De technische installatiebranche kan op verschillende manieren bijdragen om enerzijds de klimaatdoelen te halen en anderzijds netcongestie te voorkomen, aldus Pim Loef van Schneider Electric. Door bij te dragen aan energie-efficiëntie, door gedragsverandering te bevorderen en door meer aandacht te besteden aan circulariteit bij technische installaties.

Pim Loef werkt twaalf jaar bij Schneider Electric, waar hij verschillende marketingfuncties binnen het meest duurzame bedrijf ter wereld (uitgeroepen door Corporate Knights) vervulde. Sinds 1 januari 2023 is hij duurzaamheidsmanager bij Schneider Electric en houdt hij zich bezig met het implementeren van het duurzaamheidsbeleid binnen de organisatie in Nederland en met vragen van klanten en partners over verduurzaming. Thema’s daarbij zijn onder meer circulariteit en CO₂-reductie. Ook is hij namens Schneider Electric nauw betrokken bij het Brancheplan Verpakkingen, een beweging om de hoeveelheid verpakkingen in de elektrotechnische branche te reduceren en om de verpakkingen verder te verduurzamen. Verder is hij bezig met een initiatief om de partners van Schneider Electric mee te nemen in de duurzaamheidsaanpak en leidt hij de implementatie van Hoofdstuk 2 van de Sustainability School. Daarbij hoort ook een CO₂-platform dat later dit jaar wordt gelanceerd en dat bedoeld is om de CO₂ van de eigen organisatie in kaart te brengen en te reduceren.

Verdiepen in klimaatverandering

Pim wijst erop dat duurzaamheid en de ESG-doelstellingen al ruim vijftien jaar een centraal onderdeel zijn van de strategie en de aanpak van Schneider Electric. “De duurzaamheidsstrategie is voor de landen concreter geworden  in 2021 toen er een nieuw duurzaamheidsprogramma is gelanceerd. We opereren in meer dan 100 landen en een belangrijk uitgangspunt van het nieuwe programma was om direct impact te maken op de locatie en omgeving in het betreffende land. Dat betekende dat elk land zijn eigen duurzaamheidsinitiatieven moest gaan opstarten en dat er in elk land een lokale aanjager moest komen voor dat programma, die de voortgang bewaakt, de resultaten monitort en ervoor zorgt dat er acties van de grond komen. Het betekende ook dat de ESG-doelstellingen per land integraal werden opgepakt. Met als positief gevolg dat ze lokaal meer werden gevoeld.”

Het nieuwe programma had ook impact op Pim. “Het was voor mij persoonlijk aanleiding me meer te verdiepen in klimaatverandering, in de impact ervan nu en voor toekomstige generaties en in de acties die we nu en in de toekomst moeten ondernemen om onze ambities voor 2030, 2040 en 2050 te bereiken. Dat verdiepen heeft me ervan overtuigd dat het een complexe puzzel is en dat we ons niet kunnen veroorloven nog een paar jaar te wachten.”

Belang van gedragsverandering

Pim vindt dat Nederland de afgelopen jaren mooie en goede stappen heeft gezet in de transitie naar duurzame energie. Hij maakt wel een kanttekening: “We elektrificeren meer maar uit CBS-cijfers blijkt dat de energievraag is afgenomen. Toch zitten we met netcongestie. Dat komt omdat de energie op een moment wordt aangeboden dat de vraag ernaar er minder is (denk aan de zonne-energie die overdag wordt opgewekt). Daarom moeten we ervoor zorgen dat we de energievraag beter over de dag verdelen. Daarvoor is enerzijds technologie nodig en anderzijds het aanpassen van gedrag van consumenten en bedrijven. Bij dat laatste is het cruciaal om het belang van die gedragsverandering goed onder de aandacht te brengen. Als Schneider Electric zetten we daarom in op kennisoverdracht over duurzaamheid, energietransitie en netcongestie richting onze klanten en partners. Dit doen we via evenementen en campagnes en via het curriculum van de Sustainability School.”

Naast kennisoverdracht zijn volgens Pim voor gedragsverandering nog twee componenten nodig: een prijsprikkel en stimulerende wet- en regelgeving vanuit de overheid. “Dat eerste gebeurde mede als gevolg van de oorlog in Oekraïne en de daardoor stijgende gasprijzen. Bij het tweede kun je onder meer denken aan de wet op energie-efficiëntie.”

Pim Loef: "Klimaatverandering is een complexe puzzel en we kunnen het ons niet veroorloven om nog een paar jaar te wachten."

