar verschillende typen stolpdak is gebleken dat door toepassing van een variatie op een sheddak aanzienlijk meer daglicht in de vingers van het gebouw kan toetreden dan wanneer er geen stolp zou zijn.
Het sheddak is volledig op het noorden georiënteerd en doordat de sheds op het zuiden gesloten zijn uitgevoerd, is de daglichttoetreding in de aangrenzende ruimten optimaal zonder dat een hoge externe warmtelast door directe toetreding van zonlicht wordt veroorzaakt. Dit zorgt er niet alleen voor dat het bioritme van patiënten, werknemers en andere bezoekers van het ziekenhuis beter gehandhaafd kan worden, maar ook dat energie bespaard kan worden op kunstverlichting.
Naast het creëren van ruimtelijke en functionele kwaliteit zorgt het plaatsen van de stolp voor extra investeringskosten. Echter, de stolp zorgt ook voor lagere energiekosten. Door middel van het in kaart brengen van de investeringskosten en toekomstige energie en exploitatie kosten heeft Arup de beslissing tot het creëren van de stolp en atria ondersteund.
Afbeeldingen
- Impressie van het nieuwe ziekenhuis (IAA Architecten)
- Plattegrond van het nieuwe ziekenhuis is als een hand met gespreide vingers (naar analogie van ‘La main ouverte’ van Le Corbusier)
- Integratie klimaat en energie in Stolp concept
- impressie vooraanzicht zioekenhuis
- Analyse van de daglichtfactor van een gebouw met en een gebouw zonder stolp.