Realiseer nu een inclusief binnenklimaat

timer4 min
Realiseer nu een inclusief binnenklimaat

Gebouwen ‘volgen’ de ontwikkelingen in de maatschappij. Als de wensen van gebouwgebruikers wijzigen, passen we gebouwen daarop aan. Maar hoe zit het met het binnenklimaat in kantoorgebouwen? De richtlijnen voor thermisch comfort zijn de afgelopen twintig jaar nauwelijks veranderd. En dat terwijl het type mensen dat zich vandaag de dag in kantoorgebouwen bevindt, verschilt met de gemiddelde kantoormedewerker van zo’n dertig jaar geleden.

De diversiteit in kantoorgebouwen is gegroeid: de verhouding mannen en vrouwen is gewijzigd en er zijn mensen met fysieke beperkingen en van verschillende etnische achtergronden. Ook het gebruik van de ruimtes ziet er nu heel anders uit. Er zijn speciale ruimtes om te kolven en om te bidden en genderneutrale toiletten deden hun intrede. Kortom: er is geen doorsnee kantoormedewerker meer en het gebruik van kantoorruimtes is heel gevarieerd.
Uit onderzoek weten we daarnaast steeds meer over hoe en wanneer mensen zich prettig voelen. Daaruit kunnen we lessen trekken voor het ontwerpen van een inclusief binnenklimaat. Een klimaat waarin echt iedereen zich prettig voelt.

Realiseer nu een inclusief binnenklimaat

Om het binnenklimaat te optimaliseren, wordt in het eigen kantoor van DWA (Gouda) het gebruik van de bediening van de ruimtethermostaat geanalyseerd.

Thermisch comfort heeft een directe relatie met concentratievermogen en productiviteit. Onderzoek laat zien dat door het optimaliseren van het thermisch comfort, de productiviteit in een gebouw tot wel 46% kan stijgen (Kükrer & Eskin, 2021). Het loont daarom om het thermisch binnenklimaat zoveel mogelijk af te stemmen op de individuele gebouwgebruiker. Zodat iedereen er optimaal kan functioneren.

Normen en richtlijnen voor thermisch comfort

Er is een breed scala aan normen en richtlijnen als het gaat om thermisch comfort. Twee veelgebruikte richtlijnen in Nederland zijn:

  1. Predicted Mean Vote (PMV) uit 1970, beschreven in ISO 7730 (laatste versie: 2005);
  2. Adaptieve Temperatuur Grenswaarde (ATG) uit 1998, beschreven in ISSO publicatie 74 (laatste versie 2014).

Andere richtlijnen of methodes zijn die van de gewogen temperatuuroverschrijdingsuren (GTO), waarbij de PMV als basis geldt, de Frisse Scholen (specifiek voor scholen) en SWK (voor woningen).

De onderzoeken die aan al deze richtlijnen ten grondslag liggen, zijn minimaal twintig jaar oud. De laatste twintig jaar is er echter een groot aantal maatschappelijke veranderingen geweest. Zo kleden mensen zich meer casual, is de pensioenleeftijd omhooggegaan, werken er meer vrouwen op kantoor en zijn de werkzaamheden zich steeds meer op het beeldscherm gaan focussen. De eerder genoemde richtlijnen zijn daarom aan een update toe.

Samenspel

Hoe je thermisch comfort ervaart, is een samenspel tussen allerlei parameters, waaronder geslacht, leeftijd, kleding en activiteit. Ook ruimte-gerelateerde parameters, zoals temperatuur, luchtsnelheid en stralingsasymmetrie spelen een rol. Het ontwerp van het gebouw legt de ruimte-gerelateerde parameters vast. De mens-gerelateerde parameters variëren echter. Hierin zit direct het spanningsveld: wanneer een diverse groep mensen gebruikmaakt van een gebouw, wat zijn dan de uitgangspunten waarop je het ontwerp baseert? En wat zijn dan de individuele regelmogelijkheden?

Om een goed binnenklimaat te kunnen ontwerpen, is het belangrijk om te weten welke uitgangspunten er bij de verschillende methodes zijn gehanteerd voor de bepaling van de temperatuurrichtlijnen. Zo kan een eerste inschatting worden gemaakt of de beoogde gebruiker van het gebouw hiermee overeenkomt of ervan afwijkt.

Uitgangspunten in de richtlijnen

Predicted Mean Vote (PMV)

De PMV-methode is gepubliceerd door Povl Ole Fanger in 1970 (Fanger, 1970). De comfortvergelijking die de basis is van de PMV, werd door Fanger opgesteld op basis van onderzoek bij 1.296 studenten in een zittende houding in een klimaatkamer. Fanger combineerde zijn data met die van diverse andere studies en kwam zo tot het PMV-model.

De PMV geeft een beoordeling van het thermisch binnenklimaat, van -3 (koud) tot +3 (heet). Gelinkt aan de PMV is het verwachte percentage ontevredenen in een gebouw, ofwel het Predicted Percentage of Dissatisfied (PPD).

Discomfort

Het metabolisme van een persoon en de manier waarop die zich kleedt, zijn belangrijke parameters in het model van Fanger. Hij vond geen verschillen tussen wat mannen en vrouwen als optimale temperatuur ervaren bij gelijke activiteit en kledingwijze, maar wel dat vrouwen gevoeliger waren voor afwijkingen van de optimale temperatuur en daardoor eerder discomfort ervaren. Een kleine afwijking ervaren vrouwen eerder als onprettig dan mannen.

