Een goed functionerend gebouwbeheersysteem biedt gecentraliseerde informatie, beheersbare storingen en een verbeterde energie-efficiëntie. “Waarom bezuinigen eindgebruikers dan toch nog op dergelijke systemen en werkt 87 procent van deze installaties niet naar behoren?”, vraagt Piet van Veelen, voorzitter Brancheorganisatie voor Gebouw Automatisering zich af.

De setting voor zijn vraagstelling is een kennissessie van ROVC en de Brancheorganisatie voor Gebouw Automatisering. “Op verzoek van het Opleidings- en ontwikkelfonds voor het Technisch InstallatieBedrijf (OTIB) hebben we een vakgebied erbij: gebouwbeheersystemen”, luidt business development manager Roel Greutink van ROVC de bijeenkomst en de verse cursussen in.

De nieuwe cursussen zijn hard nodig, zo blijkt uit de woorden van Van Veelen. Het overgrote deel van installaties in Nederlandse gebouwen presteert slecht. “Dat heeft een directe relatie met een gebrek aan inzicht bij gebouweigenaren. Je krijgt geen kwaliteit als je er onvoldoende geld in stopt, of dat geld uitgeeft aan ondeskundigen, dat is logisch. Dit terwijl de winst van een goed functionerend gebouwbeheer- en klimaatsysteem evident is. Een eindgebruiker met een goed ingeregeld systeem en binnenklimaat realiseert een stijging van de arbeidsproductiviteit van zeven procent.”

Dat betekent een forse winst op loonkosten en ziekteverzuim. Een kwaliteitssysteem kan daarnaast op andere manier winst brengen, onder andere op de vlakken veiligheid en gezondheid. “Neem zorginstellingen die demente personen veiligheid moeten bieden. Zit deze persoon in een gevaarlijke zone? Hoe krijg ik hem vervolgens naar een veilige plek, bijvoorbeeld door muziek en geluidseffecten”, redeneert Van Veelen.

Behoefte aan deskundigheid

Om de kwaliteit van dergelijke systemen te garanderen pleit hij voor het bijbrengen van deskundigheid. “We hebben een tekort aan techneuten. De techneuten in het veld die we wel hebben, moeten deskundiger worden. Tegelijkertijd is het zaak dat we data van gebouwen beter en vaker gaan beheren en benutten. En daarbij komt weer deskundigheid kijken.”

Een discussiepanel met onder andere Duurzaam Gebouwd-expert en OTIB-adviseur Theo Ockhuijsen presenteerde verschillende stellingen en meningen. Zo vertelde Toon de Jong, coördinator duurzaamheid bij Hogeschool Rotterdam, over een alternatief voor de piramide van Maslow: de gebouwbeheersysteem-piramide.

“De gebouwbeheersysteempiramide bestaat uit veiligheid, gezondheid en ten slotte energie-efficiëntie. Gebouwen zijn er primair voor mensen, die behoeften hebben. Allereerst moet de veiligheid, in orde zijn. Vervolgens de gezondheid en ten slotte over energie-efficiëntie, ofwel duurzaamheid in de vorm van geen verspilling.”

Houd het simpel

Louis Monfils, manager gebouwautomatisering van Kropman Installatietechniek, daagde deelnemers aan de kennissessie uit om na te denken over een eenvoudiger en beter gebouwbeheersysteem. “Gaan we de eindgebruikers opleiden om het systeem beter te snappen, of gaan we ontwerpers opleiden om een gebruiksvriendelijker systeem te maken? Het antwoord ligt ergens in het midden. Een begrijpelijk gebouwbeheersysteem voor eindgebruikers met de nodige detaillering voor experts. Maar bovenal: houd het simpel.”

Wolter & Dros manager telecontrol Frank Grevers wil het gebouwbeheersysteem inzetten als een glazen bol voor installatie. “Hoe kan een GBS ten dienste aan verschillende typen onderhoudscontracten? Het moet mij vertellen wat de performance van een installatie is zodat we tijdig onderhoud kunnen uitvoeren. Zodat het niet te laat is.”

Integraal betrokken

Ockhuijsen verdedigde zijn stelling ‘De huidige partijen die gebouwbeheersystemen leveren zijn zich onbewust van de mogelijkheden van het Bouw Informatie Model (BIM), waardoor ze kansen missen’. “We stoppen namelijk energie in allerlei standaarden, waarmee we voorspellen wat gebouwen doen.  Maar we moeten juist voorspellen of de componenten binnen het systeem goed met elkaar verbonden zijn en of de eindgebruiker eruit haalt wat hij beoogt.”

Hij pleit voor een meer integrale samenwerking. “Ik ben ervan overtuigd dat we vanaf het begin van het bouwproces met elkaar betrokken moeten zijn in wat we samen ontwerpen. Daarbij gaat BIM ons grote stappen vooruit helpen.”