Overmacht in tijden van corona?
Advocaat Edwin van Dijk voorziet door de coronacrisis een verandering van zijn werkzaamheden. Met zijn partners bij Construct Advocaten mikt Van Dijk vooral op een positieve, opbouwende bijdrage aan de bouwwereld. “Ik denk dat de coronacrisis vooral beteugeld moet worden door elkaar op te zoeken en problemen bespreekbaar te maken.”
Zijn toga laat Edwin van Dijk op dit moment liever even in de kledingkast hangen. Natuurlijk wordt hij regelmatig ingeschakeld bij conflicten in de bouw. Maar wie even met Van Dijk het vakgebied induikt, ontdekt al snel dat het gaat om ‘samenwerking en overleggen’, juist nu in deze corona-crisis. Toch dwingt de actualiteit ook Van Dijk om veel vragen van aannemers te beantwoorden over schadevergoeding en overmacht. Lastige vragen, want het antwoord kan volgende week alweer anders zijn.
Half om half
“Het is een heel surrealistische periode waarin we nu zitten”, begint Van Dijk (op de foto in het midden). “Ik zit nu net als mijn collega’s Robert Jan Kwaak en Lenneke Muller thuis te werken en tegenover mij werkt mijn echtgenote. Ik heb veel aannemers aan de telefoon gehad, die vroegen hoe moet het nu verder moet. Wat zijn onze rechten en plichten? Moeten we brieven gaan schrijven naar opdrachtgevers?”
“Als je dan doorvraagt, hoor je dat bij de ene aannemer al het kantoorpersoneel thuiswerkt, terwijl een ander bedrijf het half om half doet. Op de even dagen werkt de helft van het personeel thuis en op de oneven dagen komt de andere helft naar kantoor. Heel veel bouwprojecten kunnen nu nog gewoon doorgaan met inachtneming van de maatregelen van het RIVM. Zo worden er dingen aangepast in de bouwkeet, zoals niet meer samen lunchen. Of door bij het metselen anderhalve meter afstand te nemen. Dat is niet bij alle projecten mogelijk. Bij woningcorporaties en zorginstellingen liggen vooral onderhoudswerkzaamheden stil om contact met bewoners te vermijden. Dat is best een groot deel van de werkvoorraad.”
Installateurs
Los van praktische zaken op korte termijn spelen er natuurlijk op de middellange en lange termijn veel grotere zaken. “Installateurs en onderhoudsbedrijven zullen het eerder lastiger krijgen, omdat zij meer binnen werken en projecten daarom eerder worden stilgelegd. Bouwbedrijven werken nu nog door, maar voorzien, afhankelijk van de lengte van deze periode, wel een terugloop van vraag. Gelukkig zien we dat veel bedrijven ook vooruit proberen te kijken en straks weer kansen zien. ”
Kun je, met een blik op de toekomst, ook spreken van coronakansen? “Dat is een lastige vraag. Je hebt het nu vooral over risico’s. Bedrijven kunnen nu beter vooral hun organisatie goed doorlichten. Bekijken welke projecten er lopen en welke er daarvan kwetsbaar zijn. Ook moeten ze kijken naar mogelijke risico’s in de bouwkolom en of ze die risico’s in hun werkprocessen kunnen opvangen. En ja, dan komt ook vaak de vraag op of sprake is van overmacht.”
Redelijk alternatief
“Een beroep op overmacht is niet heel makkelijk”, zegt Van Dijk. “Zolang er een redelijk alternatief is, zal een beroep op overmacht niet snel slagen. Alleen als door wettelijke corona-maatregelen een aannemer echt niet meer in staat is de werkzaamheden zelf en op tijd te verrichten, is wellicht een beroep op overmacht mogelijk.” Daarnaast moet je goed kijken of het contract iets over overmacht regelt. In het rijtje waarin normaal allerlei onverwacht onheil staat, zoals rampen, natuurgeweld en stakingen, zal ‘een pandemie’ niet snel terug te vinden zijn.”
Schadevergoeding
“Uiteraard kan het nodig zijn om termijnsverlenging te vragen of om vertragingsschade ter sprake te brengen, maar voor iedereen zal duidelijk zijn dat het nu veel belangrijker is om het overleg op te zoeken. “Volgens mij voelt iedereen wel dat sprake is van een gezamenlijk probleem, dat alleen maar door vertrouwen en door samen te werken kan worden opgelost”
“Ik denk dat de coronacrisis in de bouw vooral beteugeld moet worden door elkaar op te zoeken en problemen bespreekbaar te maken. Als je op dit moment nog bezig bent een contract af te sluiten, is het wel zaak om met elkaar op papier te zetten wat je doet als er bijvoorbeeld alsnog een volledig lock-down komt of deze crisis langer voortduurt dan we hopen. Maar ook dan staat wat ons betreft samenwerken en overleggen voorop.”
Volgende week gaat Edwin van Dijk in het vervolg op dit interview dieper in op het samenwerken in de bouw: “Bij problemen gaat iedereen met zijn eigen verhaal naar huis. Als je dan eerst naar je advocaat loopt en in je eigen verhaal blijft hangen, kom je vaak niet verder.”
Lees ook: Construct Advocaten nieuwe partner Duurzaam Gebouwd
Edwin van Dijk is op 23 april 2020 een van de sprekers tijdens ons gratis webinar: Speelruimte in bouwprojecten