Vanaf 1 januari 2020 gelden er nieuwe, aangescherpte energieprestatie-eisen voor nieuwbouw. De Energieprestatie Coëfficiënt (EPC) wordt dan vervangen door drie nieuwe eisen voor ‘Bijna EnergieNeutrale Gebouwen’ (BENG). Hierbij wordt onder meer gekeken naar de energiebehoefte van een gebouw.

Waarom BENG? "De huidige EPC-berekening is minder geschikt voor BENG. De EPC voegt alle energiemaatregelen samen tot een ‘plat’ getal. Daardoor krijg je weinig inzicht in de manier waarop de energieprestatie is behaald. Naast BENG is er ook nog nul-op-de-meter (NOM). En op een hoger schaalniveau hebben woningcorporaties en bouwbedrijven de ambitie uitgesproken dat in 2050 alle woningen volledig CO₂-neutraal dan wel energieneutraal zijn. Maar allereerst wordt er een strengere grenswaarde voor de milieuprestatie van gebouwen (MPG) geïntroduceerd. In 2018 moet alle nieuwbouw van woningen en kantoren aan die eis voldoen." Dit zegt adviseur Pieter Nuiten van W/E adviseurs.

Slechte materiaalscore door nieuwe installaties

“Het blijkt nu al dat de MPG-grenswaarde voor energieneutrale of energieleverende woningen (NOM) lastiger haalbaar is." Nuiten heeft ruime ervaring in het maken en controleren van EPC-berekeningen en energielabels. Als onderzoeker werkt hij voor de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) en Binnenlandse Zaken mee aan de (door)ontwikkeling van energieprestatiemethoden. “Bij NOM-woningen heb je te maken met heel veel PV, nieuwe installaties, enorme isolatiepaketten, dus ook heel veel materiaal. Hierdoor is de materiaalscore van een NOM-woning niet heel hoog. Datzelfde geldt voor BENG-woningen. Hoe gaan we dat straks doen: BENG in combinatie met de MPG? Als ik een BENG-woning heb, haal ik straks de MPG-eis nog wel?”

Kijken naar duurzaamheidsprestatie van gebouwen

“Op zich zijn BENG en NOM losse eisen. Je kan daarom makkelijk aan de ene voldoen en aan de andere niet. Misschien kunnen we daarom beter kijken naar de duurzaamheidsprestatie van gebouwen (DPG) waarin energie- en materiaalgebruik in samenhang worden beoordeeld. Alle wet- en regelgeving, subsidies en investeringen ten spijt, de controle op de uitvoering en de handhaving van de EPC-eisen schieten tekort. “Dat geldt straks zeer waarschijnlijk even goed voor de MPG-eis. Laten we daarom die controle en handhaving nu eerst eens beter regelen, voordat we die energieprestatie-eisen weer gaan
aanscherpen. Er zit veel te veel tijd in de methodiek en het rekenen op de vierkante millimeter.”

In de praktijk is het zo dat de gemeente controleert of de energieprestatieberekening er is en of onderaan de streep wordt voldaan aan de eis. “Daarmee is de kous in veel gevallen af. Op de bouwplaats wordt zelden naar de energieprestatie gekeken. Die heeft geen enkele prioriteit. Handhavers van de gemeente controleren de EPC niet op de bouwplaats. Die kijken naar brandveiligheid, constructieve veiligheid; misschien ook nog naar de dikte van het isolatiepakket, maar daar houdt het wel op.”

Geschikt voor BENG, NOM en MPG

GPR Gebouw, ontwikkeld door W/E adviseurs, is de meest gebruikte software die de duurzaamheid van gebouwen meetbaar en bespreekbaar maakt. “We zijn voorbereid op de BENG-eisen", geeft Nuiten aan. "Met GPR Gebouw kun je energieprestatieberekeningen maken voor nieuwbouw en bestaande bouw, voor woningen en utiliteit. En als resultaat van die berekening krijg je de BENG-indicatoren. Dat is relevant voor nieuwbouw. Voor NOM is ook het berekenen van de energieprestatievergoeding mogelijk. Dat is vooral bij bestaande bouw relevant maar is ook van toepassing op nieuwbouw. Als woningen aan een aantal criteria voldoen, mogen corporaties naast de huur ook een energieprestatievergoeding in rekening brengen. Die rekenen we ook uit. Met GPR Gebouw zijn al berekeningen van NOM-woningen gemaakt. NOM stelt eisen aan het gebouw. Dus wat EPC doet, maar zegt daarnaast dat je het huishoudelijk gebruik moet compenseren met PV. NOM stelt dus nog strengere eisen aan het aandeel hernieuwbare energie. Ook dat kun je met GPR Gebouw uitrekenen.”

Auteur Arno Hagemans werkt bij W/E adviseurs.