VORM, van origine een Rotterdamse aannemer, wilde terugkeren naar de plaats van afkomst. De landelijke bouwer en projectontwikkelaar werd al gauw verliefd op het monumentale Maaskantgebouw vanwege het rauwe, industriële uiterlijk en de strategische ligging bij Delfshaven. Kanttekening: het leegstaande pand beschikte niet over voldoende werkplekken.

Foto bovenaan: Peter Lodder

We dachten: er staan al genoeg panden leeg, dus we gingen aan de slag om het een mooie, nieuwe invulling te geven”, aldus Maurice Verkerk, hoofd commercie bij VORM. “Het is een monument, dus daar mag je weinig aan doen, maar we wisten ook dat het te klein zou zijn voor ons personeel.”

VORM nam daarom De Architektenkombinatie in de arm, die een extra verdieping bovenop De Nieuwe Maaskant ontwierp. “Daar hebben we behoorlijk wat aandacht voor gekregen”, geeft Verkerk aan. Met recht, want de zevenhonderd ton wegende vierde verdieping, die volledig uit staal is opgebouwd met een buitengevel van glas, is stand alone op het oorspronkelijke dak geplaatst. “Hij staat op vier kolommen die rechtstreeks door het oorspronkelijke pand gaan. Meer is er eigenlijk niet aan het pand toegevoegd, dus het extra volume zweeft er als het ware boven.”

Upgrade voor monument

Het gemeentelijke monument is dus zo goed als gehandhaafd gebleven. Dat geldt ook voor het interieur, stipt Verkerk aan. “Het pand is vierkant en heeft een mooi stramien als basis, dus we hoefden er weinig aan te doen om er een eigen, dynamische invulling aan te geven. Je hebt op elke verdieping een open ruimte met aan de randen ons werkgebied, Het Land, waar je in relatieve stilte kunt werken. De kern van elke verdieping, ook wel De Stad, is voorzien van zitjes en veel groen, bestemd voor overleggen of telefoontjes.”

“De vierde verdieping heeft een volledig glazen gevel, in tegenstelling tot de andere lagen die oude kozijnen hebben. Bovendien heeft het oorspronkelijke pand allerlei karakteristieke onderdelen, zoals de open begane grond. Daar reden vroeger de treinen en vrachtwagens vanuit de haven doorheen om goederen te laden.” Dat deel is door VORM dichtgemaakt met grote glazen gevels zodat de transparantie blijft, maar ondertussen wel een extra ruimte gecreëerd is die nu dienst doet als restaurant. Het monumentale spoor is bovendien behouden. “We zijn zoekende om daar een treinstel op te zetten en er in hout en glas een vergaderzaal omheen te maken”, zegt Verkerk.

Een stand alone vierde verdieping van 700 ton werd via het water op het monumentale pand getakeld. Foto door: Milan Hofmans

Duurzaamheid

Vandaag de dag kun je geen project maken zonder over gezondheid en duurzaamheid na te denken. Dat stond bij De Nieuwe Maaskant dan ook ‘bovenaan de lijst’, aldus Verkerk. “We wilden in dit nieuwe pand een grote sprong maken naar een gezonde en fijne werkomgeving. Het pand moet van de medewerker zijn, niet andersom.” Daarom heeft VORM het pand uitgerust met allerlei sensoren die onder andere de lucht- en geluidskwaliteit meten en ook aanwezigheid detecteren.

“Het gebouw gaat van ons leren. Hoe gebruiken we het? Welke afdelingen zijn druk, welke minder? Die data gaan we monitoren om ook het energieverbruik heel stabiel te krijgen. Medewerkers kunnen bijvoorbeeld ook meldingen maken via een app die is aangesloten op de sensoren. Dus als het te warm is of als ze droge ogen hebben, kan je heel gericht het systeem aansturen.”

Wat betreft de energievoorziening is het pand uitgerust met 600 m2 aan zonnepanelen op het dak, die samen voor een derde van de benodigde elektriciteit zorgen. Daarnaast houdt witte dakbedekking hitte tegen, bestaat de vloerafwerking en dakbedekking uit hergebruikt materiaal en is het gebouw aangesloten op stadsverwarming. “We keken ook naar WKO-systemen, maar die zijn in het gebied niet goed toepasbaar. Maaswaterverkoeling werd ook genoemd, maar de Maas bleek te warm voor de juiste capaciteit.”