Tevens stelde hij dat vrouwen doorgaans luchtiger gekleed waren dan mannen en daardoor een hogere binnentemperatuur prettig vonden. Het model van Fanger houdt geen rekening met gedragsmatige, psychologische en sociale invloeden.

Ontdek nu veel meer details over dit onderwerp in het uitgebreide artikel uit ons gratis digitale magazine Gezondheid.

Tekst: Annebeth Muntinga, teamleider Bouwfysica bij DWA

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225 c293
Initiatief onderstreept belang van gezond binnenklimaat

Initiatief onderstreept belang van gezond binnenklimaat

Stichting Binnenklimaattechniek zet de volgende stap in het voorzien van de kennisbehoefte van de professional die zich inzet voor een gezond binnenklimaat: op ...

Lees verder

c21 c41 c225 c243 c293
Breng praktijkkennis eerder in bij ontwerp- en bouwprocessen

Breng praktijkkennis eerder in bij ontwerp- ...

Zijn er kansen voor duurzame ventilatie in de gestapelde bouw? Die vraag werd beantwoord door diverse experts tijdens het R- Event 2024. Duurzaam Gebouwd was erbij, ...

Lees verder

c21 c40 c160 c225 c293
Veranker binnenluchtkwaliteit in wet- en regelgeving

Veranker binnenluchtkwaliteit in wet- en regelgeving

De Science-publicatie ‘Mandating indoor air quality for public buildings’ is een feit. In de bijdrage doen experts een oproep om de kwaliteit van binnenlucht ...

Lees verder

c21 c225 c243 c293
Zo renoveer je zonder spijt

Zo renoveer je zonder spijt

Het webinar 'Toekomstbestendige renovatie' kun je vanaf nu terugkijken. Experts delen inzichten met je over isolatie, ventilatie, bewonersgedrag en comfort. Ontdek ...

Lees verder

c21 c40 c160 c225 c293
Primeur: woningen Newtonpark krijgen eerste gezondheidskeurmerk

Primeur: woningen Newtonpark krijgen eerste ...

De middenhuurwoningen van Newtonpark in Enschede, ontwikkeld en gerealiseerd door Trebbe, worden aantoonbaar gezond gebouwd. Als eerste in Nederland kregen ze het ...

Lees verder

c21 c41 c160 c225 c260 c293
Opmars noodzakelijk van gezonde materialen

Opmars noodzakelijk van gezonde materialen

Toxiciteit is een thema dat aandacht wint, onder meer vanwege circulair bouwen, maar nog onvoldoende onderdeel uitmaakt van beslissingstrajecten in de bouw. We ...

Lees verder

c21 c160 c225 c293
Nieuwe talkshow over gezond binnenklimaat

Nieuwe talkshow over gezond binnenklimaat

In de derde talkshow in de serie van Uptempo en Duurzaam Gebouwd, praat Niels Rood (TKI Urban Energy, Squarewise) met Harm Valk van Nieman Raadgevende Ingenieurs ...

Lees verder

c21 c225 c243 c265 c293
Kantoren in 4 stappen naar Energielabel C

Kantoren in 4 stappen naar Energielabel C

Is jouw kantoorgebouw een van de 21.000 kantoren zonder Energielabel C? Dan is er een kans dat de gemeente als handhavende instantie optreedt en het gebouw niet ...

Lees verder

c21 c225 c293
Betere binnenlucht zorgt voor betere cognitieve prestaties

Betere binnenlucht zorgt voor betere cognitieve ...

De kwaliteit van de binnenlucht beïnvloedt en verbetert onze cognitieve prestaties. Dat blijkt uit het onderzoek ‘The COGfx Study’ van Harvard, ...

Lees verder

c21 c225 c265 c293
Binnenklimaat, gedrag en de effecten op het energiegebruik

Binnenklimaat, gedrag en de effecten op het ...

Geen gebouwbeheerder kan meer weglopen voor een aangenaam binnenklimaat, met grondige aandacht voor comfort, temperatuur en ventilatie. Dat moet echter wel met ...

Lees verder

c21 c160 c225 c243 c293
‘Gezondheid van huurwoningen staat nog in de kinderschoenen’

‘Gezondheid van huurwoningen staat nog ...

Zijn verduurzaamde woningen wel echt duurzaam en gezond? Het antwoord op die vraag blijkt complexer dan gedacht, zo blijkt uit de resultaten van een bewonersonderzoek ...

Lees verder

c21 c35 c225 c243 c244 c293
Bramske van Beijma: belang en urgentie ABN AMRO Duurzame 50

Bramske van Beijma: belang en urgentie ABN AMRO ...

Extern evenement Tijdens de komende, vernieuwde editie van Building Holland, op 8 en 9 november 2023 (Koninklijke Jaarbeurs, Utrecht), wordt tijdens het Green Tie Gala de ABN AMRO ...

Lees verder

Reacties

Dag Annebeth, goed idee om breder naar gebouwgebruikers en binnenklimaat te kijken. Wat ook nog relevant is volgens mij: we zijn veeleisender geworden (gewend aan meer comfort) als mensen, het buitenklimaat verandert en dat heeft ook impact op gebouwen die eerder gebouwd zijn (en oudere installaties hebben). En Stanley Kurvers heeft redelijk recent nog een update geschreven op de ATG-methodiek.

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up