Het duurt niet lang meer of bouwen vindt plaats achter de computer. De sector is structureel aan het veranderen. In de onderstroom zien we al de voorbeelden van, zoals het heet in jargon, Industrie 4.0 of Smart Industry. Maar wat betekent dat voor onze sector? Hoe ziet die er over 10 jaar concreet uit?

Eerst even de betekenis van smart industry: een slimme inzet van ICT, waarbij machines onderling met elkaar verbonden zijn en slim worden aangestuurd. Denk bijvoorbeeld aan:

• slimme producten voorzien van sensoren
• slimme processen waarbij de productie is geautomatiseerd met behulp van robots en 3D printers;
• slimme diensten zoals op maat gemaakte producten, waarbij productieapparatuur en mensen direct communiceren.

Smart industry speelt zich dus niet alleen af binnen een fabriek, maar ook tussen bedrijven en tussen bedrijven en klanten. De belangrijkste reden voor de opkomst hiervan is dat het leidt tot lagere kosten en op maat gemaakte producten. Het gaat uit van het principe dat 10.000 verschillende bouwwerken produceren net zo duur is als 10.000 dezelfde bouwwerken. Bovendien verbetert de kwaliteit doordat systemen zelflerend zijn.

Nieuwe verdienmodellen

Productiemethoden veranderen door de opkomst van smart industry en er ontstaan nieuwe verdienmodellen. De traditionele keten verdwijnt en maakt plaats voor een slim netwerk van producenten, een zelflerend platform en klanten (prosumenten). Hoe dat kan werken?

We beginnen uiteraard bij de klant. De klant stelt online het gebouw van zijn dromen samen. Dat kan nu al deels met woningconfiguratoren, maar dat is pas het begin. Woningconfiguratoren worden gebruiksvriendelijker en zijn in de toekomst niet zo afhankelijk van een handjevol vooraf bedachte oplossingen. Over een paar jaar passen we alles op maat aan. Dankzij parametrisch ontwerpen weten slimme systemen de maximale grenzen. Denk aan constructieve formules die aangeven dat je dat raam niet zo groot kunt maken als die deur daar komt en die weet dat iets niet aan het bouwbesluit voldoet en je daarover informeert. Dat is een fundamentele verandering! We gaan van ‘uitgaan van wat mogelijk is’ naar ‘alles is mogelijk, als het maar niet onmogelijk is’!

Big data

Dat brengt ook andere werkwijzen met zich mee voor overheden. Zo toetst welstand niet langer of het ontwerp voldoet aan de wensen, maar geeft ze de maximale grenzen vooraf aan. Op huisnummerniveau als ze wil. Al die data van partijen (big data) komen in grote databases en worden aan elkaar gekoppeld.

We gebruiken niet alleen informatie, we genereren ook informatie. De configuratoren worden verrijkt met ongelooflijke hoeveelheden informatie, die we krijgen uit onderzoek en gebruikersgedrag en zijn zo ook zelflerend (Evidence Based Design). Dit komt onder meer doordat we alles voorzien van sensoren. Tot op componentniveau wordt alles intelligent en aan elkaar gekoppeld (Internet of Things).

Inspelen op de omgeving

Dit verbetert ook de gebruikerservaring. Denk aan een sensor op het raam, zodat je kunt zien of en waar er nog ramen open staan. Of sensoren in technische installaties, zodat ze op afstand te monitoren zijn (wat veel partijen nu al aanbieden). Bouwwerken gaan ook inspelen op de omgeving. Zijn er mensen in het kantoor, dan wordt voor die mensen op maat de ideale werkplek gecreëerd. Bureaus op de goede hoogte, stoelen in de goede stand, temperatuur, licht, alles wordt aan die persoon aangepast. De eerste voorbeelden daarvan zie je al in kantoorgebouw The Edge. Maar gebouwen communiceren ook met andere gebouwen. Denk aan de slimme verdeling van energie met smart grids.

Het klantproces is nauw verweven aan het productieproces. Dat zijn geen gescheiden werelden meer. De bouw vindt in de toekomst plaats in fabrieken die niet worden aangestuurd door mensen, maar door systemen. Bouwwerken worden vervaardigd door industriële robots. De configuratoren, die 3D-tekeningen genereren, staan continu in verbinding met de fabriekscomputers. Voorraadcontrole, planning, et cetera. Alles gaat automatisch, terwijl de klant nog aan het ontwerpen is. De keten slinkt hierdoor enorm.

Ook voor de renovatiemarkt

Veranderingen gelden niet alleen voor nieuwbouw, maar ook voor de renovatiemarkt. Dit is mogelijk door ontwikkelingen zoals bij Google Tango. Simpel gezegd: mensen lopen met hun telefoon door een gebouw om zo automatisch een 3D-tekening van het gebouw te genereren. Een tekening die mensen in de toekomst eenvoudig koppelen aan configuratoren, waar ze met hun individuele mogelijkheden spelen en direct de kosten zien. Offertes handmatig maken, opnames doen… dat is er dan allemaal niet meer bij.

En het gaat nog verder. Met bijvoorbeeld de Hololens van Microsoft voorzie je de bestaande ruimte van een (nog niet bestaande) laag (augmented reality), die je een beeld geeft van hoe de ruimte eruit komt te zien na de verbouwing (gebaseerd op het BIM-model dat uit de configurator komt). Waarbij je er dus ook fysiek doorheen kunt lopen en met eenvoudige handbewegingen zaken aan kunt passen.

Toekomstmuziek? Voor een deel wel, maar die toekomst komt rap dichterbij en het gaat dus niet alleen om het bouwproces, ook om wat we bouwen. Hoe denk jij dat ICT de bouw- en installatiesector gaat veranderen? Laat het weten en geef je reactie.

Deze expertblog heeft Marjet Rutten ook geplaatst op LinkedIn. Foto: Marjet Rutten tijdens Building Holland (foto: Robert Tjalondo)