Focus bij energieneutraal bouwen niet alleen op CO₂-reductie. Veiligheid, comfort en gezondheid zijn minstens zo belangrijk bij nieuwbouw en renovatie van woningen en bedrijfsgebouwen. Op een 18 juni gehouden seminar in de Deense ambassade werd in aanwezigheid van Tweede Kamerleden, rijksambtenaren en marktpartijen gepleit voor een bredere benadering van de BENG-eisen (Bijna EnergieNeutraal Gebouw).

Alle nieuwbouw in Nederland moet vanaf 1 januari 2021 bijna energieneutraal zijn. Dit betekent dat woningen en bedrijfsgebouwen gelijktijdig aan drie BENG-eisen moeten voldoen: maximale energiebehoefte (kWh/m²/jaar) van het gebouw, het primaire fossiele energiegebruik (kWh/m²/jaar) en minimaal aandeel hernieuwbare energie. Naar verwachting ronden ministers en Tweede Kamer de BENG-regelgeving dit najaar af. 

De sprekers op het seminar Van BENG naar Beter pleiten ervoor om de doelstelling van BENG breder te trekken. Niet alleen focussen op energie-efficiency, maar ook kijken naar het welzijn van mensen, leefbaarheid, betaalbaarheid en milieueffecten. Harm Valk, senior adviseur Energie en Duurzaamheid van Nieman Raadgevende Ingenieurs was moderator van dit seminar.

De tijd dringt

Ferdi Licher, directeur Bouwen en Energie van het ministerie van Binnenlandse Zaken, benadrukt in zijn presentatie dat er vaart gezet moet worden achter de implementatie van BENG. “Energietransitie is een gecompliceerd proces. De tijd dringt. We moeten uit onze cocon breken en met zijn allen zorgen voor de optimale balans.

Systeemdenken

Volgens EVA Gladek, CEO van Metabolic, levert het conformeren aan BENG zeker een CO2reductie, maar kan de beperkte focus op CO₂ wel leiden tot andere negatieve bijwerkingen, zoals het verlies van wooncomfort en de toename van de totale impactvoetafdruk van een gebouw." Daarnaast stelt ze dat we architecten meer ontwerpflexibiliteit zouden moeten bieden om oplossingen tot stand te brengen die de CO₂-uitstoot net zo veel verlagen als de nieuwe BENG-normen, maar zonder een ongezonde omgeving te creëren of met behulp van milieuvriendelijke bouwmaterialen. Gladek haalde de aanwezigen zeker uit hun cocon: “We moeten systeemdenken”.

Europese richtlijn 

Alexandra Boot van Boot advocaten ging in op de nieuwe Europese richtlijn EPBD 2018 (Energy Performance Building Directive) die deze maand wordt gepubliceerd. Energiereductie moet volgens haar hand in hand gaan met onder andere brandveiligheid en een beter binnenklimaat. “In de energietransitie zijn gezondheid en veiligheid in de gebouwde omgeving dé sleutel naar werkbare businessmodellen voor investeerders en eindgebruikers. Daarmee wordt ook een ander doel bereikt: terugdringen van de zorgkosten van circa 100 miljard op jaarbasis en betere besteding van gelden van pensioenfondsen en (zorg-)verzekeraars.” Een bredere benadering van BENG zou daarom goed aansluiten op de EPBD 2018, is de gedachte. 

Hoge kosten

Bert Wijbenga, voorzitter van de raad van bestuur van Woonbron, onderschrijft het BENG-gedachtengoed. Maar geeft tegelijk aan dat het voor zijn woningcorporatie moeilijk wordt om aan de BENG-eisen te voldoen als het om bestaande woningen gaat. “We willen uiteraard investeren in verduurzaming. We moeten echter de afweging maken tussen duurzaamheid en andere prioriteiten, zoals betaalbaarheid voor onze huurders en woningen veiliger maken. Hoewel ze allemaal van belang zijn, is het financieel niet haalbaar ze allemaal uit te voeren.” 

Wijbenga roept de bouwsector op om met nieuwe en technisch haalbare oplossingen te komen om zo de duurzaamheidsdoelstellingen dichterbij te brengen, en de overheid om de transitie te stimuleren door financieel bij te dragen.”

Harm Valk eindigde met de uitspraak dat een duurzame toekomst meer is dan energie-efficiëntie alleen. “Sociale impact is de sleutel”. 

Beter Home

Dat samenwerking tussen huiseigenaren, bedrijven, banken en nutsbedrijven succesvol kan zijn, bewijst Beter Home in Denemarken. Dit one-stop-shopping concept is erop gericht om het de woningeigenaar zo makkelijk mogelijk te maken bij het energiezuinig maken van de woning. Dit netwerk is een initiatief van Danfoss, Grundfos, ROCKWOOL en VELUX, mede-organisatoren van het seminar op de Deense ambassade.