Trias Energetica 2.0 voor energieneutrale woningen (deel 2)

Trias Energetica 2.0 voor energieneutrale woningen (deel 2)

In het tweede deel van het artikel Trias Energetica 2.0 voor energieneutrale woningen komt het gebruik van energie uit reststromen en energie uit duurzame bronnen aan bod.

2. Gebruik energie uit reststromen

De tweede stap is gericht op het gebruik van energie uit reststromen en energie uit hernieuwbare bronnen. Voor de reststromen valt met name te denken aan:

  • Warmteterugwinning(WTW): In feite komt hier alle warmte in aanmerking die via afvoerstromen het gebouw verlaat. Iedere woning wordt geventileerd met een ventilatiesysteem. Ook uit ventilatielucht kan energie worden gehaald. Een hoogrendement ventilatiessysteem (HR-WTW) verwarmt verse buitenlucht eerst voor, voordat deze wordt ingeblazen. Het voorverwarmen van de verse buitenlucht gebeurt met de warmte uit de afgevoerde lucht, maar zonder dat de verse buitenlucht door de afgevoerde lucht wordt vervuild. Maar liefst 95% van de afgevoerde warmte kan op deze wijze worden hergebruikt. Bij het douchen wordt een grote hoeveelheid warm water verbruikt. De warmte van het wegstromende water kan worden benut om het koude aanvoerwater voor te verwarmen. Het apparaat waarmee dit kan heet een douchewaterwarmtewisselaar (douche-WTW). Dit is een zeer effectieve manier om energie te besparen, omdat de warmtapwatervraag vermindert.
  • Restwarmte: Benut restwarmte uit de nabije omgeving, bijvoorbeeld warmte uit industriële processen zoals afvalverbrandingsinstallaties of elektriciteitscentrales. We noemen dit ook wel stadsverwarming. 

3. Maak maximaal gebruik van energie uit duurzame bronnen

De benodigde energie moet zoveel mogelijk duurzaam opgewekt worden. Het liefst helemaal duurzaam. Als de eerste stap van de Trias Energetica niet ambitieus genoeg is uitgevoerd (beperk het energieverbruik), dan is het moeilijk om een energieneutrale woning met deze derde stap te behalen. Hernieuwbare energie, die op gebouwniveau kan worden toegepast, valt onder te verdelen in:

  • Zonne-energie: 

- Zon-thermische energie: De zon kunnen we passief en actief gebruiken. Met een juiste situering ten opzichte van de zon (bijvoorkeur zuid geörienteerd), het type glas (het liefst tripleglas) en de grootte van de glasoppervlakte (zo groot mogelijk) kan zonlicht gebruikt worden om het gebouw te verwarmen en om het gebruik van kunstlicht te beperken. Deze vorm van energie wordt passieve zonne-energie genoemd. De zon moet ook actief worden gebruikt, bijvoorbeeld door toepassing van zonnecollectoren en pv-panelen. Een zonnecollector wordt gebruikt in combinatie met een boilervat (deze combinatie heet zonneboiler) om drinkwater en/of cv-water te verwarmen. PV-panelen (photo voltaïsch) zetten zonne-energie om in elektriciteit.

- Fotovoltaïsche (PV-) cellen: zonne-energie wordt direct omgezet in elektriciteit. Niet-gebruikte elektriciteit kan terug worden geleverd aan het elektriciteitsnet.

  • Warmtepomp en lage temperatuurverwarming (LTV) met bodem, water of lucht als warmtebron. Op Wikipedia is meer te lezen over warmtepompen. Bij lage-temperatuurverwarming is de aanvoertemperatuur in de verwarmingsinstallatie niet hoger dan 55 °C en de retourwatertemperatuur maximaal 45 °C. Dit heeft veel voordelen ten opzichte van de ‘traditionele’ systemen met een aanvoertemperatuur van 90 °C en een retourtempreatuur van 70 °C. Er is namelijk minder energie nodig, omdat de temperatuur lager blijft en duurzame bronnen zoals zonne-energie en aardwarmte efficiënt ingezet kunnen worden.
  • Warmte-/koudeopslag (WKO) is een duurzame manier om woningen te verwarmen of te koelen. Watervoerende zandlagen in de grond zorgen voor opslag van warmte of koude. In de winter wordt koude in de bodem opgeslagen, om in de zomer als koeling te dienen. In de zomer wordt warmte uit de woning gehaald en in de warmtebron opgeslagen. Die warmte kan in de winter bijvoorbeeld worden gebruikt om ventilatielucht voor te verwarmen. Opslag van warmte en koude in de bodem kan het verschil tussen aanbod en vraag overbruggen.
  • Een bodemwarmtewisselaar werkt ongeveer hetzelfde als warmte-/koudeopslag. Het verschil is dat er geen grondwater wordt rondgepompt. Een bodemwarmtewisselaar is namelijk een gesloten systeem. Het bestaat uit bodemlussen. Door deze lussen wordt een vloeistof (water + een niet-giftig antivriesmiddel zoals een glycolmengsel) gepompt om warmte of koude aan de bodem te onttrekken.
  • Windenergie: urban turbines kunnen een (bescheiden) bijdrage leveren aan de energieopwekking in de gebouw- de omgeving. Voor individuele woningen wordt niet of nauwelijk gebruik gemaakt van windenergie.

Dit is het tweede deel van een artikel van Aardvast over Trias Energetica 2.0. Aardvast heeft voor het schrijven van het artikel gebruikgemaakt van het Infoblad Trias Energetica en energieneutraal bouwen van AgentschapNL.

