Zijn er kansen voor duurzame ventilatie in de gestapelde bouw? Die vraag werd beantwoord door diverse experts tijdens het R- Event 2024. Duurzaam Gebouwd was erbij, om verslag uit te brengen en de belangrijkste inzichten op een rij te zetten.

Foto bovenaan: Paul Dielissen illustreerde het belang van ventilatie voor een gezond binnenklimaat

De organisatie van het event was in handen van R-Vent, dat in Nederland al meer dan zestig jaar systeemleverancier is voor lucht en ventilatie. Jeroen Rook trapte af en liet weten dat er veel mogelijkheden zijn om gestapelde bouw op een duurzame en gezonde manier aan te pakken. Een voorwaarde daarvoor is wel dat de bouw- en vastgoedsector kennis met elkaar deelt over hoe je tot een optimaal ontwerp en hoge kwaliteit komt, bij de realisatie van projecten.

Bij dat sentiment sloot Paul Dielissen van Tritium Advies zich aan, die meteen het belang duidde van hechte samenwerkingsvormen: “Kijk vanaf het prille begin met alle deskundigen hoe je integrale duurzaamheid behaalt. We missen de praktijkervaringen aan de voorkant van processen. Door alle relevante partijen te betrekken aan de voorkant van een ontwerp- en bouwproces, stuur je gezamenlijk op hogere kwaliteit. Dat is onder andere belangrijk vanwege de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb). Je moet aantonen dat je levert wat je belooft. Daarnaast creëer je waarde op meerdere vlakken, door te streven naar integrale duurzaamheid.”

Impact niet onderschatten

Een daarvan is het onderwerp gezond binnenklimaat. Een goede luchtkwaliteit draagt bij aan het welzijn van gebruikers en heeft positieve effecten op het verhogen van arbeidsproductiviteit en het verlagen van ziekteverzuim. Hier kan goede ventilatie een grote bijdrage leveren volgens Dielissen: “Die impact onderschatten we nog. Dat terwijl een gezond binnenklimaat meetbaar is. Schone lucht, de juiste luchtvochtigheid en een goede temperatuur zijn belangrijke onderwerpen.” Hij besluit: “Breng kennis van producten zoals installatietechniek eerder in het proces onder en streef gezamenlijk naar een hoge kwaliteit. Trots zijn op je product en je gebouw, dat is de nieuwe standaard.”

Het was aan Marcel van den Berg en Matthy Fett van R-Vent om te laten zien hoe een toekomstbestendig ventilatiesysteem bijdraagt aan die hogere lat. Marcel vertelde eerst over hoe we gebouwen steeds beter isoleren en wat de effecten hiervan zijn: “Een warme jas rond het pand is vanuit het oogpunt van energiebesparing interessant. Luchtdichte gebouwen zorgen ervoor dat er zo min mogelijk warmte lekt. Tegelijkertijd weten we ook dat we hierdoor moeten zorgen voor goede ventilatie, anders sluiten we ons op in panden zonder verse lucht.”

Energiezuinig én gezond

Dit onderstreept volgens Matthy dat een toekomstbestendig ventilatiesysteem van groot belang is, om een gebouw niet alleen energiezuinig, maar ook gezond te maken. “Paul gaf al het belang aan om in de ontwerpfase goed met elkaar te sparren over de gewenste uitkomst. De minimale kwaliteit en verduurzaming die je wilt behalen, staat opgenomen in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl).” Hierin vind je uitgangspunten die de ondergrens vormen voor verduurzaming. Matthy ging verder: “Als je een hoger duurzaamheidsniveau wilt halen, dan ga je daarover in gesprek met je opdrachtgever. In zo’n gesprek is het van belang dat je de comfortvoordelen van goede ventilatie naar voren brengt.”

