Het Jeroen Bosch Ziekenhuis te ’s-Hertogenbosch was begin juni het decor van ‘Duurzaam Gebouwd Op Locatie’, met als thema ‘Zorgvastgoed’. Deerns vertelde over de kansen voor het zorgvastgoed vanuit het Nationaal Energieakkoord. Daarna weidden Platform31 en Eneco uit over de transformatie van zorginstelling Amstelring.

Na de aftrap van Duurzaam Gebouwd-directeur Wietse Walinga verscheen Henk Postema, senior adviseur bij Deerns, achter de microfoon. Een bijzonder moment voor hem, aangezien hij vanuit Deerns betrokken was bij de bouw van het huidige Jeroen Bosch Ziekenhuis.

De aanwezigen luisteren aandachtig naar de presentaties.

In zijn presentatie legde hij uit welke doelstellingen zijn gekomen uit het Nationaal Energieakkoord, dat met ruim 40 organisaties onder leiding van de SER is opgesteld. “De bestaande bouw, waaronder ook de zorg, moet voldoen aan een aantal verplichte maatregelen op het gebied van ‘verwarmen’, ‘koelen’, ‘ventileren’, ‘verlichting’, ‘warm water’ en ‘isolatieschil’. Deze maatregelen moeten binnen 5 jaar zijn terugverdiend.”

Innovatiecompetitie

Daarna loste Deerns’ adviseur bouwfysica Marten Valk hem af om twee voorbeelden toe te lichten: Radboud UMC gebouw A en Radboud-faculteit Tandheelkunde. “Het eerstgenoemde project hebben we in februari 2013 opgeleverd”, legde hij uit. “Zo hebben we voor een extra glazen dak boven de binnentuin van het gebouw gekozen: het zogeheten ‘laaghangend fruit’. Daarnaast hebben we de luchtdichtheid verbeterd, het dak nageïsoleerd, het glas vervangen voor HR++ en energiezuinige installaties zoals een warmtekoudeopslag in combinatie met een warmtepomp toegepast. Alle aspecten bij elkaar hebben ervoor gezorgd dat het energiegebruik 50% is gereduceerd en dat dit gebouw energielabel A heeft gehaald.”

Henk Postema (links) en Marten Valk van Deerns

Ook de faculteit, waarvan de renovatie deze zomer start, krijgt een centraal gelegen atrium. Daarnaast wordt de verlichting en klimaat ingeschakeld op basis van aanwezigheid, wordt de gebouwshcil flink opgewaardeerd en worden de installaties sterk verduurzaamd. “De bevochtiging vindt straks plaats volgens het Humidifree-principe”, vertelde Valk. “Een van mijn collega’s heeft met dit idee – het gratis bevochtigen van ventilatielucht met behulp van een warmtewiel – onze innovatiecompetitie gewonnen.” Dit zijn slechts enkele aanpassingen, waarmee Tandheelkunde het energiegebruik 75% reduceert en jaarlijks € 300.000 minder energiekosten betaalt. "Met deze projecten dragen we bij aan de totaal benodigde 1,5% energiebesparing per jaar uit het Energieakkoord.

Investeren in duurzaamheid

Maar Deerns denkt verder dan het Nationaal Energieakkoord. Zo heeft het bedrijf meegewerkt aan de bijzondere verduurzaming van de Oval Tower te Amsterdam waarover we al eerder hebben geschreven. “Door preventief te verduurzamen hebben we voorkomen dat dit kantoorgebouw leeg zou komen staan”, verklaarde Valk uit. “Inmiddels is dit pand weer bijna helemaal gevuld, mede dankzij het verworven LEED Gold-certificaat.”

Daarnaast beweerde Valk dat de extra isolatie in bestaande bouw 17x zo veel effect heeft als in nieuwbouw, zoals hij ook in december 2012 bij ons aangaf. Ook pleitte hij voor urban mining, om materialen in een gebouw te hergebruiken. “Het Energieakkoord is eigenlijk niet toereikend”, vond Postema. “Daarom zijn nieuwe maatregelen nodig, waarover de Tweede Kamer dit najaar een beslissing neemt.” Als eerste duurzame stap adviseerde hij zorginstellingen om naar de kwaliteiten van hun gebouwen te kijken. “Is het geschikt voor duurzame renovatie of is nieuwbouw beter? En dan kom je op het gebied van de ESCo’s.”

8 weken

Een betere overgang naar de tweede presentatie was bijna niet mogelijk. Hierbij vertelden Platform31-programmamanager zorgvastgoed Energiesprong George Müller en Eneco-project- en bidmanager Michiel Houwing over de transformatie van zorginstelling Amstelring. “Amstelring benaderde ons met haar dilemma: ze stond voor een grootschalige vastgoedtransformatie, maar had slechts beperkte financiële middelen tot haar beschikking. Gezamenlijk zagen we kansen om de energierekening van zo'n € 300 per cliënt per maand in te zetten voor deze opgave. Door middel van het Slim&Snel-proces wordt een nul-op-de-metertraject gecombineerd met een grootschalige renovatie. De besparing wordt hierbij ingezet om te investeren”, legde hij uit. “Diverse consortia konden zich voor dit proces inschrijven. Uiteindelijk duurde het traject zo’n 8 weken.” Het consortium van Eneco en DuraVermeer haalde de opdracht binnen.

George Müller (Platform31) en Michiel Houwing van Eneco

Namens Eneco lichtte Houwing het winnende project toe. “Het voornaamste was dat we ons niet volledig op de techniek hebben gericht. Alles stond in teken van de samenwerking om alles op elkaar af te stemmen, waarbij we de zorginstelling als ESCo behandelden.”

Slim combineren

Toch zag hij de energiebesparing slechts als aanleiding. “Energiebesparing levert wel geld op, maar energie bepaalt zo ontzettend veel meer. Denk alleen maar eens aan de behaaglijkheid in de zorgvastgoed: deze wordt sterk beïnvloed door de energievoorziening in het gebouw.” Het was een uitdaging om de samenwerking met de klant echt vorm te geven en dit volgens hem gaat steeds beter. "Het liefst zie ik dat we samen rond 1 computer zitten om gezamenlijk berekeningen te maken.”

Toen uit de zaal de opmerking kwam dat het presentatie vooral over het proces zelf ging, liet Houwing weten dat technisch veel mogelijk is. “Het lag vooral aan het prijskaartje”, lichtte hij toe. “Toen Amstelring dit besefte, viel het kwartje. Als je nul-op-de-meter wil, moet je investeren. Maar als Eneco zijnde kunnen we wel bijdragen in de kosten.” Volgens Müller is voor elk gebouw een optimum tussen kosten en baten gevonden. "Er zijn verschillende budgetten, zoals het energiebudget, budgetten voor corporaties en budget voor beheer en onderhoud. Door deze slim te combineren worden uiteindelijk zaken gerealiseerd, wat niet was gelukt als de budgetten separaat zouden worden ingezet", aldus Müller.

Terugkoppeling-pagina

Op de terugkoppeling-pagina van Duurzaam Gebouwd Op Locatie: Zorgvastgoed zijn links te vinden naar onder andere een fotoverslag en de factsheet van het evenement.