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c26 c40 c122
Hergebruikte materialen toegepast bij renovatie gemeentehuis Roosendaal

Hergebruikte materialen toegepast bij renovatie ...

De Brabantse gemeente Roosendaal laat haar voorbeeldfunctie zien met de renovatie van het gemeentehuis. Mede dankzij een geslaagde ketensamenwerking werd een speciaal ...

Lees verder

c21 c122 c185 c186 c190 c225
Isoleren met biocirculaire grondstoffen

Isoleren met biocirculaire grondstoffen

Wie op zoek is naar isolatiemateriaal, moet wikken en wegen tussen standaard materialen en biobased oplossingen. Ook kun je kiezen voor isolatieproducten op basis ...

Lees verder

c21 c122 c140 c190 c225 c243
Circulaire gevels met lage CO2-voetafdruk

Circulaire gevels met lage CO2-voetafdruk

Met het ontwerpen van duurzame, circulaire gevels bundelen Hydro Building Systems en Saint-Gobain Glass hun krachten om zo de CO2-reductie in de bouwsector te helpen ...

Lees verder

c21 c122 c190 c225 c276
MPG van nieuwbouw verlagen met isolatiemateriaal

MPG van nieuwbouw verlagen met isolatiemateriaal

Met de registratie van bouwmaterialen in de Nationale Milieudatabase kunnen architecten, adviseurs en projectontwikkelaars makkelijker milieuvriendelijke keuzes ...

Lees verder

c21 c122 c225 c280 c293 c295
Hittegroep probeert hoofd koel te houden

Hittegroep probeert hoofd koel te houden

Vaak gaat het bij woningen nog over isoleren en verwarmen. En hoe daarbij op energielasten kan worden bespaard met bijvoorbeeld zonnepanelen of een warmtepomp. ...

Lees verder

c21 c122 c187 c225
In het middengebied zegeviert de gezondheid

In het middengebied zegeviert de gezondheid

Hoe maken we van de binnenruimte een buitenruimte? Als het aan Jeroen Troost van Schöck ligt, is dat een ogenschijnlijke tegenstelling die niet zo onmogelijk ...

Lees verder

c21 c122 c225 c293 c295
Hittestress tegengaan met goede isolatie

Hittestress tegengaan met goede isolatie

In een goed geïsoleerd gebouw gaat er in de winter niet te veel warmte verloren. Isolatie kan er ook voor zorgen dat een gebouw lekker koel blijft in de zomer. ...

Lees verder

c21 c122 c225
Bijzonder gevelontwerp hoogste woontoren Benelux

Bijzonder gevelontwerp hoogste woontoren Benelux

In de serie BouwHelden zoomen we in op de hoogste woontoren van Nederland: de Zalmhaventoren. Samen met zijn team begon Diederik Dam twintig jaar geleden met ...

Lees verder

c21 c122 c225
Duurzaam gevelbeheer: bekroond met een unieke verzekerde garantie

Duurzaam gevelbeheer: bekroond met een unieke ...

Waar voorheen metselwerk met stip op nummer één stond, wordt er bij nieuwbouw en renovatie inmiddels steeds vaker gekozen voor gevelisolatiesystemen ...

Lees verder

c21 c122 c186 c225 c243
Kennispaper belicht effectiviteit van bouwkundige maatregelen

Kennispaper belicht effectiviteit van bouwkundige ...

House Energy Optimum (HEO) gaat in het tweede deel van een reeks kennispapers in op de effectiviteit van bouwkundige maatregelen. Die beïnvloeden de energievraag ...

Lees verder

c21 c122 c190 c225
<span>Oog voor detail in eerste ontwerpen woonconcept FLETTS</span>

Oog voor detail in eerste ontwerpen woonconcept ...

Het woningtekort op snelle en duurzame wijze aanpakken, dat is de missie van Dennis van Lith. Met zijn modulaire woonconcept FLETTS maakte hij in het afgelopen ...

Lees verder

c21 c122 c225
‘Alles wat we creëren is een tijdelijk product’

‘Alles wat we creëren is een tijdelijk ...

Duurzaam Gebouwd-partner Schüco ging voor de videoreeks BouwHelden naar Amsterdam, waar zij Thomas Rau troffen. Onderwerp van gesprek: het design, de duurzaamheid ...

Lees verder

Reacties

Eigenlijk vind ik stap 2 een beetje flauwe tussenstap. WTW is natuurlijk gewoon onder stap 1 te plaatsen (warmte die via vloeren, muren, daken en kieren een gebouw verlaat zijn ook afvoerstromen, alleen wordt deze warmte 'teruggewonnnen' in het isolatiepakket) en restwarmte is onder stap 2 (indien uit duurzame bron) of stap 3 (indien uit fossiele bron) van de Trias Energetica te plaatsen. Hiernaast bestaat de kans dat stap 2 van de Tetra Energetica een gebouw onnodig minder duurzaam/groen maakt. Grijze stadsverwarming gaat dan voor groene eigen opwekking...

Nee Robert, dat is volgens mij niet waar. Bijvoorbeeld, stap 1 hoort (in ieder geval in mijn Nieuwe Stappenstrategie, waar deze Trias - Tetra - Energetica ongerefereerd op gebaseerd is...) alleen betrekking op bouwkundige maatregelen die geen installaties vereisen. Maar ik ga dat hier verder niet helemaal bespreken, want dat is in wetenschappelijke artikelen en stedelijke aanpakken als REAP en LES al bediscussieerd. Overigens gebruikt de juiste stappenbenadering bij voorkeur helemaal geen fossiel meer. Dan is het ook weer een Trias... Dus de aanpassing van het oude driehoekschema (plak er een blokje op) vind ik juist wat flauw.

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up