Onderbelicht; de educatieve kant van duurzaam bouwen
Het voorjaar 2011 in Nederland lijkt nu definitief door te breken. Dit inspireert mij om de kussens weer eens op te kloppen, de ramen wijd open te zetten en er weer vol tegen aan te gaan.
Op dit soort van momenten ga je je activiteiten en werk ook weer eens relativeren. Ik vroeg mij daarbij af hoe het thema duurzaam bouwen en wonen ook structureel bijdraagt of kan bijdragen aan educatie en ontwikkeling van de jeugd.
Weinig aandacht
Natuurlijk zijn er vele initiatieven en projecten op te sommen, maar een recent bezoek aan een tweetal basisscholen leverde op dat er maar weinig aandacht is voor duurzaamheid en duurzaam bouwen en wonen in het bijzonder. Navraag daarover bij de betrokken partijen leverde in ieder geval het antwoord op dat het geen onwil is, maar men er eenvoudig weg geen tijd en geld voor heeft.
Zou dat dan betekenen dat de eerste serieuze confrontatie van kinderen met duurzaam gedrag pas plaatsvindt ergens eind middelbare school, of nog later? Als dat zo is, dan investeren we de eerste 15 tot 18 jaar niet in een duurzame attitude? Naar aanleiding van het bezoek aan de twee basisscholen hebben we de stoute schoenen aangetrokken en een actieplan opgesteld.
We zouden in groep 7 en 8 beginnen met voorlichting, uitleg over de basisprincipes van duurzaamheid en duurzaam bouwen en wonen. Uitgesplitst in de thema's water, materialen, energie, groen, veiligheid/gezondheid en mobiliteit.
Een hele kluif voor een organisatie als de onze, tot op heden vooral bezig met de professionals en de markt. Met lood in de schoenen vertrokken we naar de scholen om een aantal lessen te verzorgen over duurzaam bouwen. Wat konden we verwachten van deze kinderen van 10 tot 12 jaar oud?
Verrassende resultaten
Aan de lessen hadden we een opdracht gekoppeld: 'Werk in een groepje uit op welke manier je de school en de directe omgeving duurzamer zou kunnen maken?' Normaliter vraag je zoiets aan de consultant, de expert.. De resultaten bleken verrassend; originele ideeën, slimme oplossingen, waarbij vooral het kind centraal staat. Kinderen vinden het logisch om bijvoorbeeld het dak te gebruiken als extra leeflaag voor een speelplaats of als schooltuin.
Enkele wilden er zelfs een voetbalveld van maken, naar aanleiding van een voorbeeld op het dak van Ikea in Utrecht. Zonder ze te hebben overladen met principes van Cradle to Cradle, Frisse scholen, GPR of BREEAM, kwamen de kinderen met oplossingen die niet zouden misstaan als aanvulling op een rapportage van professionals.
Eenmalige actie
Maar wat doe je dan als 'professionele organisatie' met deze ervaringen? Wij hebben de ideeën en aanbevelingen van de kinderen ingebracht in een lokaal nieuwbouwproject Brede School. De betrokken wethouder van de gemeente heeft de plannen van de kinderen in ontvangst genomen.
De ingeschakelde architect heeft kennis genomen van de ideeën, en laat deze parallel lopen met het ontwikkelen van een schetsontwerp. Er is kans dat de kinderen bij de realisatie van de nieuwbouw enkele van de ingebrachte ideeën zullen terugzien. Alom lof en blijheid zou je dus zeggen.
Maar daarmee is mijn verhaal nog niet af. Want hoe buig je deze eenmalige actie om naar een structuur? Hoe incorporeren we de facetten van duurzaam bouwen en wonen in het basisonderwijs?
Wij, als Cagerito, gaan daartoe initiatieven ontwikkelen, ondanks het feit dat het geen reguliere activiteit van ons is. Maar dat kan het wel worden! Onze missie is om de opgedane kennis en ervaring niet alleen maar voorwaarts in de kennisketen te brengen, maar om deze vooral terug te brengen naar de basis van de educatieketen. We nodigen dan ook partijen uit, die dit willen onderstrepen, om zich bij ons aan te sluiten.
