Leiden Universiteit wil zich profileren als een duurzame organisatie. Onder meer door haar CO₂-voetafdruk met 50% te verminderen.Duurzaam vastgoedonderhoud speelt daarin een belangrijke rol. We spreken met Léon de Roode, projectleider installatietechniek en Jeroen van Waijenberg, energie – en duurzaamheid coördinator, hoe duurzaam onderhoud en beheer in de praktijk wordt gebracht. In deel 2 vertelt Leiden Universiteit meer over de gevolgen van een ESCo voor de organisatie en geeft zij tips aan andere eigenaren op het gebied van EPC.

8. Wat zijn de gevolgen van een ESCO voor jullie organisatie?

De Roode: “Een prestatiecontact leidt in de praktijk tot meer beheersuren bij de opdrachtgever. Feitelijk hebben we meer mensen nodig om de prestaties van alle gebouwen goed te kunnen monitoren. Ook om je kennis up-to-date te houden, is investering in nieuwe kennis nodig. Maar wij zitten ook in een spagaat. Onze corebusiness is onderwijs en onderzoek, we zijn geen installatiebureau of iets dergelijks. We kunnen dus niet alles zelf blijven doen. Om grip te houden op het proces en de kwaliteit voeren we steekproefsgewijs controles uit. Ook hebben we wekelijks praktisch werkoverleg met de aannemers. Op andere momenten vinden er de nodige evaluatiemomenten plaats.”

9. Nederland wil na 2050 vrij van aardgas zijn. Hoe spelen jullie daar als grootverbruiker op in?

Waijenberg: “Wij zijn deelnemer aan de Meerjarenafspraken energie-efficiëntie (MJA3) en we maken elke vier jaar een Energie-Efficiencyplan. De omslag naar duurzaam speelt daarin een voorname rol. We onderzoeken via de ‘total cost of ownership’ (TCO-methode) of we warmte– en koudeopslag kunnen toepassen bij de gebouwen van de faculteit Geesteswetenschappen. Daarin staan we voor de keuze of we voor een groot systeem kiezen voor meerdere gebouwen of kleinere WKO-systemen voor een gebouw afzonderlijk."

De Roode: “Zonder gas verwarmen is de toekomst, maar we zijn afhankelijk van de bouwfysica. Ik schat in dat op dit moment slechts 10% van onze gebouwen geschikt is om zonder gasaansluiting te verwarmen.”

10. Jullie waren een van de eersten in Nederland met een WKO. Daar is veel lering uit getrokken?  
De Roode: “Ik denk dat half adviserend Nederland van ons WKO-systeem heeft geleerd (lacht). Als techniek werkt een WKO perfect. Maar het beheer van installatie kost veel tijd en aandacht. Zodra de aandacht verslapt, dan raakt het systeem binnen 1 jaar weer in onbalans. We hebben vooral geleerd hoe het níet moet. Dat is letterlijk een kostbare les. Continu beheer blijft nodig. Na de afgelopen zeer milde winter en relatief warme zomer, raakt het systeem weer in onbalans. We zijn nu plannen aan het ontwikkelen om het nóg slimmer in te regelen.”

11. Tenslotte, hebben jullie nog tips aan andere eigenaren op het gebied van EPC?
De Roode: “Zorg voor een onafhankelijke visie over de inhoud van het contract. Wij hebben bijvoorbeeld de stem van onze technisch beheerders zwaar mee laten wegen in de inhoud van het contract. Neem en houd dus zelf de regie in handen. Hier gebeurt niets zonder dat een eigen medewerker daar een oordeel over heeft. Marktpartijen mogen geld aan ons verdienen. We gunnen ze dat, maar het moet wel binnen de perken blijven. We zijn er ons van bewust dat er publiek geld wordt uitgegeven.”

Cijfers Leiden Universiteit

• Ca. 55 panden.
• Op de vastgoedafdeling werken ca. 35 medewerkers, waaronder 7 technisch beheerders.
• De totale bruto vloeroppervlakte is 455.000 vierkante meter.
• Totale huisvestingslasten: €41,4 miljoen (2015); de energierekening wordt niet intern verrekend.
• De universiteit verbruikt 541.000 GJ aan energie (2015). Ter vergelijking: een huishouden op stadsverwarming verbruikt 35 GJ.
• Totale WOZ-waarde vastgoed: €323,7 miljoen (prijspeil 2015).
• Totale vastgoedinvesteringen in 2015: €43 miljoen, waarvan €37 miljoen in nieuwbouw, de Gorleaus Building van de Science Campus, gecertificeerd met een BREEAM-NL ‘Very Good’.

Doelstellingen uit het Milieubeleidsplan (2016)

• Reductie van de CO2-voetafdruk met 50% door o.a. in te zetten op warmte– en koudeopslag in plaats van gasgestookte ketels.
• Uitvoeren nulmeting voor 25 gebouwen op basis van certificeringsmethode BREEAM-NL In Use.
• In 2017 wordt 100% van het elektraverbruik vergroend met GVO’s van Nederlandse Wind.
• In 2018 wordt 0,5% van het totale elektriciteitsverbruik (44.000 MWh) door de universiteit zelf opgewekt met behulp van zonnepanelen.
• In 2017 wordt 100% van het gasverbruik vergroend d.m.v. VER’s van een Cookstove project in Kenia.
• De meest genomen maatregelen zijn: vervanging van conventionele verlichting door HF-VSA TL of LED-verlichting; vervanging van oude CV-ketels door HR107 CV-ketels; aanpassing van installaties, zoals luchtbehandeling, warmteterugwinning en meet- en regeltechniek; toepassing van isolatie; inkoop groene stroom.

Dit artikel is geschreven in opdracht van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland RVO.nl. RVO.nl ondersteunt het verduurzamen van vastgoed, implementatie van energiewetgeving en het werken met Energieprestatiecontracten vanuit het Europese programma GuarantEE, een samenwerking van 14 Europese partners. Meer informatie: www.rvo.nl/esco, www.rvo.nl/epc-facilitators en http://guarantee-project.eu. Lees ook deel 1 van het artikel 'Best practice: Leiden Universiteit'.

Foto bovenaan: By Tubantia (Own work) [GFDL (http://www.gnu.org/copyleft/fdl.html) or CC-BY-SA-3.0 (http://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/)], via Wikimedia Commons

Auteur: Wessel Simons