Hogeschool Rotterdam heeft dit collegejaar alle economische en bedrijfskundige opleidingen ondergebracht in de zogeheten HR Business School op de locatie Kralingse Zoom. Omdat enkele bouwdelen niet meer voldeden aan de huidige standaarden, viel de keuze op een nieuw gebouw dat voldoet aan BREEAM-NL Excellent en Frisse Scholen klasse B.

Enkele weken na de opening van het nieuwe gebouw van Hogeschool Rotterdam plaatste een studente een foto van één van de vele werkplekken op Instagram. Hierbij zette ze de tekst: ‘Dit is mijn nieuwe favoriete studieplek.’ “Ons doel is geslaagd, dacht ik toen”, laat projectadviseur nieuwbouw Henk Pieper van Hogeschool Rotterdam weten. “We wilden namelijk zorgen voor een goed schoolgebouw, waarin onze studenten zich thuis voelen.”

En dat blijkt. Hoewel het vrijdagmiddag is, is het druk en zitten de studenten verspreid door het pand. “Iedere avond gaat dit gebouw om 22.00 uur dicht”, weet hij. “Vanaf 21.30 uur roept de receptie 3 keer om dat het gebouw bijna dicht gaat. En zelfs daarna nog stuurt ze mensen het gebouw nog uit.”

Goede studieresultaten

Om Hogeschool Rotterdam in de beginfase van het project te begeleiden, heeft de onderwijsinstelling in maart 2014 Brink Management / Advies – onderdeel van Brink Groep – als bouwadviseur geselecteerd. “We vertelden ze ons doel met dit nieuwe gebouw”, zegt Pieper. “Duurzaamheid zagen we hierbij als een belangrijk middel. Uit diverse studies komt naar voren dat een duurzaam gebouw in hoge mate bijdraagt aan goede studieresultaten.”

Hiermee ging dit adviesbureau dan ook aan de slag, vertelt Brink-adviseur Chris Bruning. “HR wilde met de nieuwbouw het certificaat BREEAM-NL Excellent behalen.” Daarnaast moest het gebouw een hoge mate van flexibiliteit krijgen. De ruimtebehoefte van de gebruikers is per collegejaar sterk afhankelijk van de hoeveelheid studenten. Hierdoor kwamen in het verleden regelmatig verbouwingen voor. “Aan de hand van workshops hebben de gebruikers vastgesteld hoe ze de toekomst van het onderwijs in ‘hun’ Business School zien. Dat hebben we vertaald naar het Programma van Eisen. Door de verschillende ruimtesoorten uit te leggen op standaardmaten, hebben we met een duidelijke stramienmaat in het gebouw en diens installaties een hoge mate van flexibiliteit gerealiseerd.”

BREEAM-ambitie in ontwerp

Architectenbureau Paul de Ruiter Architects heeft de eisen van BREEAM-NL Excellent integraal in zijn ontwerp verwerkt. “Voor het ontwerp hebben wij een BREEAM-ontwerpcertificaat aangevraagd, en met succes. Het ontwerp voldeed ruimschoots aan de eisen”, vertelt BREEAM-adviseur Liesbeth Flipsen van Brink Groep-dochterbedrijf Kontek. “Het project is volgens de bouworganisatievorm Engineer & Construct op basis van de UAV-GC 2005 in de markt gezet. Door het ontwerpcertificaat wisten wij dat de vraagspecificatie geschikt was voor het verkrijgen van het BREEAM Excellent-certificaat. De verdere uitwerking en realisatie van het ontwerp was de verantwoordelijkheid van de opdrachtnemer. Zolang de uitwerking en realisatie maar in lijn van het ontwerp lag, was het behalen van het BREEAM Excellent-certificaat verzekerd.”

Boven op het nieuwe gebouw van Hogeschool Rotterdam ligt een daglichtkap van 27 bij 27 meter met 900 m² glas

Daarnaast voldoet het gebouw aan de eisen van Frisse Scholen klasse B. De grote hoeveelheid daglicht in het gebouw zorgt voor een prettige omgeving. Het daglicht in het atrium komt onder andere uit de grote glazen atriumkap van 27 bij 27 meter. Dit atrium vormt een grote opvang voor restwarmte en met de te openen delen in het dak kan ook enige natuurlijke ventilatie worden gerealiseerd. Dankzij deze opvangcapaciteit heeft Hogeschool Rotterdam kunnen besparen in de omvang van het retourventilatiesysteem. “Met een warmtewiel in de luchtbehandelingskast gebruiken we de laatste retourlucht om verse lucht op te warmen”, weet Pieper.

Invloed op installaties

De gebruikers hebben een optimale invloed op de bediening van de installaties. “In de nieuwbouw hebben we gezorgd voor een actieve bediening”, vertelt Bruning. “Als niemand de ruimten gebruikt, staan alle installaties uit. Als iemand een ruimte binnenkomt, moet hij actief zijn aanwezigheid op het bedieningspaneel aangeven om de verlichting en de ventilatie te activeren. Daarbij functioneert de ventilatie op CO₂-melding en activeert enkel bij gemeten behoefte.”

Het gebouw heeft alle voorzieningen om het klimaat in een ruimte optimaal af te stemmen op de behoefte van de gebruiker, weet hij. “Maar hij moet zelf de instructies geven. Wat ons inmiddels opvalt, is dat studenten en medewerkers in veel ruimten geen kunstverlichting aanzetten. Blijkbaar is de enorme hoeveelheid daglicht al voldoende. Dat is een mooie energiebesparing.”

Behalve het daglicht valt de lange houten trap in het atrium op. Deze trap verbindt de studiepleinen op de verschillende verdiepingen met elkaar. “Paul de Ruiter heeft de liften enigszins verstopt om het gebruik van de trap te stimuleren”, geeft Flipsen aan. “Zo hebben we één van de ‘Health’-eisen van BREEAM-NL vertaald.” Ook Pieper is hier blij mee. “Op elke verdieping in het atrium is een studieplein. Hier kunnen studenten elkaar ontmoeten en samen aan opdrachten werken. Zo ontstaat een grote levendigheid in het atrium en gebruiken ze de houten centrale trap veelvuldig.”

Creatief omgaan met mogelijkheden

Om de benodigde punten te halen voor BREEAM-NL Excellent-score kon Hogeschool Rotterdam het dak echter niet vol leggen met zonnepanelen. “Dit is een bekende truc”, weet Flipsen. “Maar door het glazen dak was het beschikbare dakoppervlak te beperkt. Daarom hebben wij in het gebouw naar oplossingen moeten zoeken. Het was een enorme puzzel, voor het ontwerpteam en voor de aannemer SMT Bouw & Vastgoed, om alle bewijslast in de realisatiefase te verzamelen.”

Het certificaat is overigens nog niet afgegeven, maar alle bewijslast ligt bij de Assessor ter finale beoordeling. “Wij hebben er alle vertrouwen in dat het certificaat op korte termijn wordt afgegeven”, aldus Flipse.

Afbeelding bovenaan: de duurzame aspecten van HR Business School van Hogeschool Rotterdam. Klik op de afbeelding voor een uitvergroting.

De uitgebreide versie van dit artikel staat in Duurzaam Gebouwd Magazine #39, dat eind januari is verschenen.