De belangrijkste oorzaak van dataverlies in projecten is fragmentatie van partijen die aan het bouwproces meewerken. BIM legt deze versplintering bloot en helpt tegelijkertijd om de samenwerking te verstevigen. Het materialenpaspoort kan alleen een opmars maken als gebouwinformatie compleet is.

“BIM is een black box: iedereen praat erover en wil weten wat erin zit. Maar hij is moeilijk open te krijgen”, trapt BIM-specialist en moderator Léon van Berlo van TNO af. “Data stuurt steeds vaker de bouwindustrie aan. Daarbij is informatie over de hele levenscyclus van een gebouw in trek.” In Amerika wint Construction Operations Building Information Exchange (COBie) snel aan populariteit. “Dit dataformaat is daar hot. Het model richt zich op gebouwinformatie in plaats van 3D-modellering. Je vindt er onder andere gegevens als garantie, vervangingsonderdelen en onderhoudsschema’s.”

Ons kapitaal vastleggen

Gebouwinformatie is ook noodzakelijk om processen te verbeteren. Dat werd duidelijk uit de presentatie van RAU-architect Marijn Emanuel. “Het is bijzonder belangrijk dat je inzichtelijk maakt welke materialen er in een gebouw zitten. We willen zoveel mogelijk grondstoffen hergebruiken en onze vastgoedvoorraad is de materialenbank”, legt hij uit. Naast Alliander heeft gemeentehuis Brummen een materialenpaspoort. “Dat is de toekomst. De aarde is een eindig materialendepot en daarom moeten we de continuïteit borgen door ons kapitaal vast te leggen.” Zowel leveranciers als opdrachtgevers profiteren van het vastleggen van data. Dat weet ook directeur productmanagement Ronald de Graan van KUBUS. “Leveranciers mogen hun materialen weer terugnemen, dus zij profiteren van de toepassing van toekomstbestendige materialen. Opdrachtgevers kunnen flexibeler huisvesten en hebben een duurzamer gebouw met gegarandeerde prestaties voor een bepaalde periode.”

BIM-specialist en moderator Léon van Berlo van TNO

BIM kan een grote bijdrage leveren aan het inventariseren van materialendata en het optimaliseren van dit proces. “Dan moet je wel integraal met elkaar de opgave aangaan en in een vroeg stadium inspanningen leveren. De tools die ondersteuning kunnen bieden, zijn ruimschoots beschikbaar”, verzekert hij de bijna tachtig deelnemers. “Zo is het eerder genoemde COBie beschikbaar en raad ik het gebruik van BIMcollab aan. Dit platform richt zich op de samenwerking tussen bedrijven in bouwprojecten en is ontworpen om issues tijdig te communiceren. Ook Solibri is een interessante tool, daar kun je onder andere een BREEAM-check mee uitvoeren. Zo weet je snel of je wel of niet de eisen haalt van deze certificeringsmethodiek.”

BIM-adoptie in Nederland: hoog!

Veel partijen in Nederland blijken al gebruik te maken van BIM-tools. “De adoptie van dergelijk gereedschap is hoog in ons kleine kikkerlandje, ten opzichte van andere Europese landen. Met bijna zestig procent behoort onze bouw- en vastgoedsector tot de koplopers.” Ook consultant en BIM specialist Toine Bullens van Brink Groep onderstreept dat het gebruik van BIM in Nederland in ontwikkeling is. “Toch zien we nog steeds dat gebouwinformatie ongestructureerd wordt opgeleverd in grote stapels ordners, al dan niet digitaal. Daar moeten we vanaf”, vindt hij. Een oorzaak voor het niet in orde hebben van een digitaal archief met vastgoedinformatie schuilt in de fragmentatie van de bouw. “Opdrachtgevers zijn voor de oplevering van informatie afhankelijk van steeds wisselende opdrachtnemers met telkens andere informatiestructuren. Daardoor is het beheren van informatie lastig en raken databases snel onvolledig en verouderd. Dit heeft herhaaldelijk hoge inventarisatiekosten tot gevolg om het dossier weer op orde te krijgen.”

RAU-architect Marijn Emanuel

Voor het informatieproces is het belangrijk om relevante informatie op te nemen in het BIM. “Bepaal een strategie bij het toepassen van een BIM. Inventariseer naar aanleiding daarvan de informatiebehoefte en betrek hier relevante stakeholders bij.” Ook de opdrachtgever kan bijdragen aan het informatiemanagementproces. “Wijs vanaf de initiatiefase al op BIM en integreer eisen en randvoorwaarden ten aanzien van de informatielevering in het contract. Ik zie nog te vaak dat BIM niet is verankerd in overeenkomsten. Begin op tijd met het formuleren van een kader voor het informatiemanagement in een project. Zet het zwart op wit.”

Materialenpaspoort daagt leveranciers uit

Daar is adviseur bouwconcepten Peter Musters van VBI het mee eens. “Naast de toepassing in een vroeg stadium is standaardisatie van groot belang. Dat merken we ook bij de nieuwbouw Sensata te Hengelo, een ontwikkeling van Schröder Vastgoed. Een materialenpaspoort is een van de speerpunten van deze ontwikkeling, net als de toepassing van innovatief beton.”

Het duurzame beton dat in deze ontwikkeling centraal staat is een wapenfeit van diverse vertegenwoordigers uit de betonbranche. “Gerard Schröder sprak op Building Holland 2015 met MVO NL af om hierin met die vertegenwoordigers tot het uiterste te gaan. Ook de materiaalscore voor Materialen binnen BREEAM was een doorn in het oog. Met  duurzame betonsamenstellingen waaronder de VBI ‘groenlijn’ zijn we van minder dan 50%-score naar 75% gegaan, een flinke verbetering. Zelfs cementloze kanaalplaatvloeren zijn als pilot toegepast , een doorkijkje gevend naar nog verdere toekomstige mogelijkheden in CO₂-reductie.”

Het project lijkt niet alleen een paradepaardje te worden als het gaat om deze innovatie: leveranciers blijven langdurig betrokken bij de ontwikkeling. “Wij tonen maatschappelijke verantwoordelijkheid omdat we een retourafnamegarantie geven voor de vloeren. Wanneer het gebouw op die locatie niet meer nodig is kunnen de componenten elders gebruikt worden. En als de vloeren daarna niet langer nodig zijn, nemen we deze terug. Die incentive om buitengewone kwaliteit te leveren doordrenkt de markt steeds vaker. Daar danken we gebouwen als grondstoffenbanken voor.”

Terugblik

Bekijk voor meer informatie over Duurzaam Gebouwd Op Locatie: BIM de terugblikpagina.