In Westvoorne wordt een hele wijk Nul-op-de-meter. Dat betekent 68 woningen renoveren. De meeste daarvan zijn van het Woonbedrijf, een van de laatste gemeentelijke woningcorporaties in Nederland. Er zit ook een aantal koopwoningen tussen, en daar lag een uitdaging. De oplossing: een leasecontract voor de gevel.

De gemeente Westvoorne wil haar woningbezit duurzaam maken. Wethouder Bert van der Meij: “Duurzaamheid moet je niet alleen terugzien op papier in een beleid, het moet tastbaar zijn.” Het renoveren van 68 woningen naar Nul-op-de-meter is daar een mooi voorbeeld van. Op 18 september knipte hij samen met bewoners de enorme groene strik door die om de eerste gerenoveerde woning was geknoopt. Deze eerste woning is een proefwoning. Bewoners die nog niet om zijn, kunnen hier zien hoe hun huis er uit zal zien als ook zij kiezen voor Nul-op-de-meter. De proefwoning wordt tijdens de renovatie ook gebruikt als rustpunt. Als de overlast toch wat teveel wordt, kunnen mensen hier even bijkomen of douchen en koken.

Bewoners waren gelijk enthousiast

Nu de proefwoning af is, is namelijk het eerste blok van 5 woningen aan de beurt. In een maand tijd worden ook deze huizen Nul-op-de-meter. De bewoners van de eerste 5 woningen waren gelijk enthousiast. “Op de informatieavond hebben we aangegeven dat we een blok woningen zochten om mee te beginnen. En zij meldden zich gelijk aan,” vertelt Bart Rozemeijer, hoofd van het Woonbedrijf.

Huurders betalen na de renovatie een energieprestatievergoeding (EPV) aan het Woonbedrijf. Deze zal ongeveer gelijk zijn aan hun huidige energierekening. Met dit geld financiert het Woonbedrijf voor een groot deel de renovatie en op deze manier blijven de woonlasten van de bewoners gelijk. Maar hoe los je dit op bij een koopwoning die is verkocht middels de Koopgarant-constructie? Rozemeijer: “Hier hebben we hard op gebroed want de bewoners wilden of konden niet meedoen als zij zoveel moesten investeren. Heel begrijpelijk natuurlijk. Het was een behoorlijke puzzel!”

Gemeente least gevel aan woningeigenaar

Het Woonbedrijf heeft samen met VBTM-advocaten gezocht naar een manier voor de financiering van de renovatiekosten van € 75.000 per koopwoning. Uiteindelijk ligt de oplossing in een ‘onafhankelijk recht van opstal’. “De gevel van het huis is nu eigendom van de gemeente, het Woonbedrijf dus,” legt Rozemeijer uit. “De gemeente ‘least’ dit aan de eigenaar van de woning voor een bedrag dat ongeveer gelijk is aan de EPV die de hurende bewoners betalen.” Deze constructie kan ook gebruikt worden voor de rest van de koopwoningen in de wijk en ‘zit vast’ aan de woning. Dus als mensen hun woning verkopen, wordt ook het leasecontract overgenomen door de nieuwe eigenaren. De komende maanden mogen alle bewoners uit de wijk komen kijken naar de proefwoning. “We gaan ervanuit dat iedereen uiteindelijk enthousiast wordt en volgend jaar de rest van de wijk kan worden aangepakt”, zegt Rozemeijer.

Bewoner als belangrijkste partij

Stroomversnelling is nu een aantal jaar onderweg en haar leden hebben de eerste Nul-op-de-meterprojecten opgeleverd. In de eerste fase van Stroomversnelling is door de bouwpartijen, corporaties en gemeenten veel geleerd. Bij verandering horen risico’s en dat gaat vaak goed, maar ook wel eens fout. Hier leer je van en het hoort bij de keuze die je maakt als organisatie op het moment dat je wilt veranderen en innoveren om te komen tot een energieneutrale gebouwde omgeving. De enige partij die hier in dit geval niet altijd bewust voor kiest, maar wel de belangrijkste is, is de bewoner. Vooral bij huurwoningen kiest de bewoner er niet voor onderdeel te zijn van een innovatie- en ontwikkeltraject. Een bewoner wil fijn wonen.

De ervaringen die de corporaties en bouwers hebben opgedaan, zijn van grote waarde voor Stroomversnelling en haar leden. Met deze ervaringen op zak gaan ze gezamenlijk de uitdaging aan betere producten te maken die nog beter aansluiten op de wensen van bewoners. Het draaiboek is een leidraad, een handreiking voor corporaties en bouwers voor de omgang met bewoners om te gebruiken voor, tijdens en na de renovatie. In het draaiboek lees je onder andere hoe je je kunt voorbereiden op bewonerscontact rondom je project en hoe je tot een gedragen renovatievoorstel komt. Maar ook hoe je bewoners voor kunt bereiden op de werkzaamheden, waar je rekening mee moet houden tijdens de renovatie en wat je kunt doen bij de oplevering van de woning(en). Bekijk het draaiboek op bewonerscommunicatie.com.

Dit artikel is verschenen in Duurzaam Gebouwd Magazine #38.