Het streven naar duurzaamheid is inmiddels gemeengoed. We willen het allemaal, of we vinden in ieder geval dat we het moeten willen. Het begrip is ook al lang de geitenwollensokkensfeer ontstegen. Maar nu. Velen storten zich op innovatieve technische oplossingen om energie te besparen of zelfs op te wekken. Weer anderen richten zich op duurzame productiemethoden en cradle-to-cradle concepten.

De overheid heeft ambities vastgelegd ten aanzien van het energieneutraal maken van de woningvoorraad en het beperken van de CO₂-uitstoot. Kortom: er is een commotie van jewelste! Maar de vertaling naar de (bouw)praktijk gaat veel langzamer dan gewenst. We moeten het vliegwiel dus nog wel in beweging zien te krijgen.

Mijn stelling is dat dat niet lukt over de as van duurzaamheid alleen, want uiteindelijk moet het wel landen bij de individuele burger. En die heeft duurzaamheid inmiddels wel op zijn verlanglijstje staan, maar daarop staan ook andere zaken als goede zorg, meer woonruimte, een mooie tuin, mobiliteit, goede communicatiemogelijkheden, vrije tijdsbesteding, een plezierige leefomgeving (buurt), enzovoort. En dat is lastig kiezen, want het budget is – of dat nu uit eigen middelen of uit die van een corporatie komt – per definitie beperkt. De keuze voor het één lijkt daarom de keuze voor het ander uit te sluiten.

Dat hoeft echter niet per definitie zo te zijn. Iemand die zorg nodig heeft kan zijn huis bijvoorbeeld zo aanpassen dat er èn meer leefruimte ontstaat, èn thuiszorgmogelijkheden worden gecreëerd èn energiebesparing wordt gerealiseerd. Een gedeelte van het budget zou opgehoest kunnen worden uit zorgbudgetten. Elk jaar dat iemand langer thuis kan blijven wonen, bespaar je € 40.000 aan kosten voor een verzorgingshuis! De persoon in kwestie zou aanvullend bijvoorbeeld nog kunnen regelen dat iemand anders in de buurt – die geen auto, maar wel groene vingers heeft- zijn tuin verzorgt met als tegenprestatie dat hij de auto mag gebruiken. Zo worden er kostenneutraal alweer een aantal wensen van verlanglijstjes afgestreept.

Op die manier combineer je noodzakelijkheden, wensen en beschikbare middelen en oplossingen op een samenhangende manier. En in die samenhang kun je duurzaamheid meenemen als een van de logische randvoorwaarden om het leven zo aangenaam mogelijk in te richten. Want dat is uiteindelijk het echte doel en mensen zullen er in die context ook veel gemakkelijker voor warm lopen.

Over het denken vanuit de samenhang en de slag die je daarmee kunt maken, schreef prof. Nico Baken het manifest “De oplossing van de crisis kost niets!”. Het is een absolute aanrader voor iedereen die duurzaamheid een warm hart toedraagt, omdat duurzaamheid hier in een zinvol kader wordt geplaatst. Baken schetst hoe verschillende sectoren kunnen samenwerken om problemen van individuele burgers op te lossen, laat zien hoe je dat kunt betalen en hoe dat tegelijk een enorme impuls voor de Nederlandse economie (en de bouw) kan betekenen.

Zeer inspirerend! Niet voor niets vinden we onder de ondertekenaars prominente namen als Herman Wijffels, Ab Klink, Jim Stolze, Marjan Minnesma en Ab van der Touw. Op 22 april vindt er in Amsterdam een topconferentie plaats waar een grote groep prominenten vanuit bedrijfsleven en overheid aan de hand van het manifest afspraken gaan maken om het gedachtengoed zo snel mogelijk in te zetten in de praktijk. De eerste praktijkvoorbeelden zijn al gestart. Daarover wellicht een volgende keer meer!

Auteur: Paul van Pelt, Directeur De Twee Snoeken/WoonConnect