In het Twentse Reutem is een negentiende-eeuwse dwarshuisboerderij gerestaureerd. De combinatie van voorzetwanden, geïsoleerde betonvloer en dakisolatie van PIR-platen resulteert in een uitstekend geïsoleerde gebouwschil. De warmteweerstand van het Rijksmonument benadert de Rc-waarde van een nieuwbouwwoning.

Sterker nog, de Rc-waarde voor dit Rijksmonumentale gebouw ligt ver boven de gebruikelijke norm. Het Rijksmonument uit 1863 is daardoor bijna net zo energiezuinig als een moderne nieuwbouwwoning.

Door achterstallig onderhoud was een grondige restauratie van de historische boerderij onoverkomelijk. De bewoners, de familie Aarnink, hebben met hulp van Monumentenwacht Overijssel-Flevoland een restauratieplan opgesteld. Arie Schuilenborg, adviseur van Monumentenwacht, was betrokken bij de restauratie van de boerderij: ‘Dankzij goede isolatie gaat er weinig warmte verloren en is het binnenklimaat comfortabel. En dat is precies wat de bewoners willen, voor de gasten en voor zichzelf. De keuze voor Xella Multipor was dan ook een vanzelfsprekende: de cellenbetonnen isolatieplaten sluiten namelijk naadloos aan.’

Om het woonhuis en de gastenverblijven bewoonbaar te maken, is isolatie van de schil van de boerderij noodzakelijk. Schuilenborg koos in eerste instantie voor een metal stud-voorzetwand; opgebouwd uit metal stud-profielen, isolatiewol, dubbele gipsplaten en een dampremmende isolerende folie. Dit bleek niet mogelijk te zijn vanwege de houten plafondbalken die op de wanden rusten. Schuilenborg: ‘Het leek me onmogelijk om de profielen en de dampremmende folie naadloos aan te sluiten rond de balken. Het gevolg zou zijn dat zich vocht rond de balk ophoopt en de balken gaan rotten.’

Op een symposium over duurzaam restaureren zag Schuilenborg een betere oplossing: een voorzetwand van Multipor. Alle buitenmuren zijn hiermee aan de binnenkant bekleed. Schuilenborg: ‘De cellenbetonnen isolatieplaten sluiten wél naadloos aan op de balken, waardoor koudebruggen en condensatieplekken zijn uitgesloten. Bovendien is de wand vochtregulerend en op vrijwel elke manier af te werken. Wij hebben gekozen voor pleisterstuc.’ De binnenwanden, die haaks op de buitenmuur staan, zijn voorzien van een warmtereflecterende laag. Dit voorkomt condensvorming op de binnenwand.

Daarnaast waren de oorspronkelijke houten vloeren dusdanig verrot dat het beter was ze te vervangen door geïsoleerde betonvloeren met vloerverwarming. Het dak is geïsoleerd met PIR-platen. Het resultaat van deze isolatie in combinatie met de voorzetwanden van Multipor is een optimaal geïsoleerde gebouwschil.

De voorzetwanden van Multipor in het woonhuis zijn inmiddels geplaatst. De wanden in de deel en de potstal volgen op een later moment. Voor de bouwvak zijn onder meer de dakpannen teruggeplaatst. Na de bouwvakantie wordt het metselwerk afgemaakt en start de afwerking. De oplevering van de gerestaureerde dwarshuisboerderij staat gepland voor december 2012. De logiesverblijven in de potstal zijn medio 2013 gereed.

De historische hoeve Deperman bestaat uit een boerderij uit 1863 met een woonhuis uit 1910, een graanschuur en kapschuur die samen één Rijksmonument vormen. De gevels, gebintconstructie en één sierkamer in het woonhuis hebben specifiek een monumentale status. Kenmerkend is dat de gebouwen, op het voorhuis na, in dezelfde richting zijn gebouwd. Het voorhuis staat haaks op de boerderij en verklaart dit type boerderij: dwarshuisboerderij.