Datadag Gebouwde Omgeving: 'Gebouwen die continu optimaliseren'

Datadag Gebouwde Omgeving: 'Gebouwen die continu optimaliseren'

We gaan van een schaarste naar een overvloed aan energie. Nu maken we nog gebruik van energiesystemen met eenrichtingsverkeer, maar dat verandert naar een web, een ‘internet of energy’. Een belangrijk element om deze transitie door te maken, is maatschappelijke betrokkenheid: “We moeten een nieuwe mindset creëren”, zo bleek uit de Datadag Gebouwde Omgeving.

Volgens Arash Aazami, die het event aftrapte, moeten we alleen nog maar investeren in concepten die uitgaan van 100% hernieuwbare energie. “Daar moeten je ontwerpprincipes op zijn ingesteld. Dat vergt veel van onze creativiteit én van ons lef.” Hij blikte terug op hoe Nederland dat vroeger deed: “Tot aan de industriële revolutie vertrouwden we op hernieuwbare bronnen. We bouwden er bijvoorbeeld schepen mee. In de toekomst gaan we dit beeld weer terugzien. Dan gaan we minder energie verbruiken maar juist meer energie gebruiken.”

Hoe gaan we de energiebehoefte invullen? Aazami noemt het een ‘makkie’. “We hebben er 300.000.000.000 zonnepanelen voor nodig, te realiseren op 1/1000ste van het aardoppervlak. Als je hem zo bekijkt, dan is de opgave niet zo groot, want we hebben naast zonne-energie ook wind-energie en aardwarmte.” Hij legt de nadruk op de duurzame vervaardiging van de zonnepanelen. “Nu zijn er nog zeldzame metalen nodig voor de vervaardiging, maar we kunnen dit ook met lokaal beschikbare en overvloedige grondstoffen oplossen. Daar ben ik van overtuigd.”

Datadag Gebouwde Omgeving: 'Gebouwen die continu optimaliseren'

Maatschappelijke transitie

Technologie is daarom belangrijk om de overgang naar een circulaire en energieneutrale omgeving te faciliteren. Maar het is volgens Aazami niet de hoofdmoot. “De overgang gaat dieper dan het uitzetten van kolencentrales en het aanzetten van zonnecentrales, want we gaan van een systeem van schaarste naar overvloed. Dat waardeer je op een andere manier, dus we hebben nieuwe wetten nodig en het vergt een maatschappelijke transitie.” Ons energiesysteem is op dit moment ontworpen voor eenrichtingsverkeer, dat langzaam naar tweerichtingsverkeer verschuift: een gebouw gebruikt niet alleen energie, maar levert het ook terug aan het net. “Het euvel is op dit moment dat de natuur voor ons de beslissingen maakt over wanneer we de energie opwekken. Door daar minder of niet meer van afhankelijk te zijn, hebben we op alle denkbare momenten een energie in overvloed. Dan leveren we energie aan elkaar.”

Naar de nieuwe werkelijkheid

Wat kan geografische data betekenen in deze verschuiving naar een nieuwe werkelijkheid? Frank de Zoeten van ESRI vertelde over hoe je gebruikmaakt van geografische data voor het nemen van beslissingen om duurzaam te bouwen? Frank de Zoeten van ESRI vertelde vervolgens over wat de geografie kan betekenen in de energietransitie: wat is de waarde daarvan? Hij liet zien dat je met geografische informatiesystemen informatie kunt koppelen. “Daar kun je kaarten van maken met verschillende lagen, die vertellen over onder andere leefomgeving, infrastructuur, grenzen en ondergrondmodellen. Door elementen samen te brengen krijg je een goed beeld van de beschikbare informatie en kun je verbanden leggen.”

Datadag Gebouwde Omgeving: 'Gebouwen die continu optimaliseren'

Wel of geen warmtenet?

