We beëindigen een tijdperk van decadentie en we gaan een tijdperk van precisie in.

De generatie ontwerpers en ingenieurs die nu de markt opgaan krijgen een totaal ander referentiekader mee dan de generaties ervoor: hun speelveld wordt voor een belangrijk deel bepaald door klimaatadaptatie, energieneutraliteit en circulariteit. Dat vraagt om scherpte bij de aanpak van bouwprojecten en om openheid voor het loslaten van oude gewoonten.

Bouwers, architecten en adviseurs die vertrouwen op de traditionele aanpak zullen dit als een lastige beperking van oude vrijheden beschouwen. Zij die uit het goede hout zijn gesneden zien hierin juist een unieke kans voor duurzame innovatie en economische heropleving. Het oude model werkt namelijk niet meer en vraagt erom verworpen te worden.

Het kan niet anders of de wereld gaat er geleidelijk heel anders uitzien, en als het aan mij ligt alleen maar mooier. Daarmee bedoel ik niet de energieneutrale nieuwbouw die vanaf 2020 standaard zal zijn, maar juist de bestaande gebouwde omgeving. Ook die moet namelijk energieneutraal worden, en dat zal op veel plekken tot zichtbare aanpassingen leiden.

Voor velen is dit een schrikbeeld, maar ik zie er vooral voordelen van. Met ons project Prêt-à-Loger, waarmee we op de Solar Decathlon 2014 (de Olympische Spelen van de duurzame bouw) verschillende prijzen wonnen, hebben mijn studenten, collega’s Craig Martin en Hans Wamelink en vele partners uit de markt met mij laten zien hoe een energetisch slecht, vochtig en krap rijtjeshuis uit 1960 kan worden gerenoveerd tot een comfortabele, energieneutrale woning waarin vooral de leefkwaliteit enorm is verbeterd. Bezoekers moeten wennen aan de kas aan zuidoostzijde, maar eenmaal binnen zijn ze verkocht.

In het project hebben we gewerkt met marktpartijen die open stonden voor nieuwe oplossingen. Chapeau! Het klimaatconcept van Prêt-à-Loger is een integrale: de afzonderlijke onderdelen zijn niet zozeer innovatief, maar het geheel is dat wel. In een traditioneel proces was nooit gekomen tot de confi guratie van het slimme, bioklimatische concept.

Een klimaatadaptieve, energieneutrale, circulaire gebouwde omgeving vraagt om slimme ontwerpaanpassingen, slimme klimaatsystemen, slimme installaties en slimme netwerken. En vooral om slimme mensen! Maar we vinden toch allemaal dat we dat zijn?