ZEN en de kanteling naar nul
- Renovatie & Transformatie
- Artikel
Energie transformeert van kostenpost naar een unique buying point. We bouwen nu al energiezuinig, maar binnen een paar jaar is het verbruik bijna nul. Of woningen leveren zelfs energie!
Dat zal aanspreken in een land waarin iedereen vindt dat de ander duurzaam moet doen, maar het jezelf heel weinig mag kosten. De bouw speelt er steeds sterker op in. Want uiteindelijk moet de consument zo’n zeer energiezuinig of zelfs -leverende woning graag – en om die reden ook – willen kopen. Het Platform ZEN (Zeer Energiezuinige Nieuwbouw) werkt aan precies die kanteling in de woningmarkt.
Minder energie
Innovaties in de bouw- en installatiesector maken het mogelijk dat de gebouwde omgeving steeds minder energie vraagt. Technisch kan het, zowel in de bestaande voorraad als de renovatie. Maar het tempo van deze transitie is mede afhankelijk van een groot aantal andere factoren, waaronder de financierbaarheid en de investeringsbeslissing van gebouweigenaren.
In de nieuwbouw worden de grootste stappen gezet. Een nieuwbouwhuis van 2007 is echt een ander product dan een nieuwbouwwoning van vandaag. Vaak nemen we de auto-industrie als voorbeeld, maar niet hier. Want nieuwbouw in 2015 was maar liefst 50% energiezuiniger dan in 2007 – en dat doen automakers ons niet na!
2021: bijna energieneutraal
Wettelijk is vastgelegd dat nieuwbouw vanaf januari 2021 bijna energieneutraal moet zijn. Maar er zijn al veel voorbeelden te vinden van woningen, die op dit moment al voldoen aan die strenge eis. Sterker nog, er zijn nu al woningen die energieleverend zijn.
Wie wil dat niet? Toch is de vraag vanuit de markt is nog heel klein, als het gaat om ‘zeer energiezuinige’ tot energieneutrale gebouwen. Dat bleek uit de Monitor Bouwketen 2015. Maar de markt innoveert en investeert hard om te komen tot zelfs energieleverende woningbouwconcepten.
Eind 2015 ging het Platform ZEN van start. Hierin werken projectontwikkelaars, bouwbedrijven en woningbouwcorporaties samen met een groot aantal stakeholders. Ze ontwikkelen nieuwbouwconcepten die minimaal voldoen aan de eisen van januari 2021, dus minimaal bijna energieneutraal en alles daarboven. Ze doen kennis en ervaring op, delen die breed en zo komt er nog meer innovatie in de sector.
Nieuwe energiebesparende technieken
Natuurlijk is technische kennis belangrijk. En wil je in hoog tempo verder, dan moet je die op grotere schaal toepassen. Dat kan, met bewezen bouw- en installatietechnieken plus de nieuwe energiebesparende technieken, concepten en slimme multifunctionele prefab onderdelen. Bijvoorbeeld gevelpanelen of dakpannen die ook als zonnepaneel fungeren.
Maar uiteindelijk moet de consument zo’n zeer energiezuinig of zelfs leverende woning wel kopen. ZEN stelt de bewoner centraal, met zijn wensen op het gebied van wooncomfort, gezondheid, binnenklimaat en betaalbaarheid. Ook nemen de ZEN-bouwers de communicatie heel serieus, met de kopers van zo’n innovatieve duurzame woning.
De aanscherping in de wettelijke eisen heeft innovatie geholpen. Maar het Platform ZEN hanteert deze wettelijke eis in 2021 als minimumeis. Er zijn voorbeelden die verder gaan dan de wettelijke eis in 2021.
Meer weten? Kijk eens bij het Platform ZEN. Op deze website zijn veel praktijkvoorbeelden en praktische informatie terug te vinden.
Meedoen?
Leden van NEPROM, Bouwend Nederland, Aedes en NVB kunnen deelnemen aan het Platform ZEN.
Auteur Maxime Verhagen is voorzitter van Bouwend Nederland, de vereniging van bouw- en infrabedrijven. Deze vereniging is met ongeveer 4.500 aangesloten bouwbedrijven de grootste ondernemersorganisatie in de bouw.
