Circulaire economie, lukt het deze keer?

Circulaire economie, lukt het deze keer?

“25 jaar gelden heette het recycling, 10 jaar geleden Cradle-to-Cradle en nu dus circulaire economie”. Bas van de Griendt verwoordde het treffend in zijn tweet begin januari. Inderdaad, circulaire economie lijkt oude wijn in nieuwe zakken te zijn.

Hoe je het ook noemt: de vraag is hoe dat (her)gebruik van materiaal een blijvende duurzame strategie kan worden, in plaats van een zo nu en dan opkomende hype. Zou het met ‘circulaire economie’ deze keer wel lukken? Naar mijn mening zijn daarvoor enkele cruciale veranderingen nodig.

Klimaattoppen zijn zelden een succes gebleken en dat heeft 2 reden. Allereerst door te veel focus op ‘daar en later’ en te weinig op ‘hier en nu’. Daarnaast door het ontbreken van een persoon of organisatie die afgerekend kon worden op het resultaat: acties in verslagen waar ‘allen’ achter staat, worden door niemand uitgevoerd.

Hoewel de laatste klimaattop, in Parijs, ook met gemengde gevoelens werd onthaald, was er toch meer een algehele sense of urgency te bespeuren. Hoe kwam dat? Simpel. China heeft te maken met extreme smog, in Nederland zakt Groningen weg, de Verenigde Staten is klaar met de olie uit het Midden-Oosten en ga zo nog maar even door. Het gaat niet meer om zielige zeehondjes op een wegsmeltende Noordpool. Het gaat om pijn die we zelf voelen, hier en nu.

Circulaire economie als zielig zeehondje

Het verhaal over circulaire economie is nu nog te abstract en idealistisch. Architect Thomas Rau wijst er terecht op dat we slechts 1 planeet hebben waar we te gast zijn. Maar het blijft, om met de woorden van voormalig minister Pieter Winseminus van VROM (het huidige ministerie van Infrastructuur en Milieu, red) te spreken, bij een preek. Net als bij de zeenhondjes zijn we onder de indruk van het verhaal, maar gaan daarna weer over tot de orde van de dag. Het is nog te ver van ons bed. De bewustwording is er en is ook belangrijk. Maar zolang we het tekort aan grondstoffen niet aan den lijve in prijs of moeite ondervinden, blijft het slechts bij woorden.

Een zweepje?

Om bij Winseminus te blijven: naast de preek zijn ook een zweep en een ‘peen’ nodig. Er is behoefte aan aanwijsbare en tastbare voordelen of beloningen voor circulair handelen (peen) en/of tastbare en aanwijsbare nadelen voor mensen die de circulaire regels aan hun laars lappen (zweep). Denk bij dat laatste bijvoorbeeld aan het niet krijgen van een bouwvergunning of hogere belasting op afval. Daarnaast is een verschuiving van belasting op arbeid naar belasting op grondstoffen wenselijk. Want: als grondstoffen duurder worden en de arbeid om het te verwerken goedkoper, wordt automatisch gezocht naar efficiëntere manieren om met de grondstoffen om te gaan. Dat geldt ook wanneer leveranciers verplicht worden om hun verpakkingsmateriaal terug te nemen.

GPR en BREEAM zijn niet genoeg

Circulariteit (of hoe je het ook wilt noemen) moet daarnaast veel prominenter aanwezig zijn in de markt. “Maar het onderwerp grondstoffen zit toch in de integrale tools van GPR en BREEAM?” hoor ik u vragen. Dat klopt, maar wel als klein onderdeeltje in een veel groter geheel.

Als het gebrek aan grondstoffen echt een knelpunt worden, en ik denk dat dat zo is, dan moet het veel meer aandacht krijgen. Dat betekent dus dat we keuzes moeten maken en daarmee andere zaken af laten vallen. De overheid – en niet de markt – moet dan zorgen voor 1 standaard. De EPN uit de jaren ‘90 bewijst, ondanks haar gebreken, dat dit als enige echt werkt. Het was de standaard, had focus en zorgde voor duidelijkheid. Voor een succesvolle circulaire economie zou er een soortgelijke standaard moeten komen.

Een circulaire economie gaat dus alleen lukken als ons circulaire handelen tastbaar en voelbaar voordelen oplevert. Daarnaast moeten we werken aan 1 standaard. Daar ligt daar een grote taak voor de overheid. Vooralsnog zijn genoemde voorwaarden nog onvoldoende aanwezig. Als de nieuwe regering na kabinet-Rutte II hierop niet expliciet in gaat, zetten heeft Bas van de Griendt voor zijn tweet over 10 jaar weer een nieuwe naam voor het zelfde onderwerp. Oftewel: we dronken een glas, we deden een plas en alles bleef zoals het was.

