Martin Dubbeling kijkt naar 2012. Deze bijdrage is eerder verschenen in het magazine Duurzaam  Gebouwd.

2011 was, zoals verwacht, een jaar van ontslagen, faillissementen en afboekingen. Het viel me eerlijk gezegd nog mee. Of Nederland is veerkrachtiger dan ik dacht, of het ergste moet nog komen.

Ik heb me bij elk negatief bericht uit de markt steeds afgevraagd of dit nou allemaal toe te wijzen was aan de wereldwijde financiële crisis of dat het nou een harde en noodzakelijke correctie was van de overspannen markt. Ik denk het laatste.

Focus op de bestaande stad
Ik verwacht dat we over een paar jaar de omslag van de markt uit oogpunt van duurzaamheid zullen zien als een grote zegen. Het steeds verder laten uitbreiden en uitdijen van de steden en dorpen is abrupt tot stilstand gekomen. Alle aandacht komt weer te liggen bij de bestaande woonwijken, bedrijventerreinen en centrumgebieden. Er wordt straks noodgedwongen meer geïnvesteerd in bestaand vastgoed en in de bestaande stad.

2012 wordt een verwarrend en hoopvol jaar. Het verwarrende zit in het feit dat de ontslagen, faillissementen en afboekingen nog wel even zullen doorgaan. De bodem is nog niet bereikt. Het hoopvolle zit in mijn inschatting dat iedereen gaat beseffen dat de makkelijke en vette jaren definitief voorbij zijn en voorlopig niet meer terugkeren.

Het gekke is, het voelt als een bevrijding. We kunnen ons weer richten op de echte en dringende opgaven. We hebben namelijk geen tijd om bij de pakken neer te zitten, en naar vroeger te verlangen. Het heeft nu geen zin om de zakkenvullers, de banken of de Grieken de schuld te geven. Niets van dit alles. Nederland staat voor een aantal enorme opgaven. 2012 is een jaar van hoop en het begin van nieuwe inzichten, broodnodige innovatie, creatieve processen en inspirerende allianties.

Niet alles plannen
De bevolkingskrimp in sommige uithoeken van ons land is nog niets in vergelijking met de vergrijzing die ons te wachten staat. Gelukkig hoeven we niet ons hoofd te breken over hoe we de aanstaande grijze golf van babyboomers het beste kunnen huisvesten. Bestaande woningen levensloopbestendig maken? Grote lofts in leegstaande kantoorgebouwen? Onze nieuwe ouderen hebben heel goed voor zichzelf gezorgd en zijn prima in staat om dat straks ook te doen.

Het belangrijkste inzicht is dat ogenschijnlijk onoverkomelijke opgaven en problemen zich als vanzelf zullen oplossen. We hoeven niet meer alles tot in detail te plannen en te bedenken. De samenleving is mondiger, weerbaarder, creatiever dan ooit te voren. Prijzen van huizen, winkels, kantoren gaan ongetwijfeld naar beneden. Vervelend voor de eigenaren, maar het biedt kansen voor innovatie en vernieuwing.

Het winkellandschap krimpt en verandert razendsnel door internet. Straks shoppen we in flag stores en bestellen online. Binnensteden en stadsparken worden broedplaatsen voor cultuur, beleving, evenementen, concerten, enzovoorts. De kwaliteit en toegankelijkheid van die binnensteden moet verbeteren. Er is een revolutie nodig om auto’s te weren uit de binnensteden.

Martin Dubbeling, stedenbouwkundige bij Connecting Cities