Gaat BENG bijdragen aan de te behalen klimaatdoelstellingen? Worden gebouwen door BENG straks alleen nog maar functioneel ontworpen? Onder meer deze vragen kwamen aan de orde tijdens de Round Table over BENG.

Gastvrouwen Marieke Nijland en Merlijn Huijbers, beiden werkzaam als adviseur Duurzame Leefomgeving bij DGMR in Den Haag, bijten het spits af door kort in te gaan op de nieuwe regels rondom BENG, de vervanger van EPC voor nieuwbouw.

De kansen en bedreigingen van BENG

“Daar waar EPC 1 getal betreft, heeft BENG 3 getallen nodig voor 3 verschillende eisen: maximale energie behoefte, maximale energie gebruik en een minimaal aandeel hernieuwbare energie. Daarnaast speelt bij utiliteit verlichting een rol. Deze eisen sluiten aan bij de Trias Energetica. Maar is dit echt nodig? Zijn wij zonder regels niet in staat om goede en gezonde gebouwen te maken?

Kijken naar totale plaatje

Manager Verkoop Nederland Albert van Lohuizen van Brink Climate Systems denkt dat BENG een vooruitgang kan zijn voor de bouw. “Als we maar niet terugvallen in het vinden van allerlei mazen in de wet.” Hierbij vult Hoofd verkoop projecten Huibert Baak van Coolmark aan dat BENG juist daarvoor in het leven is geroepen. “Dit moet zorgen voor geen onzuiverheden in berekeningen en houdt rekening met de Trias Energetica.” Ook adviseur Energie en Duurzaamheid André Kruithof van Nieman Raadgevende Ingenieurs vindt het een goede stap om te kijken naar het totale plaatje en niet meer alleen naar het energiegebruik. “We leggen nu eindelijk de vinger op de zere plek, waarbij een pv-paneel soms niet meer dan een pleister is.”

Energieconsultant Utiliteit Pieter Blok van ENGIE vraagt zich af hoe de controle op de 3 eisen geborgd is. “Hoe garandeer je dat de installaties doen wat van tevoren berekend is? Eis 4 zou monitoring of een prestatiecontract moeten zijn.” Ook Jeroen Kleijn, key accountmanager bij LG Electronics Benelux, ziet dit als een probleem. “Dit speelt nu ook bij BREEAM, met uitzondering van BREEAM In Use.”

Functionele, gezonde en dure gebouwen

Baak verwacht dat de rol van de architect verandert. “Zij moeten creatiever worden en kunnen niet meer puur esthetisch ontwerpen. Open vides eisen te veel vierkante meters om de BENG-norm te halen. We willen goede, gezonde gebouwen, maar kan BENG het einde van natuurlijke ventilatie in woningen kunnen betekenen?” Zijn tafelgenoten verwachten van niet, maar balansventilatie wordt wel hoger gewaardeerd dan natuurlijke ventilatie. Baak vraagt zich af of dat terecht is. “In de berekening zit nog wel meer discrepantie”, vult Kruithof aan, “waarvan je je kunt afvragen of dat de beste oplossingen zijn.”

Comfort moet wel het uitgangspunt zijn, volgens Lohuizen en Blok. “Daar zit vaak een prijskaartje aan”, zegt de laatstgenoemde. “Halen woningeigenaren of projectontwikkelaars daar de kaasschaaf overheen?” “Daarvoor moeten we met zijn allen wel waken”, stelt Robisol-algemeen directeur Sven Meijerink voor. Tim van Kempen, manager partnerships bij Alliander-dochter Backhoom, pleit voor vertrouwen in de markt. “De consument ziet echt wel in dat duurzaamheid en comfort nodig zijn. Alleen zo draagt de gebouwde omgeving bij aan de klimaatdoelstellingen.”

All-electric en duurzame energie

Het terugdringen van het gebruik van energie, en met name fossiele brandstoffen, is een doel van BENG. “Moet energieopwekking geïntegreerd zijn in het gebouw?”, vraagt Huijbers zich af. Blok stelt dat het decentraal opwekken binnen de postcoderoos bij veel gebouwen noodzakelijk is. “Groene stroom, opgewekt door wie dan ook, kan dus ook een optie zijn.” Kruithof sluit zich hier bij aan: “Mits dit wel nationaal opgewekte stroom is, van bijvoorbeeld een windmolen.” 

Meijerink vindt dat bij decentrale oplossingen, zoals weilanden vol pv-panelen, wel naar esthetische kant gekeken moet worden. “Daarvoor moet meer regelgeving komen.” Blok zou de 2 vormen – lokaal en gebiedsniveau - van energieopwekking anders waarderen in de BENG.

Baak heeft moeite met partijen, die de randen opzoeken van wat duurzaam is. “Is stadsverwarming, waarvoor een energiecentrale brandt, wel duurzame energie? Kijk niet alleen naar pv-panelen, maar ook naar buitenlucht, bodem, wind: op dat gebied zijn ook al bewezen technieken. Verwarmen is de uitdaging niet meer, maar genoeg warm tapwater is dat bij all electric nog wel.”

Stimuleren terugleveren duurzaam opgewekte stroom

“Het terugleveren van duurzaam opgewekte stroom belast het netwerk behoorlijk zwaar, maar opslag hiervan heeft de toekomst”, stelt Van Kempen. “Dat moet gestimuleerd worden.” Baak vraagt ook aandacht voor het opslaan van water:  “Dat heeft terrein verloren de afgelopen jaren.” Het opslaan van die opgewekte stroom in de omgeving aan de hand van smart grids gaat er komen, volgens Meijerink. “Dit moet een onderdeel zijn van BENG. Bij BENG is het veel minder interessant als bij de EPC om te veel op te wekken met pv-panelen. Saldering moet er dus zo snel mogelijk af, want het is nu geen zelfvoorzienend systeem: we hebben de overheid nodig. Deze overheid moet afrekenen op individueel niveau: de vervuiler/verbruiker betaalt. Grootverbruikers krijgen nu goedkopere prijzen voor gas en elektra, dat is toch vreemd?”

Als laatste benadrukken alle tafelgasten dat een betere samenwerking binnen afdelingen van instanties en tussen meerdere gebruikers noodzakelijk is om smart grids operationeel te krijgen.