Gerelateerde artikelen, events & downloads
Reacties
Beste Maxime, bedankt voor de blog. Ik denk dat het heel goed is dat bekende gezichten van de bouwsector ons de weg tonen naar energieneutrale, of liever nog, energieleverende woningbouw. Wat ik alleen heel erg jammer vind, is dat ons in deze blog wordt voorgehouden dat bijna energieneutraal een 'strenge eis' is. Weet je nog dat een jaar geleden de norm nog was dat alle nieuwbouw energieneutraal (en niet bijna) moest zijn in 2020? Dat is er waarschijnlijk stilletjes uit gelobbyd. Nu gaan we voor een softere eis en een jaar later. Ondertussen worden door de echte voorlopers allang energieneutrale en zelfs nul-op-de-meter (NOM) woningen neergezet. In nieuwbouw is dat helemaal geen strenge eis. Kijk maar eens naar RijswijkBuiten, daar staan er al 400 energieneutrale woningen en de nieuwe woningen verkopen erg snel. Energieneutraal (en zelfs NOM in bepaalde gevallen) is allang mogelijk. Nu al, niet pas in 2021. Bijna energieneutraal een 'strenge eis' noemen voor nieuwbouw geeft de rest van de bouwsector en de consumenten een verkeerd en achterhaald beeld. Met dat soort beelden schuiven we het energieneutraal bouwen van nieuwe woningen alleen verder de toekomst in. Het is jammer dat de framing in deze blog daarmee uiteindelijk zorgt voor afremming van het ontwikkelen van energieneutrale concepten in plaats van een stimulans ervan.
Beste Maarten, het is een misverstand dat we met het Lente-akkoord zouden oproepen om pas na 2021 bijna-energieneutraal te bouwen. Integendeel. We willen nu al de kennis en ervaring opdoen en delen om nu al bijna energieneutraal tot energieleverende woningen te realiseren. De bedrijven in het ZEN-platform hebben zich aan die ambitie verbonden. Terecht noem je de woningen in Rijswijk Buiten als voorbeeld. Dura Vermeer, de ontwikkelaar van die woningen is deelnemer in ons platform en deelt als voorloper hun ervaringen met ons. Laat ik meteen een ander misverstand uit de weg ruimen: de Europese regelgeving (EPBD) sprak altijd van ingang regelgeving op 31 december 2020. Heel verwarrend, en daarom ben ik blij dat minister Blok hier 1 januari 2021 van gemaakt. De term bijna energieneutrale gebouwen verdient inderdaad geen schoonheidsprijs. Het is een rechtstreekse vertaling van de Europese term nZEB (nearly Zero Energy Buildings). Ook hier is geen lobby aan te pas gekomen. Laten we stoppen met sippen en mooie energiepositieve gebouwen maken.
Beste Claudia, dank voor je uitgebreide en inhoudelijke reactie. Ik had het alleen niet over de Europese wetgeving, maar over het convenant 'Meer met minder' dat minister Spies in 2012 met verschillende partijen heeft ondertekend. Daar ging het wel degelijk over energieneutraal in 2020, niet over 31 december 2020. Het terugvallen naar Europese wetgeving, die gewoonweg minder ambitieus is, is toch een afwaardering ten opzichte van dit convenant. We zouden energieneutraal nieuwbouwen in 2020 en doen dat nu opeens niet meer om in lijn te lopen met Europa. Maar vooruit lopen op Europa is juist waar we voordeel uit kunnen halen! Verder denk ik dat het ZEN platform een heel goed initiatief is, daar heb ik zeker niks tegen. Alleen is het wel belangrijk om de lat hoog te leggen, en laten we eerlijk zijn, bijna energieneutraal is op dit moment geen hoge lat (wat de lat wel . Dat is het punt in deze blog waartegen ik aggregeerde. Verschillende deelnemers van het ZEN platform hebben laten zien al energieneutraal of zelfs NOM te kunnen bouwen! Europese normen gaan altijd uit van doelstellingen die te behalen zijn voor alle Europese landen. Wij als kennisland horen dat beter te kunnen. Daarom blijf ik zeggen: niet bijna-energieneutraal in 2021, maar energieneutraal in 2016!