Aan het begin van het schooljaar 2013/2014 betrokken zo’n vijfhonderd leerlingen het nieuwe gebouw van het Lyceum Schravenlant in Schiedam. In dit schoolgebouw kwamen de hoge duurzaamheidsambities van de gemeente Schiedam en het schoolbestuur samen. Deze ambities reikten verder dan alleen maar een ‘groen gebouw’.

“Het doel was om hier een atmosfeer te scheppen die de voorwaarden biedt voor goede leerresultaten”, vertelt Wim Kokx, als directeur-bestuurder van Openbare Scholengroep Vlaardingen Schiedam opdrachtgever van dit project. “Bovendien hoort een school als maatschappelijk gefinancierde instelling een maatschappelijk verantwoord gebouw te zijn. Met dit gebouw laten we leerlingen zien wat op duurzaamheidsgebied mogelijk is.”

Goed leerklimaat

Veel scholen hebben grote problemen om de temperatuur en het CO₂-gehalte in hun lokalen onder controle te krijgen en te houden. In dit gebouw is geprobeerd goede voorwaarden te scheppen. Dat zit niet alleen in het binnenklimaat, maar ook in het bevorderen van sociale interactie door bewust de menselijke maat en een zekere kleinschaligheid na te streven. Daarom is het gebouw zowel ruim als compact. Vanuit alle lokalen kunnen de leerlingen elkaar in de grote centrale hal ontmoeten. Veel aandacht ging naar een goede akoestiek, waardoor in het hele gebouw op een normaal niveau een gesprek gevoerd kan worden. Zo zorgt rendiermos in de aula voor een goede akoestiek en luchtvochtigheid. Dankzij een rustige, veilige omgeving kunnen leerlingen goed leren en op een prettige manier met elkaar omgaan.

Financieringsconstructie

Aan duurzaamheid kleeft nogal eens het beeld van een hoog prijskaartje. Daar komt nog bij dat de toepassingskosten van cradle-to-cradlematerialen tijdens de looptijd van het project nog niet bekend waren. Op twee uitzonderingen na was het echter mogelijk om de duurzaamste oplossing te realiseren tegen de laagste levensduurkosten. De eerste uitzondering was dat het bereiken van klasse A van het programma Frisse Scholen door het CO₂-gehalte op een laag, gezond niveau te houden, extra geld kostte. Ook het CO₂-neutraal maken van het gebouw door het toepassen van onder meer een warmte-koudeopslag, zonneboilers en zonnepanelen, vergde een extra investering. Een financieringsconstructie loste deze uitzonderingen op: de gemeente Schiedam verstrekte de school een lening voor deze investering. Het bedrag dat de school anders jaarlijks aan energielasten kwijt zou zijn, besteedt ze nu aan de aflossing van de gemeentelijke lening.

Slimme, duurzame oplossingen

Bij aanvang van het project was de cradle-to-cradlefilosofie nog geen gemeengoed. Om kennis hierover met elkaar te delen en met nieuwe oplossingen te komen, organiseerde bouwmanagementbureau HEVO al tijdens de voorlopige ontwerpfase een brainstormsessie met cradle-to-cradleproducten. Inmiddels bevat het gebouw een aantal van die producten, zoals de vloerbedekking, de wandtegels, bamboefineer en de luchtkanalen.

Daarnaast heeft de school goed gekeken naar goedkopere en duurzamere slimme oplossingen. “Zo zijn de picknicktafels in de hal gemaakt van duurzaam, C2C Gold-gecertificeerd hout. De tafels in de klaslokalen zijn tweedehands, net als de lockers die afgetimmerd zijn met gerecyclede bouwborden. Wat we nog niet meetellen in de exploitatiekosten, is de restwaarde van de materialen die aan het einde van de levensduur kunnen worden hergebruikt.”

GPR-score

In de duurzaamheidsberekeningen kwamen de positieve effecten van de cradle-to-cradlematerialen ook nog niet terug. Desondanks behaalde het gebouw een gemiddelde GPR-score van 8,5. Verder bevat het gebouw een actieve en passieve zonwering, een verhoogde gevel en driedubbel glas. Een integraal gebouwbeheersysteem stuurt actief op energiestromen en energiebesparing en met het opgevangen regenwater worden toiletten gespoeld.

 Samenwerking

Bij de realisatie van de school waren veel partijen betrokken, die continu goed met elkaar samenwerkten. Hierover was Kokx erg te spreken. “De samenwerking met LIAG Architecten, HEVO en Aannemersbedrijf P. van Leeuwen bleef het hele proces goed. Ook met de gemeente, die als verantwoordelijke partij voor de nieuwbouw van scholen het bouwbudget verstrekte. Normaal gesproken zie je een gemeente nauwelijks meer na de aanbesteding, maar bij dit project bleef ze de hele rit betrokken en meedenken.”

Tevreden gebruikers

Docenten en leerlingen maken  inmiddels alweer een tijdje gebruik van het nieuwe schoolgebouw en zijn er erg tevreden over. “De pauze is een goede graadmeter”, vindt Kokx. “De grote trap in de centrale hal is bedoeld als plek waar leerlingen in de pauze gaan zitten en dat blijkt ook te gebeuren. Zoiets kun je vooraf hopen en op een tekening bedenken, maar of het werkt merk je pas in de praktijk.”