Ik zit nu in de afrondende fase van het ontwerp van mijn nieuwe huis. Bijna alles is voorbereid, en nu gaat het om de laatste afwerkingen: vloerafwerking, exacte plaats van stopcontacten, en meer. Dat is ook de reden dat ik op de link klikte aangegeven door de kreet hierboven: ik was wel benieuwd hoe mijn ideale keuken eruit zou zien. Toen ik eenmaal het resultaat zag, na de 12 vragen te hebben doorlopen, was ik niet echt overtuigd van het resultaat. Verre van zelfs.

Nu heeft bijna elk blad of magazine tegenwoordig wel een vragenlijst of model om via een paar vragen de lezer inzicht te geven in welk onderwerp dan ook. Zo kan in een paar minuten de ideale auto, tuin, partner, kapsel, baan of luie stoel gevonden worden. Er is echter een inherent probleem met dit soort lijstjes: ze hebben maar beperkte mogelijkheden, gaan uit van vooraf gedefinieerde uitgangspunten, en moeten snel resultaat geven. Een resultaat dat vervolgens net zo vaak niet als wel nuttig is.

CO₂-reductie

Waarom begin ik hierover? De EPC werkt op een zelfde manier, maar is sinds 1995 verplicht bij de bouw van een nieuwe woning. EPC staat voor EnergiePrestatieCoëfficiënt en drukt de energetische prestatie van een woning uit. Het gaat hierbij om het gebouwgebonden energiegebruik: verlichting, ventilatie, verwarming (inclusief warm tapwater) en koeling. Gebruiker gebonden energiegebruik, zoals de koelkast, wasmachine, televisie, computer, etc., zijn niet in de EPC opgenomen.

De EPC is destijds in het leven geroepen om de CO₂-uitstoot door de gebouwde omgeving te reduceren. Na invoering in 1995 was de minimale eis in 1996 een EPC van 1,4 voor nieuwbouw. Let wel: een gemiddelde woning uit 1990 had een EPC van 1,0. Over de jaren is de EPC-eis voor nieuwbouw steeds strenger geworden. Op het moment geldt een eis van 0,6 voor nieuwbouw, wat betekent dat het gebouwgebonden energiegebruik nog maar 60% mag bedragen vergeleken met een woning uit 1990. Per 1 januari 2015 is de EPC verder gezakt naar 0,4. Best goed toch?

Het is belangrijk om je te realiseren dat de EPC alleen maar iets zegt over het energiegebruik van een gebouw op zich. Het zegt niets over de kwaliteit van het ontwerp, over het binnenklimaat, of over de uiteindelijke energierekening. Neem nu het gebruik van stadsverwarming. Dit kan een korting op de EPC opleveren van wel 0,2. Het gevolg is dat woningen die aangesloten zijn op stadsverwarming slechter geïsoleerd kunnen worden dan woningen die dat niet zijn, en toch dezelfde score behalen. Fabrikanten van ketels en WTW-units ontwerpen hun producten zó, dat er maximale EPC-winst te behalen valt. Maar nog steeds zegt het niets over de kwaliteit van een gebouw. De EPC is niets anders dan een simpel rekenprogrammaatje waarin eigenschappen van klimaatinstallaties, isolatiewaarden van de wanden, en glasoppervlaktes worden ingevoerd, waarna er een getal uitrolt. Net als de vragenlijst waarin ik in 12 stappen mijn ideale keuken vind.

Gebruikersinvloeden

Het is inmiddels voldoende aangetoond dat de EPC niets zegt over de uiteindelijke energierekening. Sterker nog, er zijn onderzoeken geweest waarbij de energierekeningen van woningen met een A-label (dus lage EPC) werden vergeleken met woningen met een E-label (dus hoge EPC). Als de rekeningen door elkaar werden geschud en vervolgens puur op basis van de hoogte van de rekening werd geprobeerd te achterhalen welke woning een lage EPC had en welke een hoge, bleek dat volstrekt onmogelijk. Menselijk gedrag is namelijk niet af te lezen uit de EPC. Sommige mensen in een oud en tochtig huis trokken een trui aan als het koud werd en verwarmden alleen de woonkamer, waardoor ze een lagere energierekening hadden dan mensen die in een goed geïsoleerd huis woonden en het prettig vonden als het overal in huis 22 graden was.

In Nieuw Vennep staat sinds eind 2012 De Boshoeve. Dit multifunctionele gebouw bevat een kinderdagverblijf, BSO en natuurwerkplaats met ondersteunende (kantoor)functies. In het gebouw is bijzonder veel aandacht besteed aan duurzaamheid en gezondheid. Het gebouw wekt meer energie op dan het consumeert en zuivert zelf lucht en water. Dit gebouw is dus een voorbeeld van hoe gebouwd zou moeten worden: gezond, comfortabel en volledig energieneutraal. Weet u wat de EPC van dit gebouw is als deze volgens de norm berekend wordt? 1,4.

Gelukkig mogen op basis van gelijkwaardigheid oplossingen gekozen worden die niet in de standaard normering worden beschreven. Eenzelfde situatie zal voor mijn woning opgaan. De gemeente heeft inmiddels de EPC eis van 0 verhoogd naar 0,4 omdat teveel mensen te veel moeite hadden om die 0 aan te tonen/bereiken. Met wat aannames is voor mijn woning nu een EPC van 0,37 aangetoond. Mijn uiteindelijke woning zal netto energieleverend worden, met wellicht andere oplossingen dan waar bij de EPC berekening vanuit is gegaan. Maakt niet uit, het eindresultaat zal ruimschoots voldoen aan de doelstelling van de EPC.

Over de auteur: Bas Hasselaar is projectmanager bij SBRCURnet en bouwt een huis in Den Haag. Deze blog verscheen eerder op activehousenl.info.