Hoe maken we klimaatbestendige poldersteden?

Hoe maken we klimaatbestendige poldersteden?

Om onze poldersteden klimaatbestendig te maken, kunnen we terugvallen op de traditie van het maken van steden in ons natte gebied: de Fine Dutch Tradition. Dat stelt Fransje Hooimeijer, die op dinsdag 18 oktober op dit onderwerp promoveert aan de TU Delft.

Hoe we in Nederland poldersteden bouwen, is historisch gezien steeds weer verschillend. In de naoorlogse periode bijvoorbeeld, bedwingt men de grilligheid van het grondgebied met technische ingrepen en worden het landschap en de stad rationeel vormgegeven. De 'natuurlijke' condities van het terrein zijn dan ondergeschikt aan het maakbaarheidprincipe.

Maar de negatieve effecten hiervan op het hydrologische systeem komen nu, met het veranderende klimaat, sterk naar voren. Meer en heftigere regenbuien, hogere temperaturen en droogte hebben vooral gevolgen voor het hydrologische systeem: rivieren stromen over of drogen op en steden worden door regenbuien overspoeld. Dat stelt promovenda Fransje Hooimeijer.

Traditie
Ze bracht in kaart wat de invloed van waterhuishouding is geweest op het stedenbouwkundig ontwerp in Nederlandse poldersteden. Een onderwerp dat vreemd genoeg nog nooit systematisch was onderzocht.

Hooimeijer: "Een veel gebruikt begrip in relatie tot het landschap is de Fine Dutch Tradition. Wat dat voor de stad betekent, heb ik onderzocht en gedefinieerd: een dynamische traditie in het maken van stedelijke plannen vanuit het perspectief van het natuurlijke systeem om, op een efficiënte wijze, een grote coherentie tussen het natuurlijke systeem - de hydrologie en grondcondities - en stedelijke ontwikkeling te verkrijgen."

Omslag
Hooimeijer komt tot de volgende perioden die de houding ten aanzien van het natuurlijke systeem reflecteren: natuurlijk, (tot 1000), defensief (1000-1500), anticipatief (1500-1800), offensief (1800-1890), manipulatief (1890-1990) en adaptief manipulatief (1990 tot vandaag).

De omslag naar deze laatste fase begint eigenlijk al in de jaren zeventig. Er komt dan meer aandacht voor het milieu. Zo kregen de natuur en ecologie een plaats binnen de ruimtelijke ordening en de landschapsarchitect werd hiermee een nieuwe speler in de stad, die het water weer gebruikt als ruimtelijk element in de stadsplanning.

Ontdemping
De opmaat van accelererende flower power leidt in de jaren negentig tot de 'adaptief manipulatieve' periode. Na twintig jaar kreeg deze nieuwe maatschappelijke en ruimtelijke tendens vaste voet aan de grond.

Hooimeijer: "Dit proces is nog steeds gaande: de wateropgave wordt via een status van hot item langzamerhand geïntegreerd in maatschappelijke structuren; bovendien speelt dit een grote rol in de klimaatopgave. Het komt meer en meer tot uiting, onder meer met de ontdemping van historische grachten, singels, havens en kanalen."

Prinsenland
"In Rotterdam zijn Prinsenland en Nesselande voorbeelden van deze beweging richting waterproof bouwen", stelt Hooimeijer.

"In Prinsenland wordt met behoud van bestaande landschappelijke structuren, de nieuwe bebouwing ingepast. De al bestaande lintbebouwing wordt gehandhaafd en voor de verkaveling wordt dankbaar gebruik gemaakt van de landschappelijke condities. In Nesselande is het watersysteem een leidend principe en worden de hoogteverschillen die met het bouwrijp maken worden gerealiseerd, ingezet om de gewenste stedelijke kwaliteit te verkrijgen."

Verdraaiing
Een van Hooimeijers conclusies is dat de Industriële Revolutie een belangrijke verdraaiing heeft veroorzaakt. Na de Industriële Revolutie is het perspectief gedraaid naar de maakbaarheid van het systeem en dat heeft in de naoorlogse periode een enorme vlucht genomen.

"Dit zou als een (tijdelijke) breuk in de Fine Dutch Tradition kunnen worden beschouwd, maar dan zou je vergeten dat de kennisopbouw die hiervoor noodzakelijk is, juist dankzij de Fine Dutch Tradition is opgebouwd. Het nieuwe principe voor de toekomstige, klimaatbestendige, duurzame stad zal door de vereende disciplines civiele techniek en stedenbouw gemaakt moeten worden."

