Het is fantastisch! Overal waar je de vakbladen openslaat, PR-campagnes van alle zichzelf respecterende bedrijven in de bouwkolom volgt en elke beurs waar je komt: iedereen is duurzaam.

Er is geen investeerder of eindgebruiker meer te vinden, die in de Programma’s van Eisen of Wensen aan duurzaamheid geen prominente plek geeft. Duurzaamheid in je gebouwen hoort gewoon bij het maatschappelijk verantwoord ondernemen. Dat is pure winst. Voor ons, maar ook voor de volgende generatie.

Maar toch… …bij mij knaagt er iets.

In 1997 studeerde ik af aan de Technische Universiteit Eindhoven; nota bene op het onderwerp ‘duurzame vloersystemen’. Het is pas vijftien jaar geleden. Maar toen was duurzaamheid toch iets voor mensen die, vanuit de toen heersende mores in de bouwwereld, niet echt helemaal 100% goed bij hun hoofd waren. Duurzaam was duur, toch? En daarmee niet realistisch.

Nu, vijftien jaar later, is op de golven van verschillende pioniers duurzaamheid gemeengoed geworden. Zij hebben iets bereikt met hun experimenten. En zoals dat gaat met experimenten, begint het met een goed idee; met soms ook na verloop van tijd het goede resultaat. En zo bouwen we voort aan vernieuwing.

Zoals bij elke ontwikkeling gaat het dan over van de pioniersfase naar de fase van doorontwikkeling en uiteindelijk uitontwikkeling. Zo ook met duurzaam bouwen. Concepten en beloften zijn leuk: mensen willen bewijs; en nog meer: ze willen kunnen winnen van de buurman! Daarom moet je het kunnen meten. Via verschillende meetmethodes heeft ook die kant van de duurzaamheidswereld zich ontwikkeld. En ook daar zien we de beweging langzaam maar zeker overgaan van pionieren – via doorontwikkelen – naar uitontwikkeling.

Duurzaamheid is genormeerd. Met prachtige meetsystemen kunnen we op tal van aspecten duurzaamheidspunten verzamelen die iets zeggen over de duurzaamheid van het gebouw. Er worden labels aan gehangen en prijzen uitgereikt. Deze column begint met het woord ‘fantastisch’. En inderdaad: dit predicaat kun je nu ook letterlijk krijgen: ‘outstanding!’.

Wat zou er dan moeten knagen…?

Nou, dit: duurzaamheid zal zich niet echt fundamenteel ontwikkelen langs de weg van normering en puntenscores. Overigens ook niet via de weg van subsidies. Deze systemen verleggen de energie van innovatiekracht naar bewijsplicht. De gebouwen die we vandaag opleveren zijn echt beter dan die van vijftien jaar geleden. Maar als wij willen dat er over weer vijftien jaar gebouwen worden opgeleverd die weer veel duurzamer zijn dan die van vandaag, dan moeten de pioniers weer aan de bak! Ruimte voor het experiment; ruimte voor ideeën. Pioniers met holistische ideeën over een duurzame gebouwde omgeving, waarin we kunnen leven en voortleven. Nu even geen tijd voor bewijslasten, meetlatten, normen en labels: eerst weer innoveren!

Ik wens jullie daarmee veel succes,
Gerhard Jacobs