De kwaliteit van de gebouwschil, de scheiding tussen binnen en buiten, is doorslaggevend bij het vaststellen van de energieprestatie van een gebouw. Op het punt van de BENG-eisen biedt het nieuwe Park Paviljoen Hoge Veluwe interessante toepassingen. Met name de constructie van de glasgevel en het dak springen in het oog.

Adviezen op het gebied van duurzaamheid en energiegebruik zijn onder meer afkomstig van het ingenieurs-en adviesbureau Antea Group. Volgens de projectmanager Ruben van Dasler (foto onder) is bij het ontwerp en de bouw gestreefd naar een energieneutraal gebouw. Het paviljoen onderscheidt zich door een iconische architectuur en een opvallende gevelstructuur, bedacht door architectencombinatie Monadnock/De Zwarte Hond.

Maar daarnaast is van meet af aan gekeken naar de duurzaamheid en de energieprestatie van het gebouw. Zo heeft het glas in de zigzag-vorm geplaatste voorgevel een aanwijsbare functie in de gebouwschil. Verder is de ligging van het gebouw zodanig dat het in de verschillende jaargetijden slim gebruik maakt van de stand van de zon. Duurzame keuzen in het ontwerp zorgen aldus voor een optimaal binnenklimaat. Het gaat om de invulling van de Trias Energetica: ten eerste wordt energieverspilling bestreden door het gebouw zo te ontwerpen dat weinig warmte verloren gaat. Ten tweede worden zoveel mogelijk duurzame energiebronnen toegepast, zoals zonlicht en aardwarmte. Ten derde wordt gestreefd naar een zo optimaal mogelijk gebruik van eventueel noodzakelijke fossiele brandstoffen.

Zigzag-glasgevel

De zigzag-glasgevel aan de voorzijde is zodanig geplaatst dat in de zomer bezoekers van het restaurant niet gehinderd worden door direct zonlicht. Bovendien blijft de temperatuur binnen aangenaam. In de winter daarentegen, wanneer er meer behoefte aan zonlicht is, wordt juist meer zonlicht binnen opgevangen. Kortom, bij het ontwerp is met de positie van het gebouw in het landschap ten opzichte van de stand van zon, nauwgezet rekening gehouden.

Ruben van Dasler: “Zomers dringt op het heetst van de dag niet of nauwelijks direct zonlicht het gebouw binnen. Maar ’s winters, bij een laagstaande zon, krijgt de zon alle ruimte om naar binnen te schijnen en het gebouw te verwarmen.” De zigzaggevel bestaat uit 22 glaselementen, Blank HR++-glas dat voorzien is van een HR-1.0-coating. Het betreft dubbel glas met twee glasbladen die gescheiden zijn door een spouw. Het dubbele glas is bovendien uitgevoerd met een zwarte afstandhouder die voor een lagere u-waarde zorgt en een zeer lage warmtegeleiding.

Dak onderhoudsarm

Jochem Lybaart (De Zwarte Hond):”Zorgvuldige materiaalkeuzen en accurate detailleringen maken het gebouw duurzaam en onderhoudsarm. Verder zijn PV-panelen op het dak gemonteerd buiten het gezichtsveld van bezoekers.” Er zijn 52 zonnepanelen geplaatst. De panelen hebben een geïnstalleerd vermogen van 16.900 Wp. Dit komt neer op een verwachte jaaropbrengst van 14.500 kWh. Illustratief voor de gerichte materiaalkeuze is het materiaal van het dak. Het dak is een Felsdak, uitgevoerd in een aluminiumcomposiet. De eigenschappen hiervan zijn onder meer onderhoudsvriendelijk, sterk en stabiel, recyclebaar, UV- en weerbestendig. Verder geeft de aluminium-dakbeplating een specifieke uitstraling.

WKO-installatie

De WKO-installatie is zo aangelegd dat die in de toekomst ook gebruikt kan worden voor de overige gebouwen in het centrum van het park. Ook zijn voorbereidingen getroffen om van ‘het gas af’ te kunnen. De WKO-installatie is bijzonder en aangelegd door Alferink Installatietechniek uit Groenlo. Directeur Laurens Grashof: “We hebben al sinds 2002 ervaringen opgedaan met deze technieken en zijn in het bezit van de daarvoor benodigde BRL-6000-21 certificering.”

