Een Amsterdams schoolgebouw uit 1886 – de voormalige Leonardo da Vincischool – is als eerste gemeentelijke monument biologisch gerenoveerd. Bij deze nieuwe methode gaat herstel van historische kwaliteit hand in hand met de hoogste duurzaamheidseisen.

De aanpak is ontwikkeld door Aayu architecten. Paul Rosenberg van het hoofdstedelijke Bureau Monumenten & Archeologie (BMA) is enthousiast. “Een goed praktijkvoorbeeld dat zeker navolging verdient.”

Gespannen voet
Bij het renoveren van cultureel erfgoed staat het historische karakter altijd op gespannen voet met de huidige energie- en comforteisen. Zo niet bij de Aayu-aanpak, zegt architect en bouwbioloog Daniel Höwekamp: “Bij biologisch renoveren versterken ze elkaar juist. In dit geval is een Greencalc-score van meer dan 200 gerealiseerd. Zelfs voor nieuwbouw is dat een hoge score. Toch is energiezuinigheid geen doel op zich; het is het natuurlijke gevolg van het maken van een comfortabel, gezond gebouw.”

Historische bouwfysica
De voormalige Leonardo da Vincischool is getransformeerd tot een brede school met buurtfuncties. Alle nieuw aangebrachte materialen zijn natuurlijk en bio-cyclisch, zoals massief eikenhout en leem. De materialen zijn CO₂-neutraal, eenvoudig recyclebaar en sluiten aan op de historische bouwfysica van het pand. Zo veel mogelijk van het materiaal in het gebouw is opnieuw gebruikt. Zo zijn houten traptreden omgedraaid en opgeschuurd, zijn vloerdelen verwerkt tot pantry’s en plafonds tot tuinschutting.

Behoud monumentale waarde
Het gemeentelijke Bureau Monumenten & Archeologie (BMA) was nauw bij het project betrokken. Monumentenadviseur Paul Rosenberg: “Vooral de aanpak is vernieuwend. Dogma’s zijn er niet; op ieder onderdeel kijkt Aayu samen met monumentenzorg heel precies hoe de prestatie van het gebouw verbeterd kan worden mét behoud van de monumentale waarde. Dit project bewijst in de praktijk dat monumenten inderdaad anders gerenoveerd kunnen worden. Versterking van de historische waarde en hoge duurzaamheideisen gaan wel degelijk samen.”

Combinatie
Het gezonde binnenklimaat en de energiezuinigheid zijn het gevolg van de combinatie van natuurlijke isolatie aan de binnenzijde, laagtemperatuur vloer- en -wandverwarming, CO₂-gestuurde ventilatie, led-verlichting met daglichtregeling en zonnepanelen. Voor de doorspoeling van het toilet wordt gebruikgemaakt van regenwater. Een bamboebos, vegetatiedak en eetbare plantenmuur geven kinderen extra speelruimte; de kruiden en groenten die ze oogsten, gebruiken ze in de kookles.