De Round Table Tour voerde deelnemers afgelopen 8 juni naar Mijn, centrum voor medische zorg in Brunssum. In dit verduurzaamde centrum met onder andere Zuyderland Medisch Centrum Brunssum stonden een betere beleving voor zorgcliënten en integrale ketensamenwerking centraal in de discussie.

Van links naar rechts: Wilco Henzen, Ed Tepaske, Cees Verbeek, Wim Beursgens, Herman Reith, Wilbert Smits

Gastheer en moderator Wilco Henzen van LG Air Solutions leidde zijn gesprekspartners door het gebouw. "Bij de realisatie hebben we goed gekeken naar de BREEAM-eisen. Daarnaast monitoren we op prestaties. Als bijdrage mochten wij onder andere een warmtepomp VRF-systeem leveren, waarbij energie uit de lucht wordt gehaald. De eindgebruiker is op dit moment zeer tevreden met het gebouw en we raadplegen het gebouwbeheersysteem om energiebesparing te verhogen”, vertelde Henzen over het gebouw, dat in 2016 werd opgeleverd. 

De eerste stelling luidde ‘Een duurzaam gebouw draagt bij aan het verlenen van de beste zorg’. Het merendeel van de gesprekspartners was het daarmee eens, met de nodige kanttekeningen. “Als je in een duurzaam gebouw werkt, dan voel je je prettiger en lever je waarschijnlijk ook betere prestaties”, vindt product manager Wilbert Smits van CES Nederland. Daar was account director Wim Beursgens het deels mee eens. “Duurzaamheid helpt wel, maar het draait vooral om kennis en passie waarmee je je werkzaamheden uitvoert. Wanneer je met een duurzaam gebouw je exploitatiekosten verlaagt, dan komt het geld sneller terecht bij het primaire proces.”  

Zorginstellingen die onvoldoende toekomstbestendigheid inbouwen in hun gebouwen, kunnen hun gebruikers opzadelen met een slecht binnenklimaat. “Een ongezond gebouw levert een hoger ziekteverzuim op”, vindt business development manager Ed Tepaske van Honeywell Building Solutions. “90% van de totale kosten betreffen personeelskosten”, vertelt directeur Herman Reith van Vescom Nederland. “Daarom kan het je veel opleveren om een hogere productiviteit te behalen, door een duurzamer gebouw.” Dat onderstreept consulting sales manager Wilco Henzen van LG Air Solutions, die tevens als gastheer en moderator optrad. “Wij kunnen vanuit ons vakgebied en expertise bijdragen aan een betere zorg en een beter en frisser klimaat realiseren.”

Bekijk de powerpoint-presentatie met daarin meer gegevens over de aanwezige deelnemers

Healing environment voor sneller herstel

De zogenoemde healing environment, een omgeving die herstel bespoedigt, wint aandacht bij het ontwerpen van nieuwe zorgcentra. “Dit is een optelsom van kleur, klimaat, comfort en duurzaamheid”, geeft projectadviseur Cees Verbeek aan van Knauf. Pas als je alle facetten op de juiste manier invult draag je echt bij aan een betere beleving voor zorgcliënten.” Ook Tepaske ziet de integrale benadering als meest winstgevend. “Om optimale zorg te kunnen bieden moet je zorgen voor een samenspel van de beste installaties, bedden, wanden en andere elementen.” Henzen pleit daarbij voor meer informatie vanuit de eindgebruiker om het ultieme gebouw neer te zetten. “Idealiter putten we uit gesprekken met patiënten, facilitair beheerders en andere stakeholders van zorgvastgoed. Zij kunnen ons meer vertellen over hun belevingsproces en een ideaalsituatie voor een toekomstige locatie.”    

Om het meest duurzame en flexibele gebouw neer te zetten is ketensamenwerking een veelgehoorde randvoorwaarde. Toch zijn dergelijke hechte werkvormen nog lang geen gemeengoed, vooral als het gaat om bouwen in de zorgsector. De tweede stelling betrof de onmogelijkheid voor ketensamenwerking, vanwege een focus op korte termijn realisaties in de zorg. “De zorg heeft moeilijkheden om ver vooruit te kijken”, beaamt Verbeek. “Een deel van de beheerders van zorginstellingen heeft te maken met een vastgesteld jaarlijks budget en moet binnen die financieringsgrenzen werken. Er kan sprake zijn van weinig incentive om het vastgoed in topconditie te houden.” Duurzaamheid heeft vaak een langere terugverdientijd. “Corporaties hebben wat dat betreft een andere invalshoek en zetten voor 40 jaar woningen neer.” Volgens Tepaske is er wel een verandering merkbaar en wordt vaker nagedacht over toekomstimpact. “Een integrale benadering van dit vraagstuk zorgt dan ook voor de beste resultaten. Door hecht samen te werken kunnen we zorg centraal zetten en gezamenlijk bijdragen aan een lange termijn visie.”   

Toekomstbestendig als missie

Die visie kan in gevaar komen door de afwijkende missie van zorginstellingen, die in de basis goede zorg willen realiseren.  “Daar hoeven ze niet per se een duurzaam gebouw aan te verbinden”, weet Reith. “Daarom moet de exploitatie van gebouwen in handen zijn van mensen die toekomstbestendigheid als missie zien.” Volgens Beursgens moet vooral de comfortbeleving duidelijk worden. “Je kunt comfort direct verbinden met duurzaamheid. Verbetering van comfort door monitoring levert energiebesparing op. Dat maakt duurzaamheid interessant voor beheerders.” Reith ziet een belangrijke rol weggelegd voor marktpartijen om de voordelen van duurzame oplossingen te laten zien. “We kunnen een ‘Zorghuis van de toekomst’ tonen waarin we toonaangevende innovaties laten zien en zorginstellingen en corporaties nieuwe ideeën geven. Zo’n proeftuin visualiseert nieuwe mogelijkheden, die inspelen op de toekomst en de veranderende leefomgeving.”

De derde en laatste stelling betrof de route naar de beste uitwerking van een project. ‘Wanneer alle partijen vanaf het begin betrokken zijn, kom je tot een beter resultaat’ luidde deze. “Samenwerken vanaf een vroeg stadium kan zeker bijdragen aan een goede uitkomst, maar is lang niet altijd haalbaar”, vindt Henzen. Door te vertrouwen in samenwerkingspartijen en door elkaar de mogelijkheid te geven om waarde te leveren, komt een beter project dichterbij. “Werk daarnaast met andersoortige businessmodellen, zoals Design, Build, Finance, Maintain en Operate”, vindt Verbeek. Dan ga je eerder met elkaar meedenken en nieuwe businessmodellen ontplooien voor langere termijn.” Het verdienmodel voor producten verandert met deze opzet. “Daardoor lever je als organisatie een andere toegevoegde waarde”, besluit Verbeek. “Als je echt naar een duurzaam gebouw wilt, moet je alle partijen laten meedenken en –participeren”, onderstreept Tepaske.    

Lees meer artikelen over wonen, zorg en welzijn op www.zorgsaamwonen.nl