Wie een rondje om het Park Paviljoen maakt, ervaart dat het gebouw er steeds anders uitziet. Onderscheidend is de dubbele kap met name op de kopse kant. Hieronder is een glazen boog in het interieur zichtbaar, die binnen het sluitstuk vormt van het tongewelf dat over de gehele lengte van het gebouw loopt, van het Parkrestaurant tot aan de Parkwinkel.

Interieur

In het interieur overheerst het natuurlijke hout dat grotendeels afkomstig is van het park Hoge Veluwe. In de houten wanden zitten op meerdere plekken verticale openingen die dienen voor de ventilatie. De gietvloer past zich harmonisch aan bij de rest van het interieur. Opvallend is de grote haard die met keramische tegels van Koninklijke Tichelaar uit Makkum is gebouwd.

De interactie van de parkbezoeker met de natuur wordt binnenin het gebouw door krachtige impulsen versterkt, onder meer door wisselende lichtprojecties op het plafond. Zij creëren het gevoel onder een hemel van bladeren door te lopen. Negen kroonluchters projecteren dit bladerpatroon in schaduwen via een speciaal door de computer bepaald algoritme op het plafond. Deze lichtinstallatie is ontwikkeld door Beersnielsen lichtontwerpers en bootst de zon na die door de bladeren schijnt.

Het ruime glasoppervlak van ramen en vensters nodigen extra uit om van de omringende natuur te genieten. In het interieur van het restaurant en de parkwinkel onderstreept het geluid van vogels bij bezoekers het idee een onderdeel te zijn van de natuur. Een aantal tafelbladen is bovendien voorzien van blow-up’s van natuurfoto’s. Lichtkoven op het aluminium dak zorgen voor extra daglicht in het restaurant, de Parkwinkel en het zalencentrum op de eerste verdieping. Doordat er sprake is van optimaal gebruik van daglicht, wordt er bespaard op de elektriciteit ten behoeve van de binnenverlichting. Er is verder in de zalen ledverlichting geïnstalleerd die reageert op de aanwezigheid van bezoekers.

Glas-in-lood-ramen

Op de eerste verdieping bevinden zich vier multifunctionele zalen, met een moderne inrichting en technische faciliteiten, zoals oplaadpunten voor smartphones en aansluitingen voor audiovisuele apparatuur. Voldoende invallend daglicht zorgt ervoor dat het gebruik van kunstlicht tot een minimum is teruggebracht. Bijzonder is de foyer waar vijf glas-in-loodramen, afkomstig uit het jachtslot van Sint-Hubertus, de relatie levend houden met de stichters van het park, het echtpaar Kröller-Müller.

De realisatie van het Park Paviljoen is een mijlpaal in het Masterplan dat gefaseerd tot 2024 de vernieuwing beschrijft van Park Hoge Veluwe. Gepland zijn onder meer de vernieuwing van het Museonder, de drie entreeloges in Otterlo, Schaarsbergen en Hoenderloo.

Highlights Park Paviljoen

• Zigzag-glasgevel (22 elementen-Blank HR++-Isolatieglas)
• Projectbegeleiding Ingenieurs- en adviesbureau Antea Group.
• Architecten Monadnock/ De Zwarte Hond.
• Verantwoordelijk hoofdaannemer Rots Bouw.
• Gunstige EPC-score (Energie Prestatie Coëfficiënt) 30% onder de norm.
• Glas tweezijdig gelaagd voorzien van HR-1.0 coating
• Leverancier glas: Van Noordenne Groep, Hardinxveld-Giessendam
• Glastype-producent: Semco-Duitsland.
• Meest voorkomende dikten 35.1 mm en 44.2 mm
• Meerdere Jumbo-ruiten geplaatst (groter dan 2.70 meter )
• Zwarte thermische afstandhouder toegepast (geeft lagere u-waarde)
• Felsdak aluminiumcomposiet (KempenCladding B.V.)

Tekst: Frits van Wolveren