Verouderde schoolgebouwen voldoen niet meer aan de hedendaagse duurzaamheidseisen en -wensen voor energie, luchtkwaliteit en comfort. Schoolbesturen worden door de omgevingsdienst aangemoedigd om gebouwen te verduurzamen. Hoe pak je als schoolbestuur de verduurzaming van je schoolgebouw aan?

Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs vroeg Stichting W/E adviseurs om een analyse te maken van het schoolgebouw van het Maaslandcollege en op basis hiervan verbeteradviezen op te stellen. Het resultaat? Een duurzaam en gezond schoolgebouw én het eerste aardgasvrije schoolgebouw voor voortgezet onderwijs in Oss.

Vereniging Ons Middelbaar Onderwijs (OMO) vertegenwoordigt ruim 60 middelbare scholen, voornamelijk in Noord-Brabant. Om de mogelijkheden te onderzoeken voor verduurzaming van de scholen, is in 2021 een pilot gestart bij het Maaslandcollege in Oss. De inzichten opgedaan tijdens deze pilot, zijn gebruikt voor het verduurzamen van andere locaties.  

Het Maaslandcollege in Oss

Het Maaslandcollege is een brede vo-school (vmbo/havo/vwo) die vanaf 1955 is gevestigd op de locatie Vianenstraat in Oss. De school telt 1250 leerlingen en 155 medewerkers en gebruikt vier gebouwen. De ‘oudbouw' is uit 1955, in de jaren daarna zijn er tot 2006 verschillende schoolgebouwen bijgebouwd. Bij alle schoolgebouwen is er sprake van een relatief hoog energieverbruik, wat een belangrijk onderdeel werd van de verbeteradviezen.

De analyse en verbetermogelijkheden

Om de integrale duurzaamheid en verbeterpotentie in kaart te brengen is GPR Gebouw gebruikt, dat de integrale duurzaamheid van een gebouw inzichtelijk maakt én de meestgebruikte software is voor verduurzaming van de gebouwde omgeving. De duurzame kwaliteit van de verschillende gebouwen van het Maaslandcollege zijn door een GPR Gebouw-expert in kaart gebracht. Paul Janssen, adviseur en GPR Gebouw-expert bij Stichting W/E adviseurs: “We keken naar energie, materiaalkeuze en watergebruik (milieu), gezondheid, gebruikskwaliteit en toekomstwaarde. Door inzicht te krijgen in de huidige kwaliteiten is ook duidelijk waar en hoe verbeteringen nodig zijn."

Uit de verkenning bleek dat de grootste winst te behalen was op de thema’s energetische kwaliteit en binnenmilieu (gezondheid). Relatief eenvoudige maatregelen zijn onder andere het toepassen van LED-verlichting en energiemonitoring. Het verbeteren van de ventilatiehuishouding vraagt een grotere investering, maar levert een veel beter binnenklimaat op. Door de combinatie van bouwkundige en installatietechnische maatregelen wordt het gebouw gezonder voor de leerlingen en leerkrachten en tegelijkertijd verminderen de energiekosten.

Van rapport naar realisatie

Tristan Sanders (Projectleider Duurzamestappen.nl) vertelt over het project: “Met behulp van de uitkomsten van GPR Gebouw had het Maaslandcollege handvatten om de juiste keuzes te maken. Dit heeft Ruud Megens (RMS Advies) vertaald in een overzichtelijk Programma van Eisen. Met behulp hiervan zijn we in gesprek gegaan met vier installatiepartijen. Hieruit kwamen vier voorstellen om het gebouw volledig te verduurzamen én het binnenklimaat naar Frisse Scholen Klasse B te brengen.

Uiteindelijk is voor Hendriks Techniek gekozen als uitvoerende partij. Tristan gaat verder: “Dankzij de GPR-berekening, een uitgewerkt plan en een begroting, konden we aanspraak maken op een DUMAVA-subsidie. De gedegen voorbereiding wierp hierin zijn vruchten af, want onze volledige aanvraag is toegewezen! Hierna kon Hendriks Techniek definitief aan de slag. Zij werkten het installatieplan in detail uit en in de maanden voor de zomervakantie zijn alle benodigde keuzes afgestemd. Net voor de zomervakantie was het dan eindelijk zover; in acht weken heeft Hendriks Techniek alle installaties in het gebouw vervangen en een prachtig duurzaam pand opgeleverd. De leerlingen zijn hiermee de komende 30 jaar gegarandeerd van frisse lucht in een duurzaam schoolgebouw. Als symbolische afsluiting kwam Enexis in de herfstvakantie de gasaansluiting verwijderen, vanaf toen was het gebouw dan écht gasloos. De nauwe samenwerking tussen de verschillende partijen heeft ervoor gezorgd dat we in een periode van één jaar van plan tot uitvoering konden komen. Een klein, specialistisch projectteam is daarbij een belangrijke succesfactor geweest”, aldus Tristan.

In acht weken zijn alle installaties vervangen.

Eerste aardgasvrije schoolgebouw

Intussen is het Maaslandcollege voorzien van een lucht-waterwarmtepomp en een zonneboiler-systeem met thermische panelen. Daarnaast zijn er verschillende ventilatiesystemen met een LW-warmtepomp geïnstalleerd. Het resultaat is een duurzaam en gezond schoolgebouw én het eerste aardgasvrije schoolgebouw voor voortgezet onderwijs in Oss.

Het Maaslandcollege plaatste zonnepanelen op het dak.

Het Maaslandcollege is het eerste aardgasvrije schoolgebouw voor voortgezet onderwijs in Oss. 

Liset van den Heuvel, manager bedrijfsvoering bij het Maaslandcollege vertelt: “W/E adviseurs heeft ons duidelijke handvatten gegeven om het schoolgebouw te verduurzamen. Daardoor hebben we nu een duurzaam en gezond gebouw. Het is duidelijk te merken dat het binnenklimaat in onze school is verbeterd. Een mooi resultaat en mede door de DUMAVA-subsidie hebben we de verduurzaming kunnen realiseren.”

Jaarlijkse besparing van 20.000 kubieke meter gas

Dankzij de energiebesparende maatregelen wordt er maar liefst 20.000 kubieke meter gas per jaar bespaard. Daarnaast werken en leren de medewerkers en leerlingen nu in schone lucht met een aangename, constante, temperatuur. De leerlingen zijn bewust betrokken bij de verduurzaming van hun schoolgebouw, door uit te leggen wat er in het schoolgebouw is veranderd en hoe het aardgasvrij is geworden. En dankzij het positieve resultaat gaat het Maaslandcollege nu aan de slag om de rest van de campus te verduurzamen.