De Nederlandse overheid wil met verplichtingen zoals de EED Audits, Wet Milieubeheer, en de energielabel C-verplichting voor kantoren forse stappen zetten met de verduurzaming van de gebouwde omgeving en energiebesparing in het bijzonder. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) is als onderdeel van de Nederlandse overheid betrokken bij het Europese samenwerkingsproject guarantEE. Irma Thijssen en Selina Roskam (foto bovenaan), senior adviseurs Duurzaam Bouwen en gebouwde omgeving, leggen uit wat dit project inhoudt en welke voordelen energieprestatiecontracten (EPC’s) voor gebouweigenaren hebben.

Het beheer en onderhoud van gebouwen is traditioneel bij verschillende partijen contractueel vastgelegd. Bij een energieprestatiecontract, afgekort als EPC, is één partij, vaak een Energy Service Company (ESCO), verantwoordelijk voor alle onderhoudsfases. De contractpartijen komen een bepaalde energiebesparing en andere kpi’s (key performance indicators) overeen, die over een periode van 10 tot 20 jaar behaald moet worden. De opdrachtgever betaalt de ESCO via het uitgespaarde energiebudget.

Het guarantEE-project wil het gebruik van deze EPC’s in Europees verband vergroten. De rol van RVO binnen het project omvat onder meer:

• het verzamelen van praktijkvoorbeelden
• ontwikkeling van de EPC PreCheck, een tool voor gebouweigenaren die een indicatie geeft of uitbesteden van onderhoud én energetische verbetering haalbaar is
• het bouwen aan een nationaal en Europees EPC-Facilitators netwerk dat de markt helpt bij de implementatie van EPC’s

EPC-facilitators

Thijssen en Roskam vervullen als marktfacilitators een spilfunctie tussen de opdrachtgevers, uitvoerende partijen en de EPC-facilitators. Deze laatste categorie zijn onafhankelijke adviseurs die met hun technische, financiële en energetische expertise opdrachtgevers helpen bij het uitbesteden van hun vastgoedbeheer via een EPC. In Nederland zijn er momenteel zo’n vijftien EPC-facilitators actief. 

Volgens Thijssen is het guarantEE-project zeer relevant: “We zien in Europa en langzamerhand ook steeds meer in Nederland dat er met EPC’s goede resultaten worden geboekt. Een lange termijn onderhoudsaanpak via een EPC heeft zowel voor de eigenaar als de gebruikers diverse voordelen. Door de aantrekkende economie zien we dat de markt nu weer in haar traditionele modus lijkt terug te schieten. Dat wil zeggen: vastgoedbeheer en - onderhoud wordt niet integraal maar incidenteel opgelost. Verder hebben opdrachtgevers koudwatervrees om het onderhoud voor langere tijd uit te besteden. Meestal ten onrechte, denken wij. Uitbesteden kost, zeker de eerste keer, extra voorbereidingstijd, want je moet van tevoren voor langere tijd je ambities en beoogde prestaties bepalen. Dat vraagt om een andere rol, als regisseur in plaats van uitvoerder, en om een goede samenwerking. Maar dan ben je ook voor langere tijd verzekerd van de gewenste energie- en binnenklimaat prestaties en van vaste onderhouds- en energiekosten. En een tweede keer kun je herhalen en gaat het meteen veel sneller. Het loont om je hierin te verdiepen. We hebben nu te maken met een energietransitie, en wij denken dat uitbesteden via EPC’s kan bijdragen aan de benodigde versnelling en opschaling.”

Roskam vult aan: “Het middel EPC moet niet een doel op zich worden. Het doel is om meer duurzame energie en energiebesparing te realiseren om aan Europese verplichtingen te voldoen. Uit ervaringen binnen Europa blijkt dat met een EPC de meeste energiebesparing per bestede euro te behalen valt.”

Potentieel

Uit het guarantEE-project blijkt dat andere Europese landen als Duitsland en Oostenrijk verder zijn met de implementatie van EPC’s. In Nederland is er vooral sprake van kleinere EPC’s met relatief hoge projectkosten. In landen als Duitsland, Oostenrijk, Tsjechië, Noorwegen en Frankrijk worden contracten voor wel honderd of meer dan duizend gebouwen afgesloten. Volgens Thijssen en Roskam is relativering op zijn plaats. Roskam: “We merken dat het aantal EPC’s in Nederland snel groeit, maar dat het nog niet van de daken geschreeuwd wordt. Bij de overheid, het bedrijfsleven en de vastgoedsector staat energie écht hoger op de agenda. Dat moet zich alleen nog vertalen in meer EPC’s en meer kennisdeling. Zo vinden we dat contracten meer gestandaardiseerd moeten worden om de voorbereidingskosten te verlagen. Als RVO.nl faciliteren we opdrachtgevers via de EPC PreCheck, zodat binnen een paar minuten helder is of een EPC geschikt is voor hun project én organisatie.”

Einde aan 'houtje-touwtjeoplossing'

Kiezen voor een EPC betekent een einde aan wat ze 'houtje-touwtje' noemen. Thijssen: “Vaak werken gebouweigenaren nog vooral met éénjarige onderhoudscontracten die betrekking hebben op één type installatie. Sommige schoolbesturen bijvoorbeeld laten wél hun cv-ketels onderhouden, maar vergeten de ventilatiesystemen mee te nemen. Bundelen kan een oplossing zijn: onderhoudscontracten voor cv en ventilatie bundelen, voor meerdere scholen, voor meerdere jaren. Dan kun je het integraal aanpakken, slimmer investeren en ook gemakkelijker geld lenen. Een echte EPC bevat ook een bonus-malusregeling, zodat de marktpartij ook belang heeft bij goede resultaten.” 

Roskam: “Nog steeds blijkt dat 70% van de installaties niet goed is ingeregeld, wat gemiddeld leidt tot 30% energieverspilling. Integraal beheer en onderhoud leidt tot energiebesparing, maar verbetert ook de luchtkwaliteit binnen een kantoor, ziekenhuis of schoolgebouw.”

Meer informatie leest u op de volgende websites:

• Website van RVO.nl over prestatiecontracten: https://www.rvo.nl/esco
• Website van guarantEE: http://guarantee-project.eu/nl/
• EPC PreCheck is gratis online beschikbaar via https://epccheck.eu/nl/index
• Informatie over EPC Facilitators vindt u via www.qbis.nl

Tekst: Wessel Simons i.o.v. RVO.nl