Hooijmeijer: "De Fine Dutch Tradition kan daarin opnieuw een interdisciplinaire katalysator zijn waarin het natuurlijke systeem als uitgangspunt een verbindende schakel vormt."

Bron: TU Delft

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c225
'Opname in NMD bevestigt toewijding aan duurzaamheid'

'Opname in NMD bevestigt toewijding aan duurzaamheid'

Categorie 1 producten van ABB zijn nu opgenomen in de Nationale Milieu Database (NMD). De nadruk in deze eerste fase ligt op bekende installatiedozen van ABB zoals ...

Lees verder

c21 c40 c225
'Kies vroegtijdig voor duurzaamheid'

'Kies vroegtijdig voor duurzaamheid'

Op de Klimaattop GO 2024 vindt een gezamenlijke zoektocht plaats. Naar nieuw beleid en ambities om klimaatdoelstellingen in te vullen en naar partijen die uit de ...

Lees verder

c21 c185 c225 c279
Circulariteit stimuleren in de bouw

Circulariteit stimuleren in de bouw

Door materialen en producten te registreren, krijgen ze een identiteit en wordt hun waarde inzichtelijk. Daarmee wordt het onder andere eenvoudiger om te voldoen ...

Lees verder

c21 c225 c265
Innovatie stimuleren voor Net Zero

Innovatie stimuleren voor Net Zero

Nul uitstoot vóór 2050: dát is de ambitie die Dura Vermeer voor ogen heeft en waar hard aan wordt gewerkt. Deze visie vraagt om actie, niet ...

Lees verder

c21 c225
“We verrassen onze opdrachtgevers altijd”

“We verrassen onze opdrachtgevers altijd”

Een groene gevel zorgt voor de integratie van een gebouw in een natuurlijke omgeving en voor een natuurlijke aanblik. Om dat te bereiken dient een architect wel ...

Lees verder

c21 c41 c225 c243
“Oplossingen voor verduurzamen binnen netcongestie zijn er al lang”

“Oplossingen voor verduurzamen binnen ...

Netcongestie: is dat een obstakel, of een kans? Dat laatste, als het aan Duurzaam Gebouwd ligt. We zoeken vooral naar oplossingen om de energietransitie nú ...

Lees verder

c21 c35 c162 c225
Ontdek de toekomst van duurzame innovaties 
mrt20

Ontdek de toekomst van duurzame innovaties 

Extern evenement Ontdek de toekomst van duurzame innovaties voor de gebouwde omgeving tijdens de CFP Innovatiedag! Kom op 20 maart langs bij CFP Green Buildings voor een inspirerende ...

Dit betreft een extern evenement uit het netwerk van Duurzaam Gebouwd

Lees verder

c21 c225 c237 c265
CO2-rapportage zorgt voor strategie, inzicht en actie

CO2-rapportage zorgt voor strategie, inzicht ...

Het inzichtelijk maken van CO2-uitstoot is complex, maar essentieel voor organisaties om te voldoen aan wet- en regelgeving én aan een duurzame toekomst ...

Lees verder

c21 c185 c225
Slimmer bouwen met minder materiaal

Slimmer bouwen met minder materiaal

Het rondetafelgesprek ‘Slimmer bouwen met minder materiaal’ richtte zich op het verminderen van materiaalgebruik en de integratie van duurzaamheid en ...

Lees verder

c21 c162 c225 c243
Bouwpoort: verhelderend perspectief op netcongestie
feb20

Bouwpoort: verhelderend perspectief op netcongestie

Netcongestie is een groeiend probleem in Nederland. Hoe zorgen we ervoor dat we in de maatschappelijke behoeften kunnen voorzien, zoals woningbouw en verduurzaming. ...

Lees verder

c21 c35 c162 c225
Banden versterken tijdens Green Buildings Regatta 
sep05

Banden versterken tijdens Green Buildings Regatta 

Extern evenement Dit belooft een bijzondere editie te worden: de 20e editie van de Green Buildings Regatta! Deze zeilrace is een mooie kans om de banden met klanten of collega’s ...

Dit betreft een extern evenement uit het netwerk van Duurzaam Gebouwd

Lees verder

c21 c185 c225
Versnelling naar volledige circulariteit

Versnelling naar volledige circulariteit

De bouwsector blijft sterk afhankelijk van primaire, niet-hernieuwbare materialen. Dat zorgty voor hoge materiaalgebonden emissies, zoals beschreven in Op weg naar ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up