Binnen de NEPROM hebben we een paar maanden geleden een pittige discussie gevoerd over de EPC-aanscherping. Maken we de vlucht naar voren of zoeken we de financiële zekerheid? Voorlopers versus degelijken (die de risico’s voor bewoners en uw pensioen willen beperken).

Wrijving geeft glans, zegt men wel eens. Het mooie was dat de discussie duidelijk maakte dat de EPC-aanscherping voor grondgebonden woningen goed te doen is (zie de Nul-op-de-Meterwoningen). Maar voor binnenstedelijke locaties, gestapelde woningen en bijvoorbeeld winkels nog een hele klus. Eigenlijk voor alle situaties waar de toepassing van PV-panelen niet altijd mogelijk is.

Gebouwgebonden maatregelen

Na de discussie heb ik Nieman Raadgevende Ingenieurs gevraagd om inzichtelijk te maken hoe ver we (grofweg) gemiddeld kunnen komen met gebouwgebonden maatregelen (bouwkundig en installatietechnisch). Ik vroeg hen om daarbij uit te gaan van (kosten-) optimale oplossingen en niet van maximaal doorgevoerde oplossingen. Dus een Rc van ca. 5 à 6 en niet extreem doorgevoerd tot 8 à 10. Dit scheelt overigens slechts honderdsten op de EPC.

De twee gekleurde kolommen geven de maatregelen respectievelijk zonder en met fotovoltaïsche zonnepanelen op het volledige dakvlak aan. 

De oranje hokjes in de tabel maken duidelijk dat veel gebouwfuncties de aangescherpte EPC niet kunnen halen zonder de toepassing van PV. Maar ook wordt duidelijk dat sommige gebouwfuncties met PV de eis per 2015 niet kunnen halen. Dit geldt voor appartementen, winkels en hotels. Deels hangt dit af van het aantal bouwlagen. En bijvoorbeeld winkels worden meestal als plint gebouwd met daarboven andere functies. Dan is het logisch dat de PV-panelen op het dak worden toegerekend aan de woningen erboven.

Gebiedsmaatregelen

De volgende vraag voor ontwikkelaars wordt dan: hoe kun je de EPC alsnog halen? En verder kijkend naar 2020: wat kun je doen om eind 2020 bijna energieneutrale gebouwen te ontwikkelen?

Ik focus even op appartementen. De enige oplossing die overblijft, is het toepassen van gebiedsmaatregelen. Als er geen duurzaam extern warmtenet in de buurt ligt, is de enige optie het opwekken van elektriciteit binnen 10 km van het project. Denk aan een windmolen in de wijk of PV-panelen op een nabijgelegen hal of in het openbaar gebied.

De eerste pogingen van projectontwikkelaars om windmolens bij het project neer te zetten stranden vooralsnog op bestemmingsplannen en andere stroperigheid waar ontwikkelaars weinig invloed op uit kunnen oefenen.

1 windmolen in 2015

Om voor mezelf duidelijk te krijgen hoeveel windmolens we ongeveer nodig hebben om de nieuwbouwappartementen vanaf 2015 op 0,4 te krijgen, heb ik de volgende grove schattingen gemaakt. Volgens CBS zijn van mei 2013 tot mei 2014 28.963 bouwvergunningen voor woningen afgegeven (koop en huur). Volgens CBS bestaat de helft van de nieuwbouwwoningen uit appartementen. Dan hebben we het over 15.000 appartementen. Deze hebben een vloeroppervlak van gemiddeld 75 m² (bron CBS) en een gebouwgebonden EPC zonder PV van 0,5. Laten we ervan uitgaan dat het voor de helft van deze appartementen niet lukt om met PV op het dak tot 0,4 te komen. (De andere helft komt tot 0,3.) Dan moeten ze ca. 14 kWh per m² vloeroppervlak compenseren. 14 x 75 x 7.500 is 7.875.000 kWh.

Een windmolen van de huidige generatie, van 3 MW en een masthoogte van 108 meter, levert per jaar 6.000.000 tot 7.500.000 kWh aan elektriciteit op. We hebben dus het equivalent van 1 tot 1,3 windmolen nodig.

Appartementen bijna energieneutraal

Hoe krijgen we de appartementen na 2020 bijna energieneutraal? Hierboven heb ik al geconcludeerd dat er op gebouwniveau niets meer mogelijk is. Alle verdere energiewinst moet dus uit duurzame opwekking komen. Stel dat we tegen die tijd jaarlijks 50.000 nieuwbouwwoningen opleveren, waarvan de helft appartementen. Deze moeten allemaal van 0,3 of 0,5 naar nul. Dan gaat het om een compensatie van gemiddeld 52 kWh/ m², dus: 52 x 75 x 25.000 is ongeveer 100.000.000 kWh. Dit zijn jaarlijks 15 nieuwe windmolens, om het resterende gebouwgebonden energiegebruik van de jaarlijkse nieuwe appartementen op te wekken. 

Foto Claudia Bouwens: Eric de Vries