“7 miljoen woningen beschikken over label B of lager”, zo trapte dagvoorzitter Marvin van Kempen de editie van Duurzaam Gebouwd Op Locatie over Renovatie en Transformatie af in De Hangar in Eindhoven. “En in 2050 dienen alle gebouwen energieneutraal te zijn. Dat is een enorme opgave.”

Dit is bij De Hangar nog niet het geval, maar dit pand heeft inmiddels wel een nieuwe functie ingenomen, vertelt voormalig directeur Peter Aarts ontwikkeling- en aannemersbedrijf Woonveste. “Dit gebied was in het verleden een militair vliegveld, maar is inmiddels een vinexlocatie geworden. Dit gebouw geldt nu als sociaal/cultureel centrum van de wijk Meerhoven en huisvest een buurtontmoetingscentrum, een sportschool en een basisschool.”

Oude uitstraling met moderne inrichting

Hij vindt het pand eigenlijk niet in de wijk passen. “Maar de architect heeft er wel iets moois van gemaakt: de uitstraling is behouden gebleven, terwijl de binnenkant aangepast is aan de moderne tijd.” Desondanks heeft hij een punt van kritiek. “Deze wijk is duurzaam, maar de aannemer heeft enkel de destijdse voorgeschreven esthetische- en bouwbesluiteisen aangehouden. Niets meer.”

Overigens was het volgens hem niet eenvoudig om De Hangar te verduurzamen. “Er waren geen bouwtekeningen, dus al doende ondervonden we waaruit het gebouw bestond. Zo zaten de betonnen palen minder diep in de grond dan we van te voren hadden berekend.” Dit gaf hij de aanwezigen dan ook als tip mee: “Verdiep je bij een renovatie of revitalisatie in de materie en gebruik je gezonde verstand.”

Uitdaging ligt bij renovatie en revitalisatie

Daarna kwam Peter Bijvoet van adviesbureau DGMR op het podium. Als bouwfysisch adviseur houdt hij zich ook veel bezig met akoestiek. “De uitdaging vanuit akoestisch perspectief ligt met name bij de renovatie en revitalisatie van maatschappelijk vastgoed”, liet hij weten. “Het komt vaak voor dat gemeenten de eigen culturele organisaties huisvesten in gemeentelijke monumenten of industrieel erfgoed. Bestaande bouw en hoge akoestieke eisen moeten dan veelal samengaan.”

In zijn ogen is een omgeving of een gebouw pas duurzaam als mensen er graag verblijven. Daarom vindt hij dat de akoestische keuze een belangrijkere plaats dient te krijgen in het bouwproces. “Nadat je die beslissing hebt genomen, volgt de keuze voor het materiaal. Die keuze speelt dan niet zo’n heel grote rol op de totale milieubelasting, maar is nog steeds het overwegen waard.”

Volgens hem ligt de crux in de geïntegreerde oplossingen. “Daarmee bedoel ik bouwprojecten zoals het Energiehuis in Dordrecht, het Poppodium Volt in Sittard en de Cacaofabriek in Helmond. Door als akoestisch adviseur slimme keuzes te maken, bijvoorbeeld bij de positionering van een popzaal, filmzaal of muziekruimten, kan een meerwaarde worden bereikt op andere duurzaamheidsthema’s zoals compact bouwen, thermische isolatie en functionele meerwaarde. Trend is dat mensen en daarmee ook opdrachtgevers zich steeds bewuster worden van de akoestiek van een ruimte en meer belang hechten aan een goede akoestiek. Dan kom ik als akoestische bouwtechnicus dus echt tot mijn recht.”

Waar te bezuinigen op energieverbruik

Tot slot vertelde Willem Jan Landman van Paul de Ruiter Architects over het stappenplan om tot duurzame renovaties te komen. Samen met EnergieSprong|Platform31, Arup, Fakton en Bureau Van Miert heeft dit architectenbureau het boek ‘Gebouwen Bewegen’ geschreven, waarin ze ingaan op de winst van duurzame kantoorrenovatie. “De eerste stap hierbij is om te kijken waar je kunt bezuinigen op energieverbruik”, vertelt hij. “Zo zijn hier de lichten nu aan, terwijl de beamer voldoende licht geeft. Een belangrijk uitgangspunt voor duurzame kantoren is dat een kantoor alleen waarde heeft als het geschikt is om goed en prettig in te werken.”

Het boek onderscheidt 4 drijfveren om de gebruikers zo veel mogelijk van dienst te kunnen zijn: economische versus maatschappelijke waarde en korte versus lange termijn. “Bij de economische benadering dient duurzaamheid bijvoorbeeld binnen het budget te blijven, terwijl het meest duurzame kantoor een voorbeeldfunctie heeft.” Landman weet overigens dat duurzaamheid niet stopt bij het gebouw. “Bij enkele nieuwe projecten komen bewoners alleen in aanmerking voor een woning als ze elektrisch rijden en wordt ze de mogelijkheid geboden een abonnement op een elektrische BMW i3 te nemen, die in de gemeenschappelijke garage staat. Daarnaast zijn we met CRH bezig om bakstenen toe te passen van CO₂-opnemend kalkzandsteen.”

Na deze woorden togen de aanwezigen naar het café om te netwerken en te lunchen.

Deze Duurzaam Gebouwd Op Locatie-bijeenkomst werd door 80 deelnemers bezocht en beoordeeld met het totaalcijfer 7.8. De organisatie van het event werd beloond met een 8,1. Bekijk de volledige factsheet, de foto’s en de presentaties op de terugblik-pagina.