Bij een IT-dienst of een gebouw is as-a-service niet meer onbekend, maar hoe doe je dat in de infra? Dura Vermeer startte daarom onder de noemer De Circulaire Weg een partnerprogramma met een reeks aan pilots. In Amersfoort worden de eerste ervaringen zichtbaar en is men bereid keuzes te maken en concessies te doen.

Ronald Dirksen (foto rechts) werkt bij Dura Vermeer al langer met DBFM-contracten en publiek-private samenwerkingen in de gebiedsontwikkeling. Volgens hem is de as-a-service-gedachte achter het project de Circulaire Weg daarvan een soort verlengstuk. De aannemer wordt nog net geen eigenaar van het werk, maar onderhoud en beheer komen daarbij wel bij hem samen. Door beide bovendien circulair aan te pakken, ontstaan er compleet nieuwe businessmodellen. “Als wij het regulier wegenonderhoud goed doen”, begint Dirksen, “kun je een werk in waarde laten stijgen. Met het beheer erbij wordt daaraan nog een instrument toegevoegd.”

Rentmeester

“Met een DBFM-contract voelt het al alsof een weg een beetje van ons is en dat je ook wat kunt met zo’n traject. De realisatieperiode is vaak kort en maar een rimpeling in de tijd, terwijl je uiteindelijk ook rentmeester bent in de onderhoudsperiode van zo’n twintig jaar en de rest van de levensduur. Die periode is feitelijk veel bepalender. Als er ergens een kans is om duurzaamheid in te bouwen, is het wel in dit type contract. Daar is echter veel te weinig van terechtgekomen. DBFM had al veel meer circulair kunnen zijn”, aldus Dirksen.

Mede daarom startten Dura Vermeer en diverse opdrachtgevers in 2020 met het partnerprogramma De Circulaire Weg. Een van die partners is de gemeente Amersfoort, die participeert met een weg en twee brugdekken. Binnen de pilots is het ontwerpen een relatief eenvoudig aspect, vindt Dirksen. “Wat voor de lange termijn de beste keuze is, valt goed te berekenen. Het is echter ook een kwestie van experimenteren, zoals het beheer en het bepalen van de restwaarde in circulair opzicht. Dirksen: “De beheerders aan opdrachtgeverskant moeten een deel van hun werk uit handen geven. De grootste fout zou echter zijn om hen op voorhand niet goed mee te nemen, want zij moeten zich wel kunnen vinden in een onderhoudbaar ontwerp”

Amersfoort

Dat laatste is precies het terrein van Philip ter Laak (Gemeente Amersfoort, foto rechts), die als senioradviseur binnen de afdeling leefomgeving opdrachtgever is van het meerjarig onderhoud van de openbare ruimte. Hij neemt ook deel aan het programma Duurzame Stad, waarin is bedacht om het wegenonderhoud anders te gaan doen om zo de duurzaamheid en circulariteit te bevorderen. Hoe enthousiast Ter Laak ook is, hij is ook realistisch: “Wij doen het beheer niet zelf. We hebben geen stratenmakers of hoveniers in dienst, maar wel toezichthouders en een beheerorganisatie. En dan is het best lastig om ineens te bedenken dat die straat niet meer van ons is. In theorie wordt onze beheerorganisatie kleiner, maar het vergt nog wel heel grote beslissingen om dit om te zetten.”

“Dura Vermeer doet het verzorgend onderhoud nu nog niet. In de pilotfase is straatvegen en gladheidbestrijding voor één straat niet efficiënt te organiseren. Dat levert geen winst op. Het periodiek onderhoud doet Dura Vermeer wel, evenals het incidentenonderhoud, zoals een gat in de weg. Uiteindelijk is de gedachte van infra as-a-service dat je de werkzaamheden wel integraal overdraagt.”

Pilot in Amersfoort: één van de twee fietsbruggen in de wijk Nieuwland waarvan de wegverharding wordt vervangen (foto: Gemeente Amersfoort).

Keten

Amersfoort werkte al op basis van het Betonakkoord en de Aanpak Duurzaam GWW, waarin op twaalf onderdelen wordt gekeken naar de circulariteit en duurzaamheid in projecten. Ter Laak: “We krabben ons wel drie keer achter de oren voordat we straatmeubilair kiezen. Wordt dat gemaakt van nieuwe grondstoffen of van gerecycled materiaal? Het grote verschil in deze pilot is dat je meer kijkt naar de hele keten en de levenscyclus van een project.”

Lees nu het complete verhaal verder in ons gratis digitale magazine.

Meer info: De Circulaire Weg

Tekst: Ysbrand Visser
Foto (bovenaan): Jorrit Lousberg