Gerelateerde artikelen, events & downloads

c21 c140 c185 c225
Akoestische oplossingen behalen duurzaamheidsstandaard

Akoestische oplossingen behalen duurzaamheidsstandaard

De wereldwijde duurzaamheidsstandaard Cradle to Cradle geeft ontwikkelaars, architecten en aannemers mogelijkheden om duurzame materiaalkeuzes te maken. Het toepassen ...

Lees verder

c21 c140 c225 c260
Hoogwaardige spouwmuurisolatie versnelt transities

Hoogwaardige spouwmuurisolatie versnelt transities

Kan hoogwaardige spouwmuurisolatie een bijdrage leveren aan de circulaire transitie en de verduurzaming van de bestaande woningvoorraad versnel invullen? “Ga ...

Lees verder

c21 c40 c140 c225 c237 c276
Klimaatdoelstellingen overtreffen met lef en vernieuwende samenwerkingen

Klimaatdoelstellingen overtreffen met lef en ...

Een duurzaamheidsvisie maakt pas impact als het in de praktijk gestalte krijgt, in de vorm van innovatie, projecten en nieuwe samenwerkingen. Knauf sprak de ambitie ...

Lees verder

c21 c140 c225 c243 c265
Zeventiende editie Green Buildings Event: ‘Duurzaam in één dag’

Zeventiende editie Green Buildings Event: ‘Duurzaam ...

Op 11 april aanstaande is het tijd voor alweer de zeventiende editie van het Green Buildings Event, met als thema ‘Duurzaam in één dag’. ...

Lees verder

c21 c140 c185 c190 c225
Deal circulair slopen met 37 partijen

Deal circulair slopen met 37 partijen

In de Circulaire Deal Secundaire Bouwmaterialen Noord-Holland Noord worden afspraken gemaakt over het circulair slopen van gebouwen. Circulair oogsten moet volgens ...

Lees verder

c21 c140 c225 c243
Volgende stap in verduurzaming elektriciteitskabels

Volgende stap in verduurzaming elektriciteitskabels

Om de plastic mantels om de elektriciteitskabels te verduurzamen, koopt Enexis kabels in waarvoor gerecyclede plastics zijn bijgemengd. De stap is mogelijk dankzij ...

Lees verder

c21 c40 c140 c225 c265
MIAVamil 2024: 217 miljoen euro voor milieuvriendelijke investeringen

MIAVamil 2024: 217 miljoen euro voor milieuvriendelijke ...

Het budget voor de MIA\Vamil, dat investeren in innovatieve en milieuvriendelijke bedrijfsmiddelen extra aantrekkelijk maakt, bedraagt € 217 miljoen voor 2024. ...

Lees verder

c21 c140 c185 c225 c260
'Circulaire economie heeft momentum'

'Circulaire economie heeft momentum'

Uit onderzoek van ABN AMRO blijkt dat de bouw een stuk milieuvriendelijker kan worden als we meer met vezels van vlas en hennep gaan doen. Maar in de dagelijkse ...

Lees verder

c21 c140 c225
Circulair inductiesysteem krijgt bekroning

Circulair inductiesysteem krijgt bekroning

De inzet van hernieuwbare grondstoffen in het Hertalan Easy Cover (FR) circulair inductiesysteem van Carlisle Construction Materials BV is bekroond met de Rethink ...

Lees verder

c21 c40 c140 c225 c243
Primeur: eerste CO2-negatieve gevelsteen

Primeur: eerste CO2-negatieve gevelsteen

Vandersanden komt met de eerste CO2-negatieve gevelsteen onder de naam Pirrouet, dat bij het uitharden 60 kilogram schadelijke broeikasgassen opneemt. De steen ...

Lees verder

c21 c140 c185 c190 c225
Zo pas je de gelijkwaardigheidsbepaling in de praktijk toe

Zo pas je de gelijkwaardigheidsbepaling in de ...

In 2050 wil Nederland volledig circulair zijn. Een van manieren om dit te bereiken, is het zo goed mogelijk hergebruiken van materialen, producten en installaties. ...

Lees verder

c21 c140 c190 c225 c243
Forse CO2-uitstoot productie zonnepanelen stijgt verder

Forse CO2-uitstoot productie zonnepanelen stijgt ...

Bij alle positieve berichten over de enorme hoeveelheid energie die zonnepanelen opwekken, past een stevige kanttekening. De productie ervan is verre van smetteloos ...

Lees verder

Reactie plaatsen

keyboard_arrow_up