Bijvoorbeeld om de energietransitie te versnellen en bijvoorbeeld wijken aan te wijzen die in het bijzonder geschikt zijn voor een warmtenet. “Of het wel of niet aanleggen van een Warmte Koude Opslag (WKO) in een specifiek gebied. Dan wil je een goed beeld krijgen van de actuele situatie in die omgeving om bijvoorbeeld een conclusie te vormen over het wel of niet in de grond kunnen boren.” Het verkrijgen van de data om tot deze inzichten te komen, wordt steeds eenvoudiger en er zijn meer mogelijkheden om het te doen. “Denk aan informatie uit landmetingen en satellietbeelden, mobile mapping en drones- en laserscanning. Met die gegevens kun je bijvoorbeeld uitbeelden welke wijken van aardwarmte gebruik kunnen maken en wat de huidige energielabels van gebouwen zijn. Als je in jouw gemeente mensen wilt bewegen om te verduurzamen, zijn dit waardevolle datakaarten.”

Wie met deze data en kaarten aan de slag gaat, kan wel wat raad bij daad gebruiken. Daarom voorzag De Zoeten de deelnemers van advies: “Zorg dat je de impact van de locatie en geografische patronen begrijpt. Verzamel, structureer en beheer accurate geo-data en details over assets en grondstoffen.” Tot slot liet hij weten dat er op het vlak van augmented reality stappen worden gezet. Meer daarover lees je in het magazine van ESRI.   

De eindgebruiker centraal

Wilfred van der Plas van DWA vertelde vervolgens over hoe je de gebruiker centraal stelt bij het verslimmen van gebouwen. Eerst legde hij de nadruk op de eisen op het vlak van gebouwautomatisering en controlesystemen die naderen. ‘Een bouwwerk, anders dan een woonfunctie, met een verwarmings-systeem of gecombineerd ruimteverwarmings- en ventilatiesysteem met een nominaal vermogen van meer dan 290 kW of een airconditioning-systeem of gecombineerd airconditioning- en ventilatiesysteem met een nominaal vermogen van meer dan 290 kW, heeft met ingang van 1 januari 2026 een systeem voor gebouwautomatisering en -controle’, zo is te lezen op de website van Ministerie van BZK. “Het energieverbruik wordt hierdoor gecontroleerd, geanalyseerd en op basis van die data wordt bijgestuurd.”

Digital Twin

Toen de neuzen dezelfde kant op stonden, ging Van der Plas in op het ‘perfect functionerende gebouw’. Hoe ziet dat eruit volgens hem en welke niveaus zijn er? “Als je bedacht hebt met welke onderwerpen je aan de slag wilt ten behoeve van de gebruiker, dan kun je daar sensoren en platforms op inrichten. Het is niet alleen interessant om data uit een gebouw te halen, maar ook om die gegevens te gebruiken om mee te anticiperen en te optimaliseren.” Een digital twin is volgens hem het ideaalbeeld. “Een gebouw dat continu in zijn meest optimale modus draait.”

Datadag Gebouwde Omgeving: 'Gebouwen die continu optimaliseren'

Living Lab

Verder luistert een slim gebouw naar de omgeving en stelt diagnoses. “Het denkt mee met gebouwexploitanten en houdt rekening met de invloeden van buitenaf, het gebouw en de mens.” Het hoofdkantoor van DWA is daar een mooi voorbeeld van en geldt volgens Van der Plas als living lab. “We hebben een volledige digital twin ervan gemaakt. In deze afbeelding [zie hierboven, red.] zie je het BIM-model en een dashboard met data. Een slim gebouw geeft je onder andere inzicht, draagt bij aan duurzaamheid, beweegt mee in de tijd en draagt bij aan de gezondheid van medewerkers.”

Op de Datadag Ruimte leer je meer over de impact van data en ga je in gesprek over slim beheer in de domeinen spelen, licht en groen. Op de website van Datadag Ruimte lees je meer informatie over het event en kun je je inschrijven.