Marcel en Matthy illustreerden ook hoe je tot een efficiënt en goedwerkend ventilatiesysteem komt en benoemden diverse aandachtspunten. “Kies het juiste mechanische ventilatiesysteem en warmteterugwin-unit voor de situatie en let op het aantal benodigde ventielen per ruimte”, ging Marcel verder. En hij deelde diverse tips: “De minimale afstand van de toevoerventielen ten opzichte van de wanden is minimaal 0,3 meter, in verband met vervuiling. En geluid als gevolg van de eigen installaties in de woning mag niet hoger zijn dan 30dB.”

Afbeelding: Marcel van den Berg en Matthy Fett tipten deelnemers over aandachtspunten voor toekomstbestendige ventilatie

Ook Remco Hiemstra van Walraven Aerofoam sloot zich aan bij het eerder op de dag gemaakte pleidooi om in een vroeger stadium met elkaar samen te werken: “Daarom kwamen R-Vent en Aerofoam bij elkaar om de mogelijkheden van dampdicht isoleren uit te werken. We deelden kennis met elkaar over de kansen en creëerden een oplossing waarvan iedereen profijt heeft, met installatiegemak in het achterhoofd.”

Inzetten op thermische isolatie zorgt voor diverse voordelen, waaronder het voorkomen van condensatie en verminderen van geluid. Remco ging verder in op de diversiteit aan positieve eigenschappen: “Een belangrijke eigenschap is de positieve impact op verduurzaming. Een logisch gevolg van het toepassen van isolatie is het beperken van het energieverlies. Maar veel partijen zijn zich niet bewust van hoe groot je winst kan worden. Met het toepassen van 13 millimeter isolatie in een utiliteitsgebouw bespaarden we bijna 12kWh per uur. Daarnaast zorgt het isolatiemateriaal ook nog eens voor meer veiligheid vanwege de betere brandklasse.”

Meer vierkante meters

Vervolgens vertelde Jerôme Corba van Zehnder over het luchtverdeelsysteem ComfoVar Aero. Deze oplossing is volgens hem met name geschikt voor gestapelde woningbouw: “Naast een optimale luchtverdeling en comfort zijn er voordelen te benoemen voor onder andere ontwikkelaars van appartementengebouwen. Een van de eigenschappen van de warmteterugwin-oplossing is namelijk de compactheid. Je realiseert meer vierkante meters gebruiksoppervlak per appartement én zorgt voor een hoge BENG-score. Daarnaast is de oplossing voordelig in onderhoud, een steekproefsgewijze inspectie volstaat.”

Om in 2050 een volledig circulaire economie te hebben en in het komende decennium stappen te zetten naar meer secundair materiaalgebruik, stipte Jerôme het belang van deze klimaatambities aan: “Om hierin het voortouw te nemen leveren we gedetailleerde data met een levenscyclusanalyse (LCA) aan de Nationale Milieudatabase (NMD), in categorie 1. Daarnaast weten we welke grondstoffen we gebruiken en wat de herkomst is. Die informatie brachten we onder in een materialenpaspoort.”

Afbeelding: Remco Hiemstra van Walraven Aerofoam vertelde over de voordelen van thermische isolatie

Kwaliteit en veiligheid

De afsluitende presentatie kwam van Richard van Oudenallen van Wildeboer, die teruggreep op het belang van bouwkwaliteit en -veiligheid. “Met de Wkb worden deze onderwerpen belangrijker dan ooit. Bij renovatie of nieuwbouw zorgen brandkleppen voor een automatische afsluiting van luchtbehandelingssystemen en voorkomen ze brandverspreiding.”

Voor de Wildeboer-brandkleppen werden Environmental Product Declarations (EPD) opgesteld, die de milieueffecten van de oplossingen laten zien. Richard: “Om de installatie toegankelijker te maken, zorgden we voor een handboek en combineerden dat met een prestatieverklaring. We maakten een klep die onderhoudsvrij is voor 25 jaar, afgezien van functietesten. Daarmee sluit je een brandklep eenmaal en open je hem. De test leg je vast in een logboek. Dankzij de eenvoudige installatie en onderhoud, gecombineerd met de lange levenscyclus, leveren we een bijdrage aan toekomstbestendigheid.”

Tekst: Marvin van Kempen