Circulariteit is een hot topic in de markt en niet zonder reden één van de drie hoofdthema’s van het Duurzaam Gebouwd Congres. Reden te meer om een van de hoofdsponsoren van het congres, Van Wijnen, te vragen naar haar visie op het gebied van hergebruik van materialen en de toekomst van demontabele gebouwen.

“Als bouwer zijn wij ons bewust van de negatieve impact die onze sector heeft op de aarde. Daarin nemen wij onze verantwoordelijkheid. Op verschillende niveaus ondernemen we stappen om honderd procent toekomstbestendig te worden. In 2025 willen we bijvoorbeeld volledig afvalvrij zijn, waarvoor circulariteit aan de basis staat”, schetst regiodirecteur Peter Hutten van Van Wijnen Noord.

De bouwer wil vanuit een breed perspectief circulariteit bekijken. Hierbij draait het niet alleen om de toepassing van biobased materialen. “Het gaat erom dat we in elke fase van het bouwproces de invloed op onze leefomgeving overwegen voor verleden, heden en toekomst”, vult directeur productie en innovatie Hilbrand Katsma van Van Wijnen Noord aan. “Met ‘verleden’ bedoelen we hergebruik van materialen. ‘Heden’ heeft betrekking op de wensen en het gebruik van nu en ‘toekomst’ op hergebruik en toekomstige generaties.”

Een belangrijke stap naar een volledig circulair gebouwde omgeving is bewustwording van alle stakeholders in het bouwproces. Denk bijvoorbeeld na welke impact het heeft als je een oud pand met waarde voor de omgeving vervangt door een nieuw gebouw. “De voorraad grondstoffen en materialen is eindig”, vertelt Hutten. ”We moeten met de kennis en middelen die er nu zijn op zoek naar toekomstbestendige oplossingen om te bouwen. Dit zijn betaalbare, adaptieve oplossingen met een hoge gebruikskwaliteit, 0% afval en 0% CO₂-uitstoot.”

Dat brengt Van Wijnen op diverse manieren in de praktijk. “Een mooi voorbeeld is Circulair Friesland, een samenwerkingsverband tussen bedrijven, overheden en kennisinstellingen dat zich met concrete projecten inzet voor de Friese economie van de toekomst”, verduidelijkt Katsma. “Dat gaat niet altijd over bouwen en dat hoeft ook niet. Als het om schone energie of afvalreductie gaat, verschilt een bouwproject niet eens zoveel van bijvoorbeeld een festival.”

Een andere ontwikkeling waar circulariteit de boventoon voert is Fijn Wonen. “In Gorredijk bouwden we het prototype op van onze circulaire woning”, licht Katsma toe. “Deze is volledig modulair en remontabel. Vanaf 2020 is deze circulaire bouwwijze de standaard voor alle Fijn Wonen-producten.” Tegelijkertijd wordt ingezet op het meten van circulariteit. “We kwamen terecht bij de Building Circularity Index (BCI) van Alba Concepts. Deze meetmethode stelt de circulariteit van een vastgoedobject vast, door naar materiaalgebruik te kijken en de losmaakbaarheid van materialen.” De mate van circulariteit wordt vervolgens uitgedrukt in een percentage. Doorgaans komt dat percentage in een traditionele woning niet hoger uit dan 10 tot 18%. “De score van het prototype woning in Gorredijk bedraagt 73%.”    

Video: Aan De Loskade, op het voormalige Suikerfabriekterrein in Groningen, experimenteert Van Wijnen met de wijk van de toekomst. 

Voor de toekomst zijn er nog vele mogelijkheden in het kader van afval, de manier van slopen en materiaalgebruik. In dat kader is het project De Loskade in Groningen een interessante invulling vanuit Van Wijnen. “Dit is een zogenoemde pop-up wijk met 46 zogenoemde shortstay woningen, een ‘living lab’ waarin ‘echte’ bewoners ervaring opdoen met duurzame innovaties en biobased materialen”, aldus Hutten. “We hebben hier de kans om te experimenteren binnen ruimere kaders voor wet- en regelgeving. Op het terrein dagen we onszelf en marktpartijen uit om met nieuwe, onconventionele oplossingen te komen voor circulair en toekomstbestendig bouwen. Zo anticiperen we op veranderende gebruikerswensen, zoals compact, betaalbaar en zelfvoorzienend wonen en het ontdekken van een deeleconomie”, besluit Hutten.

Foto's: De Vlecke, Gorredijk, via Van Wijnen