Een ding is zeker: ons energienet gaat veranderen. De problemen rond gas worden met de dag zichtbaarder. We worden dagelijks geconfronteerd met de gevolgen van de aardbevingen in Groningen en de toename van CO₂-uitstoot.

Zoals het er nu naar uitziet, neemt het elektranet steeds verder in belang toe. Naar aanleiding van een seminar van Duurzaam Gebouwd kreeg ik de vraag hoe dit eruit komt te zien.

Eerst de feiten: een huishouden in een Nul-op-de-Meterwoning verbruikt op jaarbasis circa 5.000 kWh. Huishoudelijk energieverbruik gebruikt de ene helft, gebouwgebonden energieverbruik de andere helft. De meeste energieopwekking vindt plaats tussen maart en oktober. Het grootste verbruik van het gebouwgebonden energieverbuik vindt plaats tussen oktober en maart. Zo'n 30% van de energie wordt verbruikt tijdens het moment van de opwekking. Dit leidt tot een onbalans tussen energieverbruik ten opzichte van de opwekking.

Hoe kan dit duurzaam worden opgelost? Of moeten de kolencentrales bijspringen en de netten worden verzwaard? Is de teruglevering van energie een groot probleem?

Als we netbeheerders mogen geloven, leiden Nul-op-de-Meterwoningen niet tot problemen in nieuwbouwwijken. Netten verzwaren is niet zo kostbaar als het nog in de grond moet. Het achteraf verzwaren van bestaande netten in oudere wijken is kostbaar, omdat alles open moeten worden gehaald.

Het balanceren van energievraag en -levering wordt een belangrijk issue. Installaties in gebouwen worden steeds meer verbonden met het internet: The Internet of Things. Op dagniveau verbruiken apparaten maximaal energie als er duurzame energie is. De niet-gebruikte energie wordt opgeslagen in de huisbatterij van 5 kWh of in de accu van de auto. Zodat ik ook ’s avonds, als de zon niet schijnt, in het licht van een ledlamp een blog voor Duurzaam Gebouwd kan schrijven.

Door verbruik en opwekking slim aan elkaar te koppelen, gaat dit over het algemeen goed van maart tot en met oktober. Een autarkische situatie is dan mogelijk, zonder al te veel ingrepen. De overige energie wordt teruggeleverd aan het net. En zolang Nederland nog niet 100% duurzaam is, draagt dat ook bij aan een duurzamer Nederland. Als in een wijk te veel stroom wordt opgewekt, wordt de levering van elektriciteit aan het net automatisch gestopt bij de beveiligde omvormers. Zo neemt de netspanning niet te veel toe.

Er bestaat een onbalans tussen energieverbruik ten opzichte van de energie-opwekking.

Deze slimme koppeling tussen verbruik, opwek en energietarieven kan leiden tot slimme verdienmodellen. Met de vernieuwende businessmodellen willen bedrijven nu al energietransacties faciliteren en vraag en aanbod op elkaar afstemmen. Zo kan een Nul-op-de-Meterwoning leiden tot een woning, die op jaarbasis honderden euro’s oplevert.

In de winter verbruikt de woning energie, meer dan dat het opwekt. Windenergie of andere duurzame bronnen moeten dan zorgen voor de nodige energievoorziening. In een wereld waarin alles draait om duurzame energie, gaan daarom de energieprijzen flink fluctueren. Aanbod en vraag moeten beter op elkaar worden afgestemd.

Een combinatie van slimme apparaten gekoppeld aan het internet in combinatie met huisaccu’s maken het mogelijk maken om in bestaande en nieuwe netten massaal Nul-op-de-Meterwoningen uit te rollen. Dan blijkt het net er toch klaar voor te zijn.