Geert Verlind, Cagerito
Gerelateerde artikelen, events & downloads
Reacties
Geachte Geet Verlind, Je snijdt een zeer interessant onderwerp aan. Zelf ben ik oa betrokken bij de strobalenbouw. En hier zie je vergelijkbaar probleem: er is vraag maar het aanbod / mogelijkheden zijn beperkt door gebrek aan opgeleide mensen en gebrek aan kennis. Daarom participeer ik nu in een Leonardo DaVinci project, samen met 11 europese landen, om de europese strobouw kennis op MBO nivo te verzamelen en tot een leerprogramma samen te stellen. Maar dan, . . .dan moeten we het gaan integreren in het onderwijs. Dus ook hierweer een zelfde soort vraag: hoe maak je een start en hoe verbreed je het. (kip en ei probleem). Ik weet niet wat voor een aansluiting je zoekt, maar ik verken graag waar er mogelijkheden zijn om ervaring uit te wisselen en te participeren. Wouter Klijn, Ecodorp Brabant & Strobouw Nederland.
Beste Geert, Een prima advies om het zo aan te pakken! Vanuit mijn contacten in het HBO onderwijs ervaar ik steeds meer dat het onderwerp "duurzaamheid" steeds breder in het lesprogramma wordt opgenomen. Ook het begrip Passief Bouwen komt daarbij met grote regelmaat aan de orde. Bij het Informatiepunt Duurzaam Bouwen in Groningen (IPdubo) komen met grote regelmaat groepen studenten van het Groninger onderwijs over de vloer. Het Groninger MBO onderwijs heeft dubo inmiddels ook als leerdoel in het lesprogramma opgenomen en is bezig met ontwikkelingen, in samenwerking met Bouwend Nederland en de installatiebranche. Tot slot kan ik noemen dat vanuit het Nuborgh college in Elburg (ROC) een initiatiefgroep aan het werk is om een Praktijkcentrum Duurzaam Bouwen op te zetten. We hebben nadrukkelijk het doel om daar ook het basis onderwijs uit de Veluwe bij te betrekken. Op die manier moet er een samenhang komen tussen de regio, het bedrijfsleven, de overheid en het onderwijs. Al met al dus hoopgevende ontwikkelingen welke bij jouw visie aansluiten.
Beste Geert Verlind, u slaat de spijker op z'n kop. De jeugd heeft de toekomst. Erg goed om dit onderbelichte deel mbt het thema duurzaamheid in het voetlicht te zetten. Educatie is van wezenlijk belang. De onbevangen en open blik van kinderen brengt ons meerdere keren op een totaal ander spoor dan wij gewend zijn en dat is juist goed. Kinderen reageren gelukkig nog heel veel oorspronkelijk vanuit hun binnenste en kijken ook zo heel anders naar de samenleving. Belangrijk is ook dat het thema wel degelijk leeft bij kinderen, zie meerdere keren de verkiezingsuitslagen op basisscholen die een duidelijk trend geven dat kids voor groen kiezen. Wij volwassenen moeten veel eerder ons oor te luisteren leggen om te horen te krijgen hoe ver we zijn afgedwaald van de juiste weg naar een betere wereld, hun nieuwe wereld! Geef kinderen kleurpotloden en klei en 3D animaties op pc's en zie wat er voor moois wordt gebouwd als je ze een opdracht geeft over design of architectuur. Alles draait om geld. We hebben een beleid nodig wat investeert in de basis van de wereld, de samenleving, onderwijs, wetenschap. Iedere basisschool zou een docent vormgeving, docent drama, docent sport moeten hebben en gastlessen door mensen die inspiratie bieden. Met hartelijke groet, Fred Roest - fotograaf fred@tweeluik.com
Helemaal raak, deze gedachte! In Groot-Brittannië heb ik kennis gemaakt met Grounds for optimism / verbeter je schoolplein en schoolomgeving. Fonds 18181 is gestart met een subsidie voor een groener schoolplein. komende week start ik met een programma om korte en lange termijn verbeteringen te bedenken voor het eigen schoolgebouw, met 40 science leerlingen 3e klas VO. Het stimuleringsfonds voor architectuur ga ik vragen om een landelijk programma op te zetten. Lokale architectuurcentra kunnen dat uitventen. Zou het op prijs stellen als we onze gedachten hierover uit wisselen om deze doelstelling te versnellen. Vriendelijke groet, Michel de Bakker, Leiden RAP Architectuurcentrum / Eclat, culturele zaken
Beste Geert Verlind, In het KlokhuisHUIS, nu Kindercasla voegen we de daad bij het woord. Duurzaamheid is een van vier thema's die we in dagdelen programma aanbieden aan de basisscholen, vanaf groep 3. Docenten en kinderen zijn enthousiast. We zoeken budget om meer kinderen met ons programma te laten kennismaken; de scholen zelf houden zich alleen nog maar bezig met taal en rekenen. Toch zijn techniek, constructie en duurzaamheid thema's die bepalend worden voor de komende generatie. Graag zou ik met u in gesprek gaan hoe wij gezamenlijk kunnen optrekken. Neem vooral ook een kijkje op www.kindercasla.nl