Op verschillende locaties in Nederland wordt hard gewerkt aan het verbeteren en revitaliseren van de bestaande woon- en werkomgeving. Nu nieuwbouw nagenoeg stilligt, wegen investeerders en eigenaren bewuster de toekomstmogelijkheden af van bestaand vastgoed. Welke kansen zijn er en hoe sluiten ze aan bij de huidige ontwikkelingen?

Alleen al onze hoofdstad telt 1,5 miljoen vierkante meter leegstaand vastgoed. De afgelopen jaren verschoof de focus van vraag naar aanbod. De huurder is aan zet en het antwoord voor eigenaren schuilt in vastgoed dat de omgeving dient. Koplopers hebben dat begrepen. Zij ontwikkelen vraaggestuurd vastgoed, dat flexibel is, veranderbaar qua functie en comfortabel. Vastgoedinvesteerders en -eigenaren zoeken daarom vaak de samenwerking op met huurders en andere betrokkenen.

Bestaand vastgoed beter benutten

Door aansluiting te zoeken bij de omgeving kunnen meer kansen voor vastgoed worden benut. Bijvoorbeeld door het interieur, de installaties en de buitenste schil van een gebouw zo te maken dat de bouwmaterialen na de gebruiksduur opnieuw gebruikt kunnen worden. Bestaande gebouwen zijn zo niet alleen gemakkelijker aan te passen voor toekomstige functies, op termijn leveren ze ook kostbare grondstoffen op. Voorzichtig wordt dit principe nu ook in wet- en regelgeving toegepast. Sinds het nieuwe Bouwbesluit is het voorafgaand aan een sloop verplicht een grondstoffeninventarisatie uit te voeren. Over een aantal jaren zal het normaal zijn om bewuster met waardevolle grondstoffen in de bouw om te gaan.

Gebouw als grondstoffenbron

Rotterdam Cirkelstad geeft praktisch invulling aan deze principes. Onder het motto: ‘een samenleving zonder afval en zonder uitval’ zet de Maasstedelijke bouwwereld in op hoogwaardig hergebruik van grondstoffen. In de sloop en renovatieprojecten die de samenwerkende partijen realiseren, sluiten ze zoveel mogelijk de kringloop. Ook de sociale component telt mee: het creëren van kansen voor werknemers met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dit voorbeeld krijgt ook in onze hoofdstad een vervolg. Met het initiatief Amsterdam: Circulaire Stad wil de stad eenzelfde samenwerking tot stand brengen.
Binnen de regio worden de bouw-, renovatie- en sloopagenda op elkaar afgestemd. Bij elk renovatieproject wordt eerst uitvoerig onderzocht welke grondstoffen hoogwaardig opnieuw te gebruiken zijn. Maar ook: met welke partners kunnen we ze duurzaam uit elkaar halen, welke lokale producenten kunnen de reststromen weer voor nieuwe bouwmaterialen gebruiken? Grondstoffen zijn dan in te zetten in nieuwe gebouwen of bij renovatie van een bestaand gebouw.

Open samenwerking aangaan

Het oplossingsgericht vermogen op het gebied van duurzaamheid is het grootst in steden. De stad is een bron van innovatie, vaak door kleinschalige initiatieven. Bijvoorbeeld voor decentrale energieopwekking of het hergebruiken en herwaarderen van grondstoffen. Vastgoed moet daarom vooral faciliterend zijn, en eigenaren en projectontwikkelaars moeten flexibeler omgaan met het vastleggen van bestemmingen. Door wereldwijde bewegingen veranderen ketens. Daarvoor is sociale interactie, open samenwerking en communicatie in de breedte nodig. De bouw- en vastgoedwereld moet het denkraam opentrekken en de samenwerking aangaan met andere vakgebieden. Zo ontstaan onverwachte toepassingen en
mogelijkheden voor co-creatie. In Rotterdam en Amsterdam hebben ze dat alvast goed begrepen.

Dit artikel komt van de hand van Michel Baars, bedrijfsdirecteur Ingenieursbureau Search. Het verhaal is verschenen in Duurzaam Gebouwd Magazine #27. Meer lezen? Ga dan naar DuurzaamGebouwd.nl/Duurzaam-Gebouwd-Magazine.