De reductie van CO₂-uitstoot voor infrastructurele werken was onlangs onderdeel van een bijzondere gunningsprocedure.

Voor het onderhoud van de informatievoorzieningssystemen en -installaties langs rijkswegen heeft Rijkswaterstaat onlangs twee nieuwe contracten gesloten. Hierbij werd voor het eerst ook gemikt op CO₂-reductie, wat bijzonder is voor een automatiseringsproject.

Voordeel

We rijden er dagelijks langs, onderdoor of overheen: matrixborden, camera’s, detectielussen in het asfalt en verkeerslichten bij opritten naar rijkswegen. De verkeerscentrales van Rijkswaterstaat voorzien weggebruikers hiermee van de juiste informatie, waardoor het verkeer veilig en vlot kan doorstromen.

Rijkswaterstaat heeft daarbij de ambitie om de CO₂-emissie te reduceren bij de uitvoering van infrastructurele werken. Daarom biedt Rijkswaterstaat een gunningsvoordeel aan marktpartijen die invulling kunnen geven aan deze CO₂-ambitie. Een opdrachtnemer krijgt namelijk een (virtuele) korting op zijn inschrijvingsbedrag, waardoor hij interessanter wordt voor de opdrachtgever.

Recent zijn op deze manier twee prestatiecontracten voor onderhoud aan de zogenoemde dynamische verkeersmanagementinstallaties (DVM) voor de komende vijf jaar gegund aan Heijmans Wegen B.V. (Beheergebied Noordoost-Nederland) en SPIE Nederland B.V. (Beheergebied Midden-Nederland).

Toepassing op automatisering

Hoewel dit al langer gebeurt bij Grond-, Weg- en Waterbouwprojecten (GWW), past Rijkswaterstaat de CO₂-Prestatieladder steeds vaker toe bij prestatiecontracten op het gebied van informatievoorziening en industriële automatisering. Dat is vooruitstrevend, want voor automatiseringsprojecten is de bijdrage aan CO₂-reductie vaak niet zo gemakkelijk concreet te maken. Bij meer fysieke projecten kan het gebruik van bijvoorbeeld duurzamere materialen makkelijker een groot verschil maken.

Bij deze Europese aanbesteding werd een hoge duurzame ambitie van de inschrijvers verwacht. Raymond Laros, inkoopadviseur van het onderdeel Centrale Informatievoorziening (CIV) van Rijkswaterstaat: “Rijkswaterstaat wil zelf klimmen naar het hoogste niveau op de CO₂-Prestatieladder: niveau 5. We zijn blij dat de opdrachtnemers die de opdracht gegund hebben gekregen allebei aan dit niveau konden voldoen.”

Besparing

Een van de duurzaamheidsdoelstellingen van het project zelf is een besparing van 20 procent op het stroomverbruik van de installaties. Henri de Graaf, contractmanager bij Rijkswaterstaat-CIV voor het project Vast Onderhoud DVM-Keten in het gebied Midden-Nederland, erkent dat het waarmaken, meten en handhaven van de afgesproken ambities niet eenvoudig is.

“Daarin zijn we nog aan het leren. De concrete maatregelen die bij de aanbesteding zijn voorgesteld op het gebied van energiebesparing staan nu in het contractbeheersplan. De opdrachtnemer heeft bijvoorbeeld aangeboden de halogeenverlichting van de installatie te vervangen door led-verlichting. Ook kan de opdrachtnemer zelf duurzame maatregelen aandragen voor zijn eigen bedrijfsvoering. Daarbij kun je denken aan een bouwkeet die is uitgevoerd met zonnepanelen of werknemers die in de toekomst gebruikmaken van elektrische bedrijfsauto’s.”

Storingen

Bij de aanbesteding is gekozen voor een prestatiecontract, waarbij de aannemer met een vast ‘abonnement’ storingen aan de systemen opvangt. En dat moet niet alleen reactief gebeuren. De Graaf: “Het gaat om het onderhoud van de lus tot aan de lessenaar in de verkeerscentrale. We dagen opdrachtnemers daarnaast, meer dan voorheen, uit om ook proactief met verbeter- en investeringsvoorstellen te komen op het gebied van duurzaamheid. Dit is ook voor de opdrachtnemer aantrekkelijk. Zo kan het slim zijn om een bepaald type camera, dat regelmatig storingen geeft, ook op een andere plaats preventief te vervangen. Dan hoeft hij er minder vaak naartoe voor reparatie en kan de weggebruiker ongestoord en veilig gebruikmaken van de weg.”

Duurzame oplossingen

Van de opdrachtnemers wordt vooral verwacht dat zij storingen aan de systemen monitoren, analyseren en oplossen. Daarbij kan het gaan om reparatie, maar ook om vervanging en vernieuwing van installaties. Dat kan bijvoorbeeld nodig zijn wanneer installaties beschadigd raken bij maaiwerkzaamheden of ongevallen.
De Graaf tot slot: "Of het nu gaat om reparatie, vervanging of vernieuwing, we onderzoeken altijd of er een duurzame oplossing of uitvoeringswijze mogelijk is. Zo zullen wij de komende jaren bijdragen aan de ambities op het gebied van CO₂-reductie van Rijkswaterstaat als geheel.”

Foto's: Rijkswaterstaat