Duurzaam Gebouwd breidt haar kennisplatform aanzienlijk uit door de toetreding van het Hoogheemraadschap van Rijnland. Dit waterschap omvat grofweg het gebied van IJmuiden en Amsterdam tot Gouda en Wassenaar en kent een veelheid aan taken. Om de omslag naar ‘duurzaam’ en ‘circulair’ te maken, wil Rijnland graag de kennis uitbreiden die het platform Duurzaam Gebouwd biedt.

Het is een diverse reeks van taken en kwesties, waarvoor Rijnland staat, zo beluisteren we bij assetmanager Waterketen Peter van der Haven. De kerntaken zijn eenvoudig te omschrijven met ‘zorgen voor droge voeten en schoon water’. Daarbij richt Rijnland zich op:

• waterveiligheid (dijken);
• voldoende water (bij neerslag én droogte);
• schoon water (waterkwaliteit, o.a. zwemwater);
• afvalwaterketen (zuiveren van rioolwater).

Bij het boezemgenaal in Katwijk wordt plastic uit het water verwijderd.

Droge voeten

Die droge voeten zijn in Rijnland geen sinecure. Het gebied ligt pal achter de kust en vrijwel helemaal onder zeeniveau. Er is bovendien niet alleen sprake van bodemdaling, maar ook van grote hoogteverschillen (van soms meer dan vijf meter). Door de klimaatverandering heeft ook Rijnland te maken met uitdagingen als felle buien en droogte, zodat het op een gewenst peil houden van de waterstand steeds belangrijker wordt. Met, niet te vergeten, het daarbij behorende onderhoud van watergangen en gemalen. Naast schoon water is verder ook verzilting vanuit de Noordzee, via het grondwater, een kwestie die in Rijnland speelt.

Doelen

In het verlengde van de verschillende klimaatakkoorden noemt Van der Haven enkele concrete doelen van Rijnland:

• 49% CO₂-reductie in 2030 en emissievrij in 2050;
• 50% reductie van de inkoop van primaire grondstoffen in 2030 en volledig circulair in 2050;
• energieneutraal in 2030;
• stimuleren biodiversiteit.

Een actueel voorbeeld van de verduurzaming van de activiteiten in Rijnland is het emissieloos baggeren in de Langeraarse Plassen. Uit de noordelijke plas van het gebied wordt 380.000 m³ bagger verwijderd om de waterkwaliteit te verbeteren. Dat gebeurt met een elektrische baggerzuiger. Daartoe wordt midden in de plas met een elektrische kraan een slibvang gegraven, waarna die grond wordt gebruikt voor een nieuwe natuurzone. Ook uit de zuidelijke plas wordt 50.000 m³ bagger elektrisch verwijderd.

Medicijnresten

Een project met een heel ander karakter betreft het verwijderen van medicijnresten uit het rioolwater. Sinds september 2021 zuivert Rijnland op een afvalwaterzuivering in Leiden het afvalwater van medicijnresten. Met de PACAS-installatie die deze extra zuiveringsstap mogelijk maakt, is Rijnland het eerste waterschap dat deze techniek toepast. PACAS staat voor Powdered Activated Carbon in Activated Sludge, een innovatieve manier om met poederkool de verwijdering van microverontreinigingen te verbeteren.

Rijnland heeft ook veel aandacht voor biodiversiteit, wat wel blijkt uit deze video:

Andere projecten betreffen onder meer een circulaire baggertool, duurzaam malen met een slimmer aansturingssysteem en hergebruik van doorspoelinstallaties en plantmateriaal (via een rietbank). Verder is Rijnland trots op haar Landbouwportaal dat de agrarische sector helpt om toekomstgericht en waterbewust te ondernemen. In het verschiet ligt ook nog nieuw- en verbouw van de afvalwaterzuivering Haarlem Waarderpolder (foto boven) met extra aandacht voor duurzame aspecten.

Korrelslib

Voor de productie van warmte en elektriciteit gebruikt Rijnland ondertussen ook biogas afkomstig uit rioolslib. Er loopt nog een project om die slibvergisting verder te maximaliseren. Verder wordt er ook met veel diverse partners gesproken over de winning van warmte uit afvalwater. Zo is de TU Delft één van de samenwerkingspartners, waarmee wordt onderzocht of met de zogeheten korrelslibtechnologie afvalwater uit de Harnaschpolder kan worden gezuiverd. Samen met Witteveen+Bos wordt ten slotte een serie pilotstudies uitgevoerd om ook meer circulair te gaan werken.

Duurzame opwekking van elektriciteit op het terrein van de afvalwaterzuiveringsinstallatie in Katwijk.

Rijnland wil uiteindelijk graag met Duurzaam Gebouwd en haar partners samenwerken om de omslag naar ‘duurzaamheid en circulariteit’ te vergemakkelijken en te versnellen. Rijnland hoopt en verwacht via Duurzaam Gebouwd veel meer kennis te vergaren die kan bijdragen aan het realiseren van haar eigen klimaatdoelen in 2030 en 2050.

Lees ook: Hoogheemraadschap van Rijnland stijgt van plaats 11 naar plaats 2 (duurzaamste publieke aanbesteders).

Tekst: Ysbrand Visser
Afbeelding: Hoogheemraadschap van Rijnland (Rijnland.net)