De presentatie van de kersverse Modelovereenkomst Bouwteam DG 2020 belooft een nieuwe, spannende periode van samenwerking in de bouwwereld op te leveren. Met juridische innovaties en expliciete artikelen kan het bouwen aan Nederland een veel harmonieuzer karakter krijgen.

De intenties van de zes sprekers tijdens het webinar klonken eenvoudig. ‘Leuker’ moet het bouwen worden, aldus medeauteur Arno Hoevink (Tauw). En met minder ‘gedoe’, zei Jaap de Koning (Witteveen+Bos). Hij werkte samen met Hoevink, Andrea Chao (Simmons & Simmons), Joost Merema (PRO6 Managers) en Henberto Remmerts (Tauw) in ruim een jaar tijd aan het nieuwe model. Het bouwteam heeft de laatste jaren een revival doorgemaakt en heeft zich verder ontwikkeld ten opzichte van het oude model uit 1992.

Ook omdat de geïntegreerde contracten niet altijd succesverhalen blijken op te leveren, aldus De Koning, was het hoog tijd voor een verbeterd model. Met daarin veel meer aandacht voor het daadwerkelijk en effectief samenwerken. Zo mikken diverse artikelen uit het nieuwe model expliciet op een verbeterde balans en samenwerking tussen opdrachtgever en aannemer.

Webinar

Een en ander werd woensdag 20 mei toegelicht tijdens een inspirerend webinar, geleid door mede-initiator Niels van Ommen (Duurzaam Gebouwd), dat door ruim driehonderd mensen online werd gevolgd. De aandacht voor het nieuwe model was het afgelopen jaar groot en dat bleek ook wel uit vele, zeer accurate vragen.

Een van de juridische innovaties, toegelicht door advocaat Chao, behelst de bilaterale verhouding tussen opdrachtgever en aannemer. Die laatste kan op zijn beurt (net zoals de opdrachtgever) contracten sluiten met zijn onderaannemers, zodat die zo aan tafel kunnen schuiven tijdens de bouwteamfase. De aannemer moet daarbij rekening houden met de afspraken die hij heeft gemaakt met de opdrachtgever in zijn  bouwteamovereenkomst. Daarin is daarom ook sprake van de ‘deelnemers in het bouwteam’.

Ook moeten voortaan start- en eindpunt helder worden beschreven, alsmede de route ertussen. Even duidelijk moeten houding en gedrag in de overeenkomst worden vastgelegd. En wel zodanig dat ook er een gezonde voedingsbodem ontstaat voor de uitvoeringsfase (UAV 2012 dan wel UAV-GC 2005).

Impuls

Hiermee wordt, vervolgde Merema, een oprechte poging gewaagd om het samenwerken in de bouw een impuls te geven. Hij merkte eerder in cursussen ‘bouwteam’ dat er juist op dat punt vraag was naar een actueel model bouwteamovereenkomst. Vorig jaar werd dat al vormgegeven in een consultatiedocument, waarop veel feedback kwam. Met spanning kijken de auteurs nu uit naar de praktijk met de finale versie. Het is een model dat niet onwrikbaar vastligt en maatwerk verlangt. De auteurs mikken op veelvuldige toepassing en inspiratie, om zo vooral die betere samenwerking te faciliteren.

Remmerts vroeg zich daarop hardop af of je een goede samenwerking wel via een contract kunt afdwingen. Remmerts: “Dat wellicht niet, maar je kunt met dit model in ieder geval duidelijk maken wat je van elkaar verlangt en zo een goede samenwerking mogelijk maken. Houd elkaars belangen in het oog, handel proactief en ga bij lastige kwesties gewoon aan tafel zitten. Het zijn allemaal zaken die nu op papier worden vastgelegd, waardoor het makkelijker wordt met elkaar het gesprek aan te gaan als de samenwerking wat minder goed vlot. Aangevuld met de aandacht voor transparantie moet dit model de samenwerking optimaal gaan stimuleren.”

Communicerende vaten

Natuurlijk zijn er ook tal van vragen bij het model te stellen en dat bleek ook wel uit de chat tijdens het webinar. Waar de opdrachtgever in dit model leidend blijft, is het natuurlijk ook de vraag hoe de risico’s en prijs over tafel gaan. In dat verband noemde De Koning als pluspunt van het nieuwe model dat scope, risico’s en prijs als de communicerende vaten samenhangen om tot een uitvoeringsovereenkomst te komen, waar het oude model slechts focuste op de prijs.

Wat moeten overheden dan als die prijs voor de uitvoering van het werk vooraf nog niet vastligt? Onder de huidige aanbestedingsregels, zo doceerde Chao, kunnen overheden echter ook kiezen voor een aanbesteding gericht op kwaliteit met een vast taakstellend budget óf op basis van uurtarieven.

Verder bleek de aansprakelijkheid een heet hangijzer. Uitgangspunt in het model is dat de DNR 2011 ook voor de aannemer van toepassing is, zoals die vaak voor bijvoorbeeld adviseurs geldt. Natuurlijk blijft in het bouwteam overeind dat juist met de kennis van de aannemer op tafel de kans op een beter ontwerp groter wordt, en zeker ook de ruimte voor innovatie en meer duurzaamheid. De Koning: “Juist door open met elkaar over de risico’s te praten, kan de innovatie komen bovendrijven.”

Masterclasses

Het aanbesteden van dit nieuwe model is nog niet vastgelegd, zo bleek uit de online vragenronde. CROW werkt echter wel aan een specifieke leidraad hiervoor, waaraan de auteurs van dit nieuwe model bijdragen. Als het dan eenmaal zover is, mikt het team op meer trots en plezier in het werk, aldus Remmerts. Zijn collega Hoevink heeft dat inmiddels al in diverse projecten met dit model ondervonden. Naast veel enthousiasme proefde hij ook vooral het verlangen van opdrachtgevers en aannemers om echt samen te werken in plaats van tegenover elkaar te staan.

Procesbegeleiding was ten slotte ook een van de issues, wat ook wel aangaf dat deze negentig minuten - natuurlijk - onvoldoende waren om alle ins en outs van het nieuwe model afdoende te behandelen. Vandaar ook dat er samen met de auteurs een vervolg is voorzien via Digitale Masterclasses. Daar leek veel behoefte aan te zijn, want het enthousiasme en vuur van de sprekers (die met gemak 24 uur zouden kunnen vullen) sloeg ook over op de volgers van het webinar. En daarmee kreeg de Modelovereenkomst Bouwteam DG 2020 (hier gratis te downloaden) de aandacht, waardering en start die het model verdient.

Tekst: Ysbrand Visser