Amsterdam bouwt de komende jaren duizenden nieuwe woningen, wat een grote behoefte voor nieuwe schoolgebouwen met zich meebrengt. Ondertussen stijgen de eisen aan het onderwijsvastgoed én dreigt een tekort aan bouwcapaciteit. Daarom start de gemeente met het Innovatiepartnerschap, een aanbestedingsmethode die marktpartijen in staat stelt meerdere duurzame, flexibele en kwalitatief hoogwaardige schoolgebouwen te bouwen met minder faalkosten. De truc? Standaardisatie zonder verlies van variatie.

Amsterdam heeft in recente jaren met moeizame aanbestedingen en hoge prijzen voor onderwijshuisvesting te kampen gehad. Dat zegt Carli Hartgerink, regisseur onderwijshuisvesting bij de gemeente Amsterdam. “Wij willen ondanks die krapte op de bouwmarkt duurzame schoolgebouwen van hoge kwaliteit blijven bouwen”, zegt ze. 

Kwaliteitsimpuls

De aanbestedingsmethode Innovatiepartnerschap maakt een nauwere samenwerking tussen inschrijvers en de aanbestedende partij mogelijk, aldus Hartgerink. Na de aanbesteding worden de bouwconcepten namelijk verder uitgewerkt in een onderzoeksfase, waarvoor de partijen een vergoeding krijgen en waarin gemeente en schoolbestuur mee kunnen kijken en adviseren.

Hartgerink: “In plaats van elk project projectmatig aan te besteden en met een unieke combinatie van architect en aannemers het gebouw te realiseren, krijgen marktpartijen de kans om hun bouwconcept voor de school van de toekomst te ontwikkelen. Dat gaan zij doen op basis van een generiek PvE waaraan we nu samen met de schoolbesturen werken. We selecteren vijf marktpartijen en na aanbesteding mogen uiteindelijk drie marktpartijen hun bouwconcept tegen vergoeding uitwerken.”

Impuls

“Door deze manier van samenwerken”, vervolgt Hartgerink, “en het perspectief dat we bieden aan de markt, denken we meer kwaliteit, duurzaamheid en flexibiliteit per schoolgebouw te kunnen bereiken. In de raamcontractfase bieden de drie partners hun op maat gemaakte bouwconcept in onderlinge concurrentie voor elke deelnemend schoolgebouw aan. Zo ontstaat een aanbod van oplossingen voor schoolgebouwen dat blijvend ontwikkeld wordt, bijvoorbeeld op het gebied van slimme energieoplossingen, circulair bouwen, klimaatadaptatie et cetera. Het zou mooi zijn als we hiermee in Nederland een impuls kunnen geven aan een markt met een aanbod van schoolgebouwen.”

Spanning op bouwmarkt

Aanleiding voor deze innovatieve vorm van aanbesteding is een onderzoek dat de gemeente Amsterdam uitvoerde. Daaruit bleek dat de spanning op de bouwmarkt een gevolg is van een groeiende kloof tussen de beperkte capaciteit van de bouwmarkt door bijvoorbeeld vergrijzing en de alsmaar groeiende vraag naar woningen en dus ook schoolgebouwen.

“Tel daarboven op dat er over de hele breedte wordt verduurzaamd”, zegt Hartgerink. “Dit alles voel je als eerste bij onderwijsvastgoed en maatschappelijke voorzieningen, want die zijn minder lucratief om op te pakken als aannemer.” Voor Hartgerink was dit een eyeopener. “Dingen móeten anders, want als je schooltje voor schooltje blijft aanbesteden, moet er continu meer geld bij en kun je ambities op het gebied van duurzaamheid, flexibiliteit en kwaliteit niet verwezenlijken.”

Lees het vervolg van dit artikel op de website van Stedebouw & Architectuur.

Zie ook: Innovatiepartnerschap schoolgebouwen

Tekst: Reinoud Schaatsbergen
Foto: Op Strandeiland staan zeven tot negen nieuwe scholen gepland, waarvan ten minste de eerste vijf gerealiseerd gaan worden via het Innovatiepartnerschap (beeld: FARO architecten).