Het vernieuwde sportcomplex De Herdgang van PSV zorgt met een lange glazen pui voor een transparante uitstraling, naar uitdrukkelijke wens van de Eindhovense club. “Naast transparantie halen we zo ook de bosrijke omgeving naar binnen.”

Niets is zo kenmerkend voor PSV als de gemoedelijke vertrouwdheid van De Herdgang, sinds 1952 het trainingscomplex van de Eindhovense topclub in het betaald voetbal. Gelegen aan de bosrijke westelijke rand van de Brabantse stad – bij het Philips de Jonghpark – ademt de kantine een gevoel van thuis. Terwijl jeugdspelers aan een van de lange tafels rond 10 uur ’s ochtends eten en uitrusten na hun eerste training van de dag, verzorgt uitbater Paul van Kemenade koffie aan een groep stamgasten die gezamenlijk PSV’s prestaties van het afgelopen weekend bespreekt. “Deze sfeer mag nooit verloren gaan”, vindt Johan van Bree van het Eindhovense bureau ARC3, dat verantwoordelijk is voor het ontwerp van het vernieuwde trainingscomplex voor de jeugd van de huidige landskampioen. “We pakken dit gebouw dan wel flink aan met een renovatie en een uitbreiding, maar deze gemoedelijke, huiselijke sfeer moet echt blijven bestaan.”

Jeugdopleiding op hoger niveau

Die renovatie was al een tijdje een wens en is nu tot uiting gekomen, geeft Tom Ploegsma aan. PSV heeft zijn bureau Tomazzi aangesteld als verantwoordelijke voor deze grote bouwklus. “PSV heeft steeds de ambitie om de jeugdopleiding op een hoger niveau te brengen. De jeugdopleiding is gegroeid en door de snelle ontwikkelingen in de topsport is de behoefte aan meer capaciteit en faciliteiten enorm toegenomen. Om aan al deze veranderingen te kunnen voldoen, was het noodzakelijk om het bestaande gebouw aan de passen.”

Daar komt bij dat Jong PSV – de beloften – in de Keuken Kampioen Divisie speelt, waarbij de KNVB een stadion met minimaal 2.000 bezoekers voorschrijft. De Herdgang beschikt over tijdelijke tribunes, maar die horen niet bij de uitstraling zoals PSV die wenst. Daarom is het plan om aan de korte en de overzijde een permanente overdekte tribune te maken, die past in de groene omgeving waarin De Herdgang ligt en aansluit bij het hoofdgebouw van het jeugdcomplex.

Tijdens de nieuwjaarsreceptie in 2016 kondigde PSV-voorzitter Toon Gerbrands deze renovatie al aan. Ruim twee jaar later gingen de eerste bouwwerkzaamheden van start. “Het eerste plan was gebaseerd op een uitbreiding van het ontwerp van het bestaande gebouw”, legt Van Bree uit. “PSV zag echter mogelijkheden om een nog ambitieuzer plan te realiseren. Het plan dat er nu ligt, verschilt enorm van het vorige idee.”

Bosrijke omgeving

Een van de belangrijkste aspecten is dat in het nieuwe complex elementen van de bosrijke omgeving terugkomen. “Het gebouw krijgt een ingetogen uitstraling, zodat de beleving van de sport en de omgeving centraal staan”, vertelt Van Bree. “Door het gebouw zo transparant mogelijk te maken en het groen tot aan het gebouw door te laten lopen, trekken we de groene omgeving van buiten naar binnen.” Een semi-structurele glazen gevel gaat voor die transparantie zorgen, geeft hij aan. “Hierop hamerde PSV: de club wil een zo transparant mogelijke uitstraling hebben en met een glazen gevel komt dit direct goed tot uiting.”

Daarnaast komen er verticale larixhouten lamellen in het vernieuwde complex, die verwijzen naar de bomen. “Dit is FSC-gecertificeerd duurzaam hout uit Nederlandse bossen, in bezit van Staatsbosbeheer”, zegt Van Bree. “We plaatsen ze in schijnbaar willekeurig patroon. Niet alleen halen we zo het bos naar binnen, maar zo creëren ze ook privacy en openheid: de lamellen zorgen voor schaduw in de ruimten achter de transparante gevel. Door de verschillen in afstand tussen de lamellen ontstaat een dynamisch spel, waarbij tijdens het bewegen in en rondom het gebouw telkens een andere compositie ontstaat.” “Het Nederlandse hout is niet alleen mooi”, vult projectleider Bert Pieters van BAM Bouw en Techniek aan. “We sparen ook onnodig transport uit. Daarnaast proberen we afval te voorkomen. De reststromen die toch ontstaan, worden zo veel mogelijk hergebruikt. Zo wordt ons afvalhout gerecycled tot houtsnippers voor de productie van spaanplaat.”

In overleg met specialisten

BAM en Heijmans voeren deze renovatie en uitbreiding uit. Beide bouwbedrijven zijn hoofdsponsor van PSV. Volgens projectmanager Eric de Bie van Heijmans betekent dit niet automatisch dat ze verzekerd waren van de opdracht. “Wij moeten zorgen voor een marktconforme prijs. En aangezien de eerste tekening werd afgekeurd, hebben we moeten puzzelen om alles binnen de kosten te houden. Uiteindelijk is dit wel gelukt.”

Heijmans verzorgt de elektrotechnische en werktuigbouwkundige installaties in het vernieuwde gebouw. “Hiervoor zijn we regelmatig in overleg gegaan met de diverse specialisten. Een topsportvereniging zoals PSV wil uiteraard dat het gebouw voldoet aan de hoogste eisen om te komen tot de beste prestaties.”Daarnaast zorgt het Rosmalense bouwbedrijf ervoor dat het vernieuwde gebouw het regenwater afvoert en infiltreert in de bodem. Ook krijgt het gebouw een warmtepomp en verschijnen er zonnepanelen op het dak.

“Het gebouw wordt niet energieneutraal”, geeft De Bie toe. “Dat heeft met name te maken met de wasserette. Daar komt bij dat een batterij om de opgewekte elektriciteit op te slaan niet in het budget past. Zodra zo’n batterij wel betaalbaar is, kunnen we het direct in het gebouw installeren.” In dit bouwproject is BAM Bouw en Techniek als hoofdaannemer integraal verantwoordelijk voor de bouwkundige werkzaamheden en de planning. “We bespreken om de week de gang van zaken met het bouwteam”, geeft Pieters aan. “Omdat een deel van het gebouw in gebruik blijft tijdens de werkzaamheden, is het belangrijk dat we de veiligheid kunnen garanderen en dat de activiteiten van PSV zo min mogelijk verstoord worden. Dat is tijdens normale trainingsdagen het geval, en zeker als Jong PSV een thuiswedstrijd speelt en er veel publiek aanwezig is. Daarom hebben we in aanloop naar ieder duel een overleg met de veiligheidsorganisatie van PSV en maken we afspraken over waar spelers en publiek veilig verblijven en welk bouwmateriaal afgeschermd is. Een grappig voorbeeld is dat we de ballen, die de spelers over onze hekken trappen, iedere maandag weer teruggeven. De jeugdspelers mogen hiervoor zelf geen halsbrekende toeren uithalen.”

Tekst: Tim van Dorsten