Het nieuwe onderkomen van fusiegemeente West Betuwe zet in op biobased materialen en transformatie. Het ontwerp van de architectuur en het interieur komt van cepezed en ingenieurs- en adviesbureau DGMR richt zich op de installaties en bouwfysica van het duurzame gebouw.  

De fusiegemeente West Betuwe, die sinds 2019 bestaat, stelde hergebruik en circulariteit in de architectuur voorop. Duurzaamheid treffen we op verschillende punten aan, bijvoorbeeld de grote hoeveelheid pv-panelen op het dak en de twee bouwdelen van hout. Bestaande meubels en te verwijderen bouwelementen zijn geïnventariseerd met het oog op hergebruik. Hetzelfde geldt voor het verzamelde kunstbezit, waaruit de mooiste sculpturen, gravures en schilderijen zijn gekozen. Ook de tuin rond het gebouw is opnieuw ingericht.

Van donker naar licht

Het bestaande gemeentehuis was een cluster van bouwdelen uit 1984, 1996 en 2010, gelegen rond een patio. Het was volgens cepezed een donker, tamelijk labyrintisch gebouw. De akoestiek liet te wensen over. Met een plan op maat met energiezuinige keuzes moest daar verandering in komen. Op de daken liggen hergebruikte pv-panelen, aangevuld met 260 nieuwe panelen. De afdelingen voor ambtenaren, burgerzaken, en het gemeentebestuur en de fracties kregen eigen zones. De patio in het hart van het gebouw is overdekt en vormt een ‘ontmoetingsplein’ met werkplekken, een koffiebar en een keuken.

Door een bouwdeel te slopen en het gebouw anders te organiseren verbeterde de routing en kreeg de omringende tuin meer body. De strikte keuze voor hout maakt de twee nieuwe toevoegingen ‘leesbaar’, net als de keuze om ze niet direct op de oudbouw te laten aansluiten: tussen de houten bouwdelen en de bestaande bouw, en boven nieuwe trappen, zitten daklichten. Nieuwe toevoegingen zijn terughoudend van toon, zodat het bestaande gebouw zijn zeggingskracht niet verliest.

Belang van samenwerking

Gert-Jan Wesenbeek van DGMR vertelt over de samenwerking met cepezed en de rol van DGMR: “Wij zijn adviseur voor een diversiteit aan onderwerpen in dit project. De bouwfysica, de installaties en we nemen een toezichthoudende rol aan. We borgen de kwaliteit, zodat wat we met elkaar afspreken ook wordt waargemaakt.” Bijzonder is dat DGMR en cepezed in een vroeg stadium al met elkaar optrokken als ontwerpteam. Dat had verschillende voordelen in de afstemming en de uitvoering, weet Wesenbeek: “Dat zie je onder andere terug in de integratie van installaties in bijvoorbeeld het interieur en design. Zo konden we verlichting integreren tussen de houten elementen. De elementen die installatietechnisch nodig zijn voor een optimaal binnenklimaat, zijn in het interieur meegenomen.”

Duurzaamheid en comfort

De twee partijen waren overtuigd van de meerwaarde van duurzaamheid. Gert-Jan: “Naast de hergebruikte pv-panelen, aangevuld met de nieuwe panelen, maken we gebruik van een Warmte Koude Opslag (WKO). Een uitdaging was om in het al bestaande gebouw de integratie van de installaties goed op orde te krijgen, zonder afbreuk te doen aan comfort.” Speerpunten van de gemeente waren onder andere het comfort op het vlak van akoestiek. “Daar hebben we dan ook op ingezet. Dit alles zonder in te boeten op de duurzaamheidswensen, zodat we op het niveau energieneutraal uitkomen.“

Gert-Jan Wesenbeek: "De elementen die installatietechnisch nodig zijn voor een optimaal binnenklimaat, zijn in het interieur meegenomen."

Eenheid

De publieksentree bevindt zich in een nieuw bouwdeel, dat door de prominente horizontale lijn van de luifel en zijn glazen geveldelen oogt als een paviljoen. Het bouwdeel is ingepast tussen de bestaande bouw, de vijver en enkele monumentale bomen. Naast de entree bevinden zich de publieksbalie, spreekkamers, wachtruimte en raadszaal. De luifel zorgt voor eenheid, biedt bescherming tegen de zon en verzacht de overgang tussen binnen en buiten. De raadszaal is een multifunctionele ruimte, waar ook voor vergaderingen, evenementen, concerten, lezingen en huwelijksvoltrekkingen kunnen plaatsvinden. De hal biedt toegang tot de voorrondezalen, die in de oudbouw zijn ondergebracht.

Demonteren en hergebruiken

Net als het nieuwe bouwdeel op de patio, is het ‘entreepaviljoen’ een prefab-constructie van hout. De gevelkolommen volgen de ritmiek van de glazen gevelpanelen. Een stalen voet ontkoppelt ze op vloerniveau en dit zorgt voor eenvoudiger onderhoud. Ook maakt het volgens cepezed het onderhoud iets eleganter. Dankzij een ontwerp met prefab-elementen, kit of parts, zijn de twee nieuwe bouwdelen te demonteren en te hergebruiken.

Bestaande en nieuwe meubels

Bestaande meubels zijn met zorg geselecteerd en opnieuw gestoffeerd. De nieuwe, houten meubels die cepezedinterieur speciaal voor het gemeentehuis van West Betuwe ontwierp, zijn zoveel mogelijk toegesneden op meerdere functies: de wandelementen in de raadszaal zijn ook een bank voor het publiek maar ook een kast en een scherm. Ook beperken ze de inkijk van buiten. Naast deze zijn er losse meubels voor de raadszaal. De tafels zijn schakelbaar, zodat ze in een kring en in een groot vlak of kleinere groepjes zijn te plaatsen.

Accentkleur in interieur

In de houten prefab-dakelementen is verlichting verwerkt, tussen de ribben van de elementen is akoestische absorptie in hout aangebracht. De drie kleuren uit het gemeentelogo, rood, blauw en groen, keren in het interieur terug als accentkleur: de drie delen voor burgerzaken, ambtenaren, raad kregen elk een herkenbare, eigen kleur. Een speciaal en erg leuk onderdeel van het interieurontwerp was de inventarisatie van het kunstbezit van de kersverse gemeente. Uit een veelheid van kunstobjecten is een mooie keuze gemaakt, uitgaande van de plek waar het betreffende werk het meest tot zijn recht komt. Zo versterken de architectuur, kunst en het interieur elkaar.

De volgende partners zijn betrokken bij de realisatie en transformatie van het nieuwe onderkomen van fusiegemeente West Betuwe:

• Constructies: Ingenieursbureau Lievense
• Installaties en Bouwfysica: DGMR
• Interieurontwerp: cepezedinterieur
• Werkplekstrategie: Workwire

Beeld: Lucas van der Wee