Primeur

Vermeldingswaardig is de hypermoderne lift die in het pand is geïnstalleerd. Deze lift, de eerste digitale lift van Nederland, was net door KONE gelanceerd toen VORM zijn oog liet vallen op De Nieuwe Maaskant. “De voordelen sloten aan bij onze wensen van het pand”, aldus Verkerk. “Het is natuurlijk leuk als de duurzaamheidsaspecten waar wij voor staan ook in een lift teruggebracht kunnen worden. Dus het was wel een gevalletje ‘juiste plek, juiste tijd’.” De installatie van de lift was een fikse operatie, geeft Ivar Korzelius van leverancier KONE aan. Het pand moest namelijk in korte tijd opgeleverd worden. “Normaal gesproken heb je zo’n 23 weken nodig voor het leveren van een lift, met daarbovenop nog montage en keuring. In dit geval hebben we dat met zo’n tien tot twaalf weken kunnen inkorten.” Het hielp mee dat het om een bestaand pand ging, dat enkel maar gestript hoefde te worden.

Maar, zegt Korzelius: “Door het coronavirus verslechterde onze leveringscapaciteit, onze spullen komen namelijk uit Italië. We hebben daar snel op weten te anticiperen door een behoorlijk aantal liften eerder te laten produceren, net voordat er een volledige lockdown kwam. Net op het nippertje, kun je dus stellen.”

De lift in De Nieuwe Maaskant is uitgerust met een mediascreen, waarmee gemakkelijk belangrijke informatie gedeeld kan worden.

Smart lift

De lift in de Nieuwe Maaskant is van de serie Monospace 500 DX (Digital Experience). “De Monospace is onlangs geheel vernieuwd en uitgebreid met een aantal toevoegingen, waarmee de lift is voorbereid op de ontwikkeling van smart cities”, aldus Korzelius. “De liften worden uitgevoerd met API’s (Application Programming Interface) zodat deze kunnen communiceren met software van derden. De liften zijn bij oplevering klaar voor diverse uitbreidingen, zoals de koppeling met de app BlindSquare, die mensen met een visuele beperking door een gebouw begeleidt. Bij de Nieuwe Maaskant is de lift uitgerust met een mediascreen, waarmee gemakkelijk belangrijke informatie gedeeld kan worden. Denk aan het welkom heten van bezoekers, de weersverwachting, verkeersinformatie of voor het delen van de dagaanbieding van het bedrijfsrestaurant.”

Wat betreft onderhoud is de lift futureproof. “Het is niet meer zomaar een stalen bakje in een schacht. De lift is uitgerust met ons innovatieve onderhoudsconcept KONE 24/7 Connect en is dag en nacht verbonden met de cloud. Diverse sensoren monitoren de lift op verschillende kritieke punten, waarmee ongeplande stilstand voorkomen kan worden. Wordt er een afwijking ontdekt, dan krijgen we direct een seintje. We noemen dat ook wel voorspellend onderhoud.” De liftgebruiker staat door het voorspellende onderhoud veel minder vaak voor verrassingen. Doordat vooraf duidelijk is wanneer werkzaamheden nodig zijn, kan dit worden gepland op een moment dat gebruikers hier zo min mogelijk last van hebben. “De gebruiker voelt zich zo ook veiliger, wetende dat de lift 24/7 in de gaten worden gehouden.”

Verkerk is buitengewoon tevreden met de lift. “Vooral de uitstraling is voor ons heel belangrijk”, zegt hij. “Je gaat er met veel klanten en medewerkers in. Ook al is het soms maar kort, ik vind dat die rit ook representatief mag zijn. We kregen bovendien voldoende keuze in materialen met een duurzame achtergrond, wat zeker voor zo’n lift belangrijk is.”

Gebruik je omgeving

Verkerk kijkt tevreden terug op het proces van De Nieuwe Maaskant. Het is ook niet zomaar iets. “Ik ben er zelf al twee jaar mee bezig en het eindproduct mag er zeker zijn”, vertelt hij trots. Vooral de keuze om iets anders dan normaal te doen, is voor Verkerk van belang. “Wij hebben er bewust voor gekozen om die nieuwe verdieping extern te bouwen en hem via het water te laten aanvoeren. Dat is sneller en efficiënter, wat mogelijk was door het havengebied. Zo hebben we het centrum van Rotterdam minder belast met vrachtverkeer en materialenvervoer.” Dat is dan ook Verkerks tip aan de sector: “Bedenk eens hoe het anders kan, hoe het duurzaam kan, en doe het dan gewoon.”

De Nieuwe Maaskant is op 15 augustus 2020 opgeleverd. Vanaf 17 augustus startte VORM het werk vanuit het pand. “We vinden het nu al een hele fijne werkplek”, aldus Verkerk. “We moeten nog gaan leren van het pand en andersom, maar als we zo al kunnen beginnen, wordt het alleen maar beter.”

Tekst: Reinoud Schaatsbergen