Zoek verder binnen deze onderwerpen

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c185 c225 c237 c261
Het jaar van de waarheid

Het jaar van de waarheid

2050 is hét jaar. Dan moet de gebouwde omgeving klimaatneutraal, circulair én klimaatadaptief zijn. Terwijl onze sector anno 2024 vooral kijkt naar ...

Lees verder

c21 c41 c185 c225 c261
Digitale transformatie belangrijk bij duurzaamheid in de bouw

Digitale transformatie belangrijk bij duurzaamheid ...

Nu in de bouwsector duurzaamheid in het algemeen en circulariteit in het bijzonder steeds belangrijker worden, ziet de sector steeds meer in, dat een digitale transformatie ...

Lees verder

c21 c225 c261
Kans voor bouwbedrijven in analyseren projectinformatie-data

Kans voor bouwbedrijven in analyseren projectinformatie-data

Eén derde van bouwbedrijven analyseert de verzamelde projectinformatie-data (nog) niet. En 27 procent analyseert op dit moment ook geen data over de voortgang ...

Lees verder

c21 c26 c261 c268
42 houten woningen voor Veenendaal

42 houten woningen voor Veenendaal

In het noordelijk wijkdeel van Groenpoort in Veenendaal-oost realiseert BAM Wonen 42 houten woningen. Centraal in het project Wilgenpoort staan duurzaamheid, circulariteit, ...

Lees verder

c21 c136 c225 c261
Flexibele bouwoplossing van de toekomst

Flexibele bouwoplossing van de toekomst

Het circulaire, biobased en industriële woonconcept Aer van Dura Vermeer vormt een antwoord op het woningtekort in Nederland. Het is een grondgebonden woning ...

Lees verder

c11 c21 c125 c225 c243 c261
Quick wins dankzij energiemonitoring en -management

Quick wins dankzij energiemonitoring en -management

Waar voorheen aardgas de dienst uitmaakte en onze gebouwen van energie voorzag, is er een duidelijke verandering ingezet. Fossiele brandstoffen maken plaats voor ...

Lees verder

c21 c185 c225 c261 c268
Voor optimale, digitale merkbeleving is maatwerk nodig

Voor optimale, digitale merkbeleving is maatwerk ...

Door maatwerk centraal te stellen en de grenzen van de technologie te verkennen, zorgt Unbrick ervoor dat klanten online hun vakantiedroomhuis kunnen kopen. Dit ...

Lees verder

c21 c138 c225 c261
ILS Configurator zorgt voor uniforme taal in de bouw

ILS Configurator zorgt voor uniforme taal in ...

Afgelopen week is een grote wens gerealiseerd op het gebied van digitaal en efficiënt samenwerken in de bouw. Met de nieuwe ILS Configurator, gelanceerd door ...

Lees verder

c21 c125 c225 c243 c261
De toekomst van systemen voor energiemanagement

De toekomst van systemen voor energiemanagement

Hoe gaan we het internet of energy in de toekomst inrichten en welke kwesties moeten daarvoor nog worden opgelost? Die vragen stonden centraal tijdens de drukbezochte ...

Lees verder

c21 c125 c225 c243 c261 c281
Nieuwste oplossingen voor groene waterstofketen

Nieuwste oplossingen voor groene waterstofketen

Waterstof biedt een oplossing voor de uitdagingen van de elektrificatie van de industrie. De ontwikkelingen op dit gebied gaan momenteel heel snel. Blijf daarom ...

Lees verder

c21 c148 c225 c261 c263
‘Het begint met een energielabel, maar het draait om gedrag’

‘Het begint met een energielabel, maar ...

Door de verduurzaming en energietransitie staan installateurs voor steeds nieuwe uitdagingen. Voor een deel van die vraagstukken is energiemonitoring een belangrijk ...

Lees verder

c21 c225 c243 c261 c265
3 manieren om je gebouw te verduurzamen

3 manieren om je gebouw te verduurzamen

Het is geen geheim dat facility management steeds uitdagender wordt. Het managementteam stelt steeds meer eisen met betrekking tot zaken als uptime, efficiëntie ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up