Energie-efficiëntie op gebouw- en gebiedsniveau

Om de gedragsverandering in goede banen te leiden is inzicht nodig in energiestromen. “Met een energiemanagementsysteem kun je op gebouwniveau goed in beeld krijgen waar de verbeterpunten bij energieverbruik zitten. Bovendien kun je daarmee je energiecontract met je energiemaatschappij of netbeheerder beter benutten. Als vervolgens blijkt dat het energiecontract niet toereikend is, stellen we als Schneider Electric als volgende stap voor om op gebiedsniveau te gaan kijken. Bij zo’n gebiedsaanpak koppel je de energie- en informatiesystemen van verschillende bedrijven aan elkaar in een microgrid. Daarbij kijk je hoe je het vraagstuk van vraag en aanbod van elektriciteit in een groter gebied of binnen een gebouw of fabriek oplost.”

Referentiecase energie-efficiënt duurzaam gebouw

Een referentiecase voor wat Schneider Electric verstaat onder een ‘energie-efficiënt duurzaam gebouw’ is onder meer het hoofdkantoor in Hoofddorp dat in 2022 werd gerenoveerd. Daar liep Schneider echter ook tegen praktische uitdagingen aan: “We hebben als ambitie dat ons hele wagenpark in 2030 is geëlektrificeerd. In Hoofddorp hebben we nu 70 parkeerplekken, waarvan 40 voor elektrische auto’s. Omdat de energievraag enorm omhoog zou gaan als alle 40 tegelijkertijd inpluggen, hebben we er een loadmanagementsysteem tussen gezet zodat het energieverbruik niet boven de contractwaarde van de netbeheerder uitkomt. Auto’s worden daardoor slimmer opgeladen. Een auto van een bezoeker krijgt voorrang en wordt snel geladen en een auto van een collega die de hele dag wordt trager geladen om zo aan het einde van de dag vol te zijn. Op deze manier blijft de energie beschikbaar.” Een vergelijkbare referentiecase was EDGE in Amsterdam. “Daar hebben we met energiemanagement en energiebalancing ervoor gezorgd dat het gevraagde vermogen binnen het contractvermogen van de netbeheerder blijft.”

Een ander type referentiecase is het nieuwe gebouw van de RIVM in Bilthoven. Daar was een goede energievoorziening in de laboratoria cruciaal voor de veiligheid. Schneider Electric zette samen met haar partner Elektro Internationaal daarom al haar kennis over energiedistributie in en implementeerde onder meer een noodstroomschakeling. Bij RIVM wordt continu het energieverbruik, de kwaliteit van het netwerk en de actuele status van de installaties gemeten. Alle gegevens komen bij elkaar in het Power Monitoring Expert Dashboard.

Circulariteit bij technische installaties

Daar waar bij circulair bouwen momenteel veel aandacht is voor constructiematerialen, is circulariteit bij technische installaties volgens Pim nog een onontgonnen gebied. “Bij Schneider Electric houden we ons bezig met circulariteit bij het ontwerp en de productie van onze producten. We kijken naar de levenscyclus en kijken of we alternatieve grondstoffen kunnen toepassen met een hoger percentage gerecyclede materialen of staal kunnen gebruiken waar minder CO₂ bij is vrijgekomen. Ondertussen krijgen we vanuit onze klanten ook steeds meer vragen hoe ze circulariteit het beste kunnen invullen tijdens de levensduur van de technische installaties. Het belangrijkste daarbij is de garantie dat de installatie veilig is. Om toch stappen te maken hebben we ons met Schneider Electric in 2022 aangesloten bij Circolektra. Daarbij gaat het om terugname van producten die een aantal jaren geleden in de markt zijn gezet. Die terugname wordt gefaciliteerd door Circolektra die groepenkasten en schakelmateriaal ophaalt, in Rotterdam verzamelt en sorteert en in overleg met Schneider Electric bepaalt wat ermee gebeurt. Daarnaast proberen we met de verschillende brancheorganisaties te ontdekken wat de mogelijkheden zijn voor circulariteit bij de technische installaties.” Pim benadrukt dat dit laatste ook belangrijk is vanwege de aankomende wetgeving rond CSRD. “Daarbij moeten organisaties gaan rapporteren wat ze doen op het gebied van circulariteit.” Schneider Electric heeft al een circulariteitsaanpak voor een vermogensautomaat binnen laagspanningsverdelers. “Die remanufacteren we. We nemen de automaat terug. Vervolgens inspecteren we de automaat en doen we de benodigde aanpassingen en daarna kunnen we de automaat opnieuw op de markt verkopen.”

Tekst Peter Bekkering, Beeld: Schneider Electric