De bouw zit vol veranderenergie. Dat is hoopvol omdat deze tijd vraagt om nieuwe oplossingen voor nieuwe vragen rondom zorg, energie en leefbaarheid. De nieuwe wet ‘Kwaliteitsborging voor het bouwen’ kan een oplossing bieden voor het leveren van betere, goedkopere en gewilde gebouwen. De wet ziet de bouw echter nog steeds als probleem en niet als oplossing.

Daarom pleit ik pleit voor een andere benadering. Laten we de wet gebruiken om de verandering in de bouw een stevige impuls te geven. Dat doen we door de wet te plooien rondom een nieuwe en gewenste bouwpraktijk. Hierdoor groeit de bouwsector  sneller door naar  een innovatieve en volwassen industrie met gewilde oplossingen voor wonen, werken, energie en mobiliteit.  

Het Nieuwe Bouwen

Het belangrijkste kenmerk van ‘Het Nieuwe Bouwen’ is een integrale en systematische benadering. Een gebouw is daarbij dus geen verzameling meer van losse producten en componenten bijeengehouden door kit, pur, latjes, kabels en elektronica. Het gaat om het  denken vanuit het eindproduct  ‘gebouw’ met nieuwe vragen voor oplossingen vanuit  de toeleverende industrie. Oplossingen die waarschijnlijk niet passen in de complexe rekensystematiek van normen en engineeringsmethodieken.  

De norm

De toeleverende industrie bepaalt nu de norm. In normcommissies, werkgroepen, stuurgroepen en raden van deskundigen heeft de fabrikant met de grootste portemonnee de grootste stem. De rekensystematiek zorgt er echter voor dat de norm steeds minder zegt over de echte prestaties van een gebouw. Dat kan betekenen dat een fabrikant  alleen investeert om een goede uitganspositie te krijgen in de norm. Ontwerpers en engineers kunnen noodgedwongen alleen maar producten stapelen en puntjes  sprokkelen. De nieuwe wet ‘Kwaliteitsborging voor het bouwen’ heeft als doel de consument te beschermen. Toch kan het voorkomen dat met deze wet in de hand rekenkundig een bepaalde EPC waarde gegarandeerd en opgeleverd wordt zonder enige garantie op het werkelijk energieverbruik en de CO2 uitstoot van die woning.   In de nieuwe wet krijgt de  bouwer de verantwoordelijkheid dat is voldaan aan alle normen. Dat is op zichzelf geen verkeerd idee. Maar wie wil er nu  verantwoordelijk  zijn voor het behalen van normen die weinig zeggen over de kwaliteit, functionaliteit en prestaties van een gebouw? Zeker als je bedenkt dat de bouwers binnen het traditionele bouwproces geen enkele invloed heeft op de ontwerp- en engineeringskeuzes. En juist die keuzes zijn van eminent belang door de toenemende complexiteit van gebouwen.  

Foutloos en onderscheidend bouwen

In mijn droomwereld hebben bouwers straks een ruim aanbod van industriële concepten die voldoende oplossingsruimte laten voor maatwerk bij de vertaling naar een foutloos en gewild product voor de klant. Maar misschien nog wel het allerbelangrijkste is dat er fors goedkoper geproduceerd kan worden. Voor dezelfde prijs veel betere en duurzamere gebouwen maken. Gebouwen met een rijkere kwaliteit, die bijvoorbeeld evenveel energie opwekken als ze gebruiken.  

De bouwindustrie

Een innovatieve bouwindustrie die het “concept” als uitgangspunt neemt, kent ook een andere structuur. Het uiteindelijke product en het concept zijn leidend voor het ontwerp van producten en componenten en niet de productcatalogi van fabrikanten. Fabrikanten, ontwerpers, adviseurs en onderaannemers worden co-developers en/of co-makers. Ze nemen verantwoordelijkheid en risico bij de ontwikkeling en uitrol van de concepten. Ze verschuilen zich niet achter flauwe teksten als het aankomt op keiharde prestatiegaranties. Samen oefenen, testen en prototypen maken, waardoor er zekerheden zijn over de producten die een klant krijgt. Innovatief nadenken  over producten  die klanten  willen wordt de nieuwe norm.  

De wet als unique selling point

Wat betekent dit nou voor die wet? Die kan alleen gelden voor de nieuwe bouwpraktijk natuurlijk. Bouwers moeten de keuze krijgen tussen het oude en het nieuwe systeem, niet de opdrachtgever. Dat lijkt misschien tegenstrijdig met het doel om de consument te beschermen. Het tegendeel zal blijken. Bouwers die bewust kiezen voor een aansprakelijkheidsgarantie  stoppen niet bij de norm. Zijn gaan veel verder. Partijen die toch kiezen voor het oude systeem zijn blijkbaar onzeker. De keuze voor het nieuwe systeem wordt dan een unique  selling point. Een opdrachtgever wil immers wettelijke bescherming. Een stelsel met keuze tussen het oude en nieuwe systeem geeft op die manier een enorme impuls aan de ontwikkeling van Het Nieuwe Bouwen.

Dit artikel verscheen eerder op Bouwend Nederland.