Duurzame discussie, het vervolg
Even voor de duidelijkheid, mensen: columns zijn om te prikkelen, om mensen vanuit een ander perspectief naar bepaalde vraagstukken te laten kijken, om de scherpte te zoeken bij vage discussies of om iets aan de kaak te stellen. Zo ook mijn column van vorige week over ‘The Natural Step’ en Circulair Bouwen. Die heeft nogal wat stof op doen waaien. Kijk bijvoorbeeld hier naar de reactie van Ronald Rovers of hier die van de beweging ‘The Natural Step’. Doel bereikt. Nu hebben we het ergens over.
Ronald heeft ooit het begrip NUL in mijn hoofd geplant. Dat zal zo rond 2008 geweest zijn. Uit die gedachte is uiteindelijk het begrip Nul op de Meter geboren. Ik neem ‘m dus uitermate serieus. Hij bevestigt in zijn reactie gelukkig mijn rekensom. De terugverdientijd van de embodied energy van een bestaande, goed geïsoleerde woning, is twee jaar en inclusief solar zo’n vijf jaar (100.000 kWh energie). Echter, volgens Ronald kunnen we het ons niet permitteren om woningen te isoleren omdat de energie die nodig is voor het maken van de materialen, al het CO2 plafond om onder de twee graden te blijven overschrijdt. Omdat 80% van de embodied energy in zijn sommen wordt veroorzaakt door solar, is dat dus eigenlijk een pleidooi om te stoppen met het maken van solar-panelen. Dat lijkt me geen goede gedachte. Naast wind is er op dit moment geen betere bron van duurzame energie. Laat overigens helder zijn dat ook ik het maken van isolaties bij temperaturen van boven de 1.500 graden Celsius absoluut fout vind. Daarvoor zijn nu voldoende alternatieven voorhanden. Ook het gebruik van gezonde bouwstoffen lijkt me een uitermate nobele zaak om voor te strijden. Of alleen biobased-materialen daarvoor geschikt zijn vraag ik me af. De beschikbaarheid en het daaraan gekoppelde opschalingsperspectief is wat mij betreft maatgevend voor de adaptatie daarvan. Die ontwikkeling gaat uitermate traag en moet zeker niet remmend zijn op het verminderen van de CO2-uitstoot ten gevolge van energieverbruik in de gebouwde omgeving.
Kijk nog maar eens naar de sommetjes. Ik verwijs als het gaat om solar nog maar eens naar een gedegen studie van Jasper Vis die hier is te vinden. En als we het liever over CO2 willen hebben is dat ook goed. Een huis op gas stoot over een levensduur van de zonnepanelen (30 jaar) 185.000 kg CO2 uit. De helft door gasverbruik, de andere helft door electriciteitsverbruik. De uitstoot van zonnepanelen (6600 WP geïnstalleerd vermogen) is over de levensduur 6.187 kg. De uitstoot van de isolatie (met een veel langere levensduur) een fractie daarvan.
Mijn pleidooi lijkt me dus helder. Zo’n vijf miljoen woningen zijn geschikt om, gemiddeld genomen, de CO2 uitstoot met een factor 30 te verminderen door een combinatie van solar en isolatie. Laten we een manier bedenken om gezonde en duurzame bouwmaterialen snel en effectief industrieel op te schalen. Maar nogmaals; dat is een randvoorwaarde bij de opgave die er NU ligt.
Gerelateerde artikelen, events & downloads
Reacties
Met interesse en verbazing lees ik de dialoog tussen Jan Willem van de Groep en Ronald Rovers over CO2 uitstoot gelezen een polemiek over terugverdienjaren, schaarste van materialen en de zin en onzin van snelle CO2 reductie. Ik kan me in deze discussie inhoudelijk niet mengen omdat zoveel kennis over de inhoud zelf me ontbreekt. Maar zo te lezen kunnen de heren die discussie onderling wel zonder mij af. Wat het me overtuigt en dat wil ik delen is dat de factor mens steeds belangrijker wordt. De snelste resultaten op de reductie van CO2 uitstoot en de mooiste terugverdientijd kunnen we mijn inziens behalen als bewoners, A,'s gebruikers, als wij mensen ons energie verbruikt reduceren. We kunnen morgen enorme resultaten bereiken als we een trui aantrekken, de airco uitzetten, de fiets vaker pakken en anders gaan eten. En zie die ontwikkeling heeft zich al ingezet alleen kunnen we erin versnellen. Daarvoor hebben we meer kennis nodig hoe mensen zijn, waar ze positief op reageren en hoe we negatief gedrag zoals het rebound effect kunnen reduceren. Daarvoor is gesprek met mensen nodig en waar ik dat kan doen verkondig ik dat, spreek ik daarover met professionals en bewoners. Het zou fijn zijn daar meer steun in te krijgen. Jan Willem heb ik A, eens een mail daarover gestuurd maar een reactie kreeg ik niet. Ik reageer wel, ik ga graag het debat aan, maar niet primair snij ik de technologie en de daaraan verbonden besluitvorming aan. Er zijn zovelen die dat al doen. Laten we bij onszelf de mens beginnen. Vandaag sprak ik daarover met een grote studenten uit vijf verschillende landen. In de Aziatische landen is het gesprek met de mensen volgens hun nog geeneens begonnen. In andere landen gaaf het vooral om participatie hoe mensen kunnen worden overtuigd om aan overheidsprogrammas mee te doen. Mijn insteek is wanneer gaat de overheid, gaan bedrijven, gaan professionals ons mensen helpen duurzaam te zijn. De terugverdientijd is één seconde en het kost geen bijzonder materialen. Wat het wel kost is moeite. De meer professionals mij daarin helpen de meer mensen we gaan overtuigen. Eén seconde en er staat meer nul op de meter, er wordt geld bespaard en we kopen er uren bij voor onze aarde. Zegt het voort en help me die boodschap uit te dragen en meer onderzoek daarvoor te doen! Fred Sanders
Circa 70% van energie gebruik (verspilling) in de gebouwd omgeving is thermal....dus voor het plaatsen van zonnepanelen "op de dak" eerste over de volgende aub nadenken; -is de dak geschikt om op verantwoorde,pragmatische wijze de isolatie van buitenaf te optimaliseren? -eerste bouwfysische inventariseren, want dit is vaak de belangrikst geisoleerde vlakte in huis en er zijn een aantal pragmatische,betaalbare producten/technieken die, wanneer toegepast op de juist wijze, in aanmerking kan komen.(pv of thermal kan nu of later alsnog altijd bovenop) DENK DUS; -Kan ik zonnepanelen eerste ook op een meer creatief,pragmatische wijze toepassen - rekening houden de superieur eigenschappen van een pv paneel als dakmateriele? bijv,carport,fietshok,(kinderspeel)afdakje,zonnewering,drijvende water vlakte installatie...bedrijf of boerderij dak in de buurt? -Het is net geleden bekend dat de huidige eigen energie opwek afspraken blijven lang staan tot 2024...en de module prijzen zullen blijven dalen op korte termijn door verhoogd productie efficientie/materialen doorontwikkelingen. (internationale expert paneel intersolar juni 2017) Dus.... niet bang zijn om de solar boat effe uit te stellen-die blijft in rondjes terugvaren (net zoals haaien zegmaar ;) -de beschikbaarheid en kosten van hoger qualiteit hagel bestendig(er) glas/glas en smart panelen zullen toenemen (met o.a cellen niveau mppt regeling,monitoring of inverters op module niveau, vergiss niet-monitoring is ZEER gewensed over de lange termijn voor in het geval van garantie/performance diagnose - sommige installateurs blijken nog bang daarvoor....begrijpelijk mar toch nogal frappant) Volgens sommige berichten 65+ % van de pv installaties in NL presteren niet naar wensen - ook is er alsnog wenig discussie over de PID phenomeen in de polder. En nogal zorgwekkend is dat de technische kennis niveau van "verzamel pv op dak acties" is vaak nog veeeel minder dan de financiele engineering en creatief energie erachter. Als voorbeeld- als sub 3000kwh/jaar huishoud betaal ik circa 12c kwh stroom....niet 22c kwh. Dus wat is de afschrijvings termijn voor een pv installatie @ euro 1.20 of meer per wp? (ook bijrekkenen nieuwe omvormer naar ca. 10 yaar, vermogens verlies wegens o.a EVA laag degradatie,schoonmaken, jaarlijkse controle,verzekering ...want faillisament,hagel enzo) ik kom niet uit op de heilige verklaard 4 tot 7 jaar dat momenteel werd zonder nadenken,laat staan besproken rondgeslingered door aspirant ideologen. Make no mistake - PV is phenominale, maar logische inhoud,arithmetic en kritische denken ook zo. - verdiepen eens in de groeiende potentiele van (gevel) bipv want de hollandse academici en product ontwikkelaren verdienen meer aandacht voor deze win/win toepassing...zeker bij gevel isolatie optimaliseren, onderhouds planning, nieuwbouw en openbare ruimtelijk gebouwen. -de renaissance van meer asthetische geintegreerd solar thermal, geoptimaliseerde pvt en bijv innovatief 360 graden nok collectoren zou de keuze voor op dak naar een meer passief thermal richting kunnen leiden - zeker bij een zeer goed geisoleerde woning.Duitsland en Scandinavia beginnen dit iets meer door te krijgen. -"we moet van de gas af" - ik hoor het vaker....maar het lijkt ook vaak een contextloos geschreeuw door nogal inhoudloos commerciele,politiek en ego gedreven individuen(op elke niveau helaas). met een optimaal geisoleerd woning is de warmte vraag dusdanig laag dat een hr ketel alleen hoeft te draaien in de aller koudste perioden (terwijl onze amerikaanse kolen en canadese biomassa centrales barsten om een efficientie boven de 35%te halen .... want niet elke warmtepomp eigenaar kan of willen "smart" opslag ruimte vinden ...en die 2 ton teslas en priussen moeten klaarstaan s'ochtends te vertrekken toch ;) Gas ketel? ja zeker....de nederlandse zuivel en bio-industrie lobby en regering zullen wellicht voor zorgen dat er een overvloed van dieren excrement blijft vlooien voor het doorontwikkelingen van biogas, en daarnast zijn de bestaande gasleidingen een zeer pragmatische manier om stroom op te slaan via syngas/biogas(denk aan grid stability in een toekomst met de hard nodig overvloed aan herniuewbaar energie) - de technologieen/efficienties voor electrolyse/methanisatie gaan in de goede richting....en voor de offgrid gemeenschap is er ook een optie voor hun hr ketel en kookplaat - primagaz verkoopt vanaf dit jaar biolpg als biproduct van hun 2e generatie biobrandstof fabriek in rotterdam. De transport industrie kan in een klap 10 tot 20% co2 verminderen door simpleweg over te schakelen aan gas varianten en dual fuel,veel technologieen liggen klaar - om niet over de opkomst van 48volt hybridisering en warmte recycling te beginnen. En kunnen wij niet beter de methane uitstoot van de smeltende permafrost, of smeltende hydraten veroorzaakt door een opwarmende zee ....gewoon proberen eerste te oogsten en omzetten naar de minder schadelijk co2? Kortom, gas is OOK onderdeel van de schonere toekomst, - en voor wie op de hoogte blijft....de irrationele en inhumaan 21ste eeuw pipeline geopolitiek is de duidelijkste teken daarvan.... ...en last but not least bomen zijn ook heeeel mooie co2 batterijen - niemand gemerkt dat ze onnodig zijn verdwenen hier en daar? Groen tips voor slim mamas en papas; -koop\huur een electrische scooter - je zal verbaaste staan hoe vaak je deze ipv de auto gaan gebruiken want file vermijden,mooie routes, reistijd en investeringskosten zijn zeer aantrekkelijk tegenover een EV...dat kan altijd nog...en je 16 jarige dochter of buurman kan ook een keer van de EV smile genieten en misschien nog meer daarna. -probeer meer vlees vervangers en pas op teveel zuivel, teveel is juist niet gezond...en je EV glimlach kan alleen nog breder hiervan ...leren een beetje koken helpt ook altijd ;) -geef waar logische actieve steun aan alternatief/toekomst en planeet gericht inkomsten vervangings initiatieven voor boeren en zee vissers. -verdiepen als er in de toekomst lokaal warmtenet plannen zijn - deze zijn een groot aanwinst voor het optimaliseren voor decentrale stroom en warmteoppwekking en kunnen direct beinvloeden wat je NU wel of toch niet kiezen. -denk eraan als iedereen hun auto zou ruilen voor een EV- dat globaal gezien zou leiden tot een co2 vermindering van circa 5%....waar beleg je liever je soms zuurverdiende geld? Leren over je eigen Co2 portmonee - get into the big picture. t'is ook nog leuk de energie toekomst is een complex puzzle-wij moeten open blijven en leren ALLE zeilen pragmatische in te zetten en kritische denkvermogen toepassen tegenover totalitair,dubbelzinnig/lobby of politic gemotiveerde uitspraken. Om plagiaat van een beroemd uitspraak te plegen; "the dumb people can often seem so confident ....and many of the smarter ones always seem to remain in doubt" Kortom, misschien meer inbreng door inzichtvol twijfelaars kan de nodig inhoud toe voegen aan de caleidoscope dat de toekomst heet. Contextloos One liners, en ad hominems kan altijd nog. Maar mag dat caleidoscopische uitdaging leuk,intelligent,leerzaam en creatief blijven terwijl de tijd er nog is. En jawel,die is er nog. Last but not least, denk aan de portmonee en schuldvrije wensen van de gewoon burger. Met de juiste aanpak...minder kan ook meer zijn Annon Impke
Het kan veel goedkoper/efficienter door niet te isoleren, maar PV + WarmtePomp + Afgestemd LTV/ZLTV afgiftesysteem. Dat laatste heeft een zeer lange afschrijvingstermijn/goedkoop. De investering in PV + WP voor een gemiddeld NL gezin 7000Wp a 1.00 en 2.000 netto voor een WP+Installatie verdient zich terug in ongeveer 6 jaar volgens gaslicht.com. Ik heb deze combi per 10 januari jl. actief en heb op deze manier een NOM woning.
info van gaslicht.com? sounds like "gaslighting to me. dat is een stroom leverancier. enuh...waar komt al dat stroom op de lange donker winterse dagen om en de doordraaiend warmtepompen en koud evs op te laden en daarna.RIJDEN? natuurlijk ...vanuit gaslicht.com. mijnheer zegt isoleren is niet nodig.weggegooid geld. dus.