In 2008 kochten Robert en Pauline Gombault een oude boerderij in Breukelen. Wat leek op een kleine renovatie, werd een ingrijpende klus. Naar verwachting kunnen ze er zo’n 11 jaar later wonen. “We wilden dat deze boerderij weer 200 jaar meekon en kwamen zo uit op duurzame keuzes.”

Bouwen zit Robert Gombault in het bloed, zo lijkt het. Toen hij jong was, lieten zijn ouders in Drachten een nieuwe woning bouwen. Daar ging hij dagelijks kijken. Daarna heeft hij 2 keer zelf een jarendertigwoning in Breukelen gerenoveerd. Dat verbleekt echter bij de klus, die de boerderij uit circa 1830 omvat. “Dit was initieel niet het plan”, geeft hij toe. “We wilden dat deze boerderij weer 200 jaar meekon. Maar tijdens de renovatie kwamen we erachter dat deze wens een grote uitdaging omvatte.”

Duurzaamheid als belangrijke drijfveer

Door hun wens kwam duurzaamheid als een van de drijfveren naar boven. “Dat bleek tijdens mijn bezoeken aan verschillende bouwbeurzen. Iedereen die ik sprak, wees me op de duurzame, biobased materiaalsoorten. Dat kwam ook door onze andere eisen: comfortabel, gezond en mooi. Zo is vlaswol prettiger dan glaswol. Daarnaast gebruiken we Europees hout in plaats van tropisch hardhout.”

Als voornaamste voor de boerderij wilde hij dat de ziel niet uit het gebouw verdween. Daarom zijn de bakstenen gevels en de gebintconstructie intact gebleven. De rest heeft hij gestript. “Tot en met het slopen van de vloer”, vertelt Gombault. “Deze bestond uit beton in 3 lagen met daaronder een vloer van klinkers. Alle binnenmuren waren al niet meer origineel. Voor de nieuwe vloer hebben we gekozen voor dubbelduurzaam beton. Dat zorgt voor een fors lagere CO₂-footprint, in vergelijking met traditioneel beton.”

Damp-open boerderij

Daarnaast heeft hij het dak geïsoleerd met damp-open materialen. Het dak bestaat nu uit een dakbeschot van vurenhout, isolatiemateriaal van drukvaste houtvezelplaat, damp-open resol hardschuim, waterkerende damp-open folie, tengels, panlatten en de originele oud-Hollandse dakpannen. “Om deze constructie te maken hebben we enkel de nok en de gordingen laten staan. Deze combinatie van 2 isolatiematerialen is uniek en zorgt ervoor dat we goed gewapend zijn tegen de winterkou en de zomerhitte.”

Ook merkten ze dat de vorige bewoners het pand niet op de goede manier geïsoleerd hadden. “Hierdoor zat er vocht in de constructie. Daarnaast bestond het risico dat de houten balken zouden gaan rotten. Door de mooie voor- en achtergevel konden we de muren alleen aan de binnenkant isoleren. Dan is het voorkomen van vocht in de constructie een belangrijk aandachtspunt. We hebben de stenen buitenmuur geïsoleerd met kalkhennep om te zorgen voor een damp-open en vochtregulerend klimaat.”

Landgoed met schuur als woning

Deze boerderij maakt deel uit van een landgoed van ruim 5.700 m². Hierop staat ook een bijgebouw met het uiterlijk van een schuur (zie foto hieronder), die zij in 2011 als nieuwbouw lieten bouwen. “Dit is tijdelijk onze woning”, legt hij uit. “Om dit gebouw te laten aansluiten bij de omgeving, moest het lijken alsof het hier al ruim 100 jaar staat.” Om dit voor elkaar te krijgen, hebben ze gekozen voor een houtskeletbouw met gepotdekselde planken van Nederlands hout. “Ook bij de bouw van de schuur merkten we dat we vaak uitkwamen bij biobased materiaal. Zo zijn de muren en het dak geïsoleerd met vlas. Alle binnenmuren en het dakbeschot zijn van vurenhout. We hebben het geschilderd met lijnolieverf.”

Geschiedenis herleeft

Achter beide gebouwen heeft Gombault gezorgd voor een fruitgaard, door er onder meer hoogstam appel- en perenbomen neer te zetten. Daarachter begint een geriefbosje, waarbij je in de verte – alleen in de winter – de A2 kan zien. “Bij alles wat we doen, speelt de herkomst een belangrijke rol. Het liefst willen we dat alle planten ook van oorsprong uit deze regio komen. Zo worden stap voor stap alle coniferen in de tuin vervangen door andere bomen en struiken.” Snoeihout wordt gestapeld in takkenrillen. “Daar hebben verschillende insecten en vogels profijt van.

Achter de boerderij en de schuur ligt een landgoed met onder meer appel- en perenbomen.

Het landgoed bevindt zich aan de rivier de Aa, waar in het verleden het kasteel Ruwiel heeft gestaan. De Fransen hebben dit in de zeventiende eeuw vernietigd. “Op onze grond komen we nog stenen uit die tijd tegen. Die werden toen ook al hergebruikt.”

Samen met de buren is op de erfgrens een 27 meter lange tuinmuur geplaatst. Dit type muur komt in de Vechtstreek meer voor, bijvoorbeeld bij het oude gemeentehuis van Loenen. “In de muur hebben we spalierhaken laten inmetselen, naar voorbeeld van de slangenmuur van Huis te Manpad. Op die spalierhaken, die een smid speciaal voor ons heeft nagemaakt, komen latten met spalieren. Daaraan kunnen we leifruitbomen binden, zoals peer, abrikoos en vijg. Na enige tijd ziet die muur eruit alsof die jaren oud is.”

Zo zag de boerderij in 2008 eruit, toen Robert en Pauline Gombault hem kochten.

Gombault stelt zijn kennis over duurzaam renoveren graag ter beschikking aan anderen. “Ik heb veel gevoel bij oude gebouwen en help mensen graag op weg in hun zoektocht naar een goede aanpak.” Vanaf nu brengt hij dat in de praktijk via zijn bedrijf Dubbelduurzaam Bouwen. Lees meer informatie over de organisatie op de officiële website. 

Foto bovenaan: De boerderij met nieuwe kozijnen en HR++glas.

Dit verhaal bestaat uit drie artikelen. 

• 'Boerderij en landgoed hersteld dankzij duurzame keuzes' 
• 'Minder milieubelasting dankzij dubbelduurzaam beton en kalkhennep'
• 'Damp-open constructie geeft boerderij Gombault gewenste comfort' 

In Duurzaam Gebouwd Magazine #40 komt een